Maestro!

• Muziek
• Basisschool
• Groep 7,8

Introduction

Leerlingen leren en ervaren wat de functie van een dirigent is.

Maestro!

Tip!

_{Klik op het notitie-icoontje rechtsonder de volgende slides voor een korte lesuitleg.}

Wat weet je van de dirigent?

Toelichting
Vraag leerlingen wat ze al weten van de dirigent?

Mogelijk antwoorden zijn: leider van het orkest, spreekt met de musici af hoe ze de muziek precies gaan uitvoeren, geeft tempo en dynamische verschillen (hard en zacht) aan.

0

Toelichting:

In dit filmpje wordt uitgelegd hoe een dirigent met z'n stokje de maat aangeeft.

Tip: start het filmpje niet vanzelf? Klik dan de reclame weg en nogmaals op 'play'.

Hoe noem je een dirigeerstokje
ook wel?

Waarom heeft de dirigent een baton?

Zelf aan de slag!

Toelichting:

Elke leerling mag met een pen of potlood mee-dirigeren. Begin bovenaan en sla met je pen naar beneden (1) vervolgens naar links (2) dan naar rechts (3) en dan naar boven (4) zoals op het plaatje. 

Lukt het? Zet dan het muziekfragment aan en laat de leerlingen meedoen. Kunnen ze ook met hun andere hand en hun gezicht (mimiek) het gevoel van de muziek laten zien?

Wat geeft een dirigent allemaal nog meer aan?

Toelichting:

Een dirigent geeft aan:

• wanneer een muziekstuk begint en eindigt.
• het gevoel van de muziek
• het tempo van de muziek
• de dynamiek (volume; zacht of sterk)

*Een dirigent geeft niet aan hoe hoog of laag de musici moeten spelen, dat kunnen ze zelf lezen in de bladmuziek.

0

Probeer de oefening te herhalen die je zojuist zag!

Zelf aan de slag!

Toelichting:

Doe het eerst zelf voor: 

1. Pak een appel of ander voorwerp
2. Ga voor de klas staan en spreek af dat zodra het voorwerp in je andere hand valt, dat de leerlingen dan 1x in hun handen klappen.
3. Kijk de klas rond en laat het voorwerp in je andere hand vallen.

Ging dat goed gelijk? Zo niet, nogmaals proberen? Kan een leerling dit ook? En lukt het ook met een potlood of pen als dirigeerstokje?

Extra oefening: kun je met je andere hand ervoor zorgen dat de klap heel zacht of heel luid wordt gemaakt?

0

Toelichting:

We gaan een oefening bekijken en straks zelf doen om te ervaren hoe het is om als dirigent tegelijkertijd twee verschillende dingen met je handen te doen.

Teken tegelijkertijd een rondje en een driehoek, succes!

Zelf aan de slag!

Toelichting:

Leerlingen proberen net als een dirigent twee verschillende dingen met hun handen te doen: een rondje tekenen met links en een driehoek tekenen met rechts. Tip: dit hoeft niet perse op een whiteboard of op het digibord, maar kan ook in de lucht of op een leeg a4tje. Vinden leerlingen het makkelijk of lastig?

Toelichting

Kijk met de leerlingen naar een fragment uit een aflevering van het tv-programma Maestro. In Maestro leren bekende Nederlanders hoe je een orkest moet dirigeren en dat blijkt nog best lastig ; )

Tijdens het filmpje worden een aantal vragen gesteld over wat je ziet en of hoort.

00:04

De concertmeester krijgt een hand. Wat is een concertmeester?

1. de eerste violist
2. de aanvoerder van het orkest
3. antwoord A en B zijn juist
4. geen van beide antwoorden

Toelichting:

De mevrouw vooraan, op de stoel links van de verhoging voor de dirigent, is de eerste violist. Deze violist wordt concertmeester genoemd. Zij heeft belangrijke taken, geeft alle andere violisten aanwijzingen en bepaalt wanneer de strijkstokken omhoog of omlaag gaan. Zodat alle stokken tijdens het concert dezelfde kant opgaan. Bovendien is zij de bemiddelaar tussen het orkestleden en de dirigent; als er iets aan de hand is regelt de concertmeester dat met de dirigent, zodat niet alle orkestleden bij hem langs hoeven gaan. Ook geeft de concertmeester de juiste toon waarop de andere violisten kunnen stemmen, daarna geeft zij een knikje aan de hoboïst zodat de blazers kunnen stemmen. Op die manier speelt niemand vals. En als concertmeester krijg je je eigen kleedkamer!

00:38

Wat gaat er mis?

01:01

Wat is een solo?

Toelichting:

Een solo is een muziekstuk of een gedeelte daarvan waarin één muzikant (zanger of instrumentalist) de hoofdrol speelt. Solo's zijn vaak moeilijk te spelen stukken, of stukken waar muzikaal gezien de aandacht op dient te vallen.

01:09

Welk instrument hoorde je zojuist?

1. Pauken
2. Kleine trom
3. Triangel
4. Xylofoon

Iedereen heeft z'n eigen plek in het orkest en
als dirigent breng je alles samen.

Sla je slag!

2 groepen (of meer)

dynamiek (sterk en zacht)

tempo (snel en langzaam)

emotie

Let eens op:

inzetