Kiesstelsels

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Kiesstelsels

In deze les leer je verschillende kiesstelsels kennen, die gebruikt (kunnen) worden in een democratie

Lesdoelen

Basis: 

- je kunt uitleggen hoe het districtenstelsel en stelsel van evenredige vertegenwoordiging werkt

- je kunt een voordeel en een nadeel noemen van beide stelsels 

Districtenstelsel in Nederland

• Tot 1917 werd in Nederland het districtenstelsel gebruikt
  
• Nederland was verdeeld in 100 districten en elk district kreeg 1 zetel in de Tweede Kamer
  (er waren tot 1917 dus maar 100 zetels in de Tweede Kamer)
• In elk district worden verkiezingen gehouden
• Degene met de meeste stemmen gaat namens het district naar de Tweede Kamer 

Verkiezingsuitslag 1896 

Bekijk de uitslag goed.

Conservatieven waren behoudend: grote rol voor koning, economische vrijheid, tegen algemeen kiesrecht, vaak protestants

De meeste districten in Zuid-Nederland gingen naar de ...

De minste districten werden gewonnen door de...

Districten in Midden-Nederland werden vooral gewonnen door...

Katholieken

Vooruitstrevende Liberalen

Conservatieven / protestanten

Socialisten

Voordelen van het districtenstelsel

• Kandidaten persoonlijk bekend bij kiezers

• Kandidaten kennen het gebied, de bevolking en de problemen

• Vergroten politieke interesse

Nadelen van het districtenstelsel

• The winner takes it all: uitgebrachte stemmen op verliezers tellen niet meer mee

• Alleen de lokale kandidaat is bekend, kandidaten uit andere gebieden niet

• Kleine partijen maken vaak weinig kans

Voordelen van evenredige vertegenwoordiging

• Alle (geldige) stemmen tellen

• Ook kleine partijen hebben meer kans

• Meer kleine partijen, meer overleg nodig: grote partijen kunnen dus soms niet zonder kleine partijen

Nadelen van evenredige vertegenwoordiging

• Vaak alleen nummer 1 van de lijst (de lijsttreker) is bekend

• Vaak veel kandidaten uit de Randstad. Mensen in de provincie voelen zich niet serieus genomen

• Veel kleinere partijen (versplintering)

Hoeveel stemmen heb je nodig voor 1 zetel?

Hoeveel stemmen heb je 

nodig voor 1 zetel (stoel)?