Les 5 - 4 vwo periode 3

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Welkom!

Voor de thuisblijvers:

• Webcam aan + werk- en leerboek op tafel;
• Aantekeningenschrift bij de hand;
• Aanmelden www.Lessonup.app via code.

Voor leerlingen in de klas:

• Werk- en leerboek op tafel;
• Aantekeningenschrift bij de hand.
• Telefoon wanneer we deze nodig hebben voor LessonUp.

Voor de thuisblijvers: hoe goed ben ik te verstaan via de headset?

😒🙁😐🙂😃

Startopdracht

Wat? Maken startopdracht.

Hoe? thuisblijvers: ga naar Google Classroom aardrijkskunde 4V. Daar staat de opdracht. Werk de antwoorden uit op papier of in je aantekeningenschrift.  

Tijd: 6 min.

Klaar? Bestuderen §3.5 & §3.6

Bespreken startopdracht

Herhalingsvragen

Herhaling:  §3.1 + §3.4

• Wat is het verschil tussen een mental map en een geografisch beeld?
• "In Peru speelt iedereen op een panfluit". Waarom is dit een voorbeeld sprake van een stereotypering?
• Waarom is het belangrijk om een geografisch beeld van Zuid-Amerika te vormen?
• Waar kom je actieve subductie tegen? In west of oostelijke continentrand van Zuid-Amerika?
• Waarom zorgt de snelle groei van megasteden in Zuid-Amerika voor een sterke toename van de informele sector? Waarom juist hier?

En voor de thuisblijvers...

Even terugdenken aan paragraaf §3.3 & §3.4

Waar is de loefzijde bij het Andesgebergte?

1. Westkant
2. Oostkant

Vandaag

Vandaag

- Herhalen §3.5 & §3.6

- Uitleg & oefenen §3.7 + §3.8

.

Programma:

3.1 Regionale beeldvorming

3.2 Landschappen

3.3 Klimaten

3.4 Bevolking: spreiding, samenstelling en groei.

3.5 Welvaart en welzijn

3.6 Ontwikkeling van de economie

3.7 Economische integratie en infrastructuur

3.8 Politieke ontwikkelingen

3.9 Vergelijking van Zuid-Amerika en Zuidoost-Azie: Sociaal-cultureel

3.10 Vergelijking van Zuid-Amerika en Zuidoost-Azie: sociaal-economisch

H3. Zuid-Amerika

Vandaag

• §7 & §8: economische integratie en infrastructuur + politieke ontwikkelingen

§3.7 & §3.8

• Wat is de noodzaak tot economische integratie?

• Waarom neemt ontbossing toe als gevolg van de aanleg van infrastructurele projecten? 

•  Wat zijn de belangrijkste politieke bewegingen in Zuid-Amerika?

Economische integratie

Wereldbank adviseert investeer in:

• Infrastructuur, want te hoge transportkosten
• Bestuur, want corruptie remt economie
• Onderwijs, want gebrekkig/ niet efficiënt
• Exportvaloratisatie, want exportpakket te eenzijdig. 

Verschil tussen importsubstitutie & exportvalorisatie

Importsubstitutie is wanneer producten die anders geïmporteerd worden, zelf worden gemaakt

Exportvalorisatie is wanneer grondstoffen die anders ruw zouden worden geëxporteerd, eerst worden bewerkt (hogere waarde)

Integratie infrastructuur

Voordelen?

• Lagere transportkosten
• intregratie economieën

Nadelen?

• Bedreiging inheemse volken/economieën
• Ontbossing
• Landgrabbing

Rol in Zuid-Amerika

IIRSA-programma

Het Initiatief voor Infrastructurele Integratie van Zuid-Amerika

Wanneer?

Gestart in 2000

Doel?
Infrastructuur verschillende landen aan elkaar koppelen.

Hoe?

Aanleg transnationale ontwikkelingsassen

Ontwikkelingsassen IIRSA-programma


 

HSL-trein

Transamazonica-weg

Hidrovia-project

Scheepvaart over Paraná verbeteren

IIRSA-programma

Wat nog meer?

Aanleg stuwdammen

IIRSA-programma

China is een belangrijke investeerder in de infrastructuur van Zuid-Amerika.

Waarom zou China zoveel investeren in Zuid-Amerika?

Gevolgen van het IIRSA-programma

Voordelen

- Lagere transportkosten

- Integratie van de Zuid-Amerikaanse economiën

- Betere toegang tot de voorzieningen voor de bevolking

Nadelen?

Gevolgen van het IIRSA-programma

Nadelen

- Bedreiging inheemse economieën/culturen zoals de Indianen
- Ontbossing ==> afname biodiversiteit)
- Landgrabbing
- Toename regionale ongelijkheid ==> gebieden aan de assen ten opzichte van gebieden buiten de assen

Landgrabbing

Buitenlandse bedrijven kopen grote stukken land op om grootschalige landbouwbedrijven te beginnen ==> landgrabbing

Samenwerking in ZUid-Amerika

UNASUR: '' De Unie van Zuid-Amerikaanse Naties is een politieke en economische unie van 12 onafhankelijke staten in Zuid-Amerika''

3.8 Politieke ontwikkelingen

Uitleg par. 3.8

Politieke ontwikkelingen

De meeste Zuid-Amerikaanse landen ontwikkelden zich in de postkoloniale periode van kwetsbare democratieën via oligarchieën, populistische regeringen en dictatuur naar meer stabiele landen.

In de koloniale tijd is de kiem gelegd voor de huidige etnische en raciale tegenstellingen en grensconflicten.

 

Koloniale periode (1500-1800)

Verdrag van Tordesillas (1494): Spanje en Portugal verdeelden de wereld - lijn door de Atlantische Oceaan 

Verdrag van Zaragoza (1529): lijn door de Stille Oceaan

1521: Begin kolonisatie

Wat zegt deze foto over de geschiedenis van Zuid-Amerika?

Geschiedenis Zuid-Amerika

Toen de Spaanse conquistadores (veroveraars) binnentrokken schakelden zij de inheemse maatschappelijke bovenlaag uit, verwoestten de tempels en paleizen van de Inca’s en bouwden op de fundamenten ervan hun kerken en overheidsgebouwen.

Van oligarchie naar democratie (1800-2000)

In 1825 zijn bijna alle landen onafhankelijk, maar de feodale structuur bleef bestaan. Deze feodale klassenmaatschappij vormt de basis van de economische achterstand en politieke problemen in Zuid-Amerika. 

In de tweede helft van de 19e eeuw was er een periode van stabilisatie. 

Er ontstonden veel oligarchieën.

Feodaal stelsel?

Grond werd in dit stelsel door leenheren toebedeeld aan hun leenmannen, in ruil voor een verplichting van persoonlijke trouw, militaire bijstand en belastinginkomsten.

Oligarchie?

Regeringen die bestaan uit een kleine groep rijke en invloedrijke personen die alle macht hebben.

Van oligarchie naar democratie (1800-2000)

Oligarchie zet kwaad bloed bij de bevolking. Populistische partijen spelen hier op in. Rond 1930 werden veel oligarchieën afgelost door populistische regeringen.

• Gericht op coöperatie
• Persoonlijkheidscultus rondom de leider

Populisme?

Regeringen die de nadruk leggen op een sterke band tussen de grote leider en het volk. (De leider steunt op het leger, op de door hem opgerichte vakbonden en op een combinatie van sociaal beleid en propaganda.)

Van oligarchie naar democratie (1800-2000)

Na WOII

• Veel regimes vervangen door meer democratische, maar minder stabiele regeringen.
• Veel bemoeienis vanuit het noorden (angst voor het communisme).
• Bloedige dictaturen met directe of indirecte hulp van de V.S.

Politieke ontwikkelingen

De meeste Zuid-Amerikaanse landen ontwikkelden zich in de postkoloniale periode van kwetsbare democratieën via oligarchie, populistische regeringen en dictatuur naar meer stabiele landen.

In de koloniale tijd is de kiem gelegd voor de huidige etnische en raciale tegenstellingen en grensconflicten.

 

Bemoeienis vanuit het noorden

Veel bemoeienis vanuit de VS om het communisme tegen te gaan. Militaire regimes kwamen met hulp van de VS aan de macht.

Economische crisis

Pas in de economische crisis van de jaren '80 werden veel militaire regimes afgezet.

Van oligarchie naar democratie (1800-2000)

Na het ineenstorten van de dictaturen eind jaren ‘80 kozen veel landen voor een politiek van neoliberalisme.

• Privatisering
  
• Bezuinigen op overheidsuitgaven
  
• Deregulering
  
• Vrijhandel
  

Neoliberalisme?

Een ontwikkelingsbeleid gebaseerd op het privatiseren van staatsbedrijven, het verlagen van handelstarieven, het verkleinen/afschaffen van overheidssubsidies, het verlagen van winstbelasting en het afschaffen van regels voor het bedrijfsleven.

Bevolkingsparticipatie (2000-heden)

Door het neoliberalisme nam de sociale en regionale ongelijkheid enorm toe.

Reacties van burgers leidden tot:

• Bottom-up democratisering
• Sociale participatie

Verwerken

Wat?  Maken §3.7: opdr. 1,3,6 + §3.8: opdr. 1,2,5.

Hoe? Alleen 

Klaar? Ga je toch iets leuks doen?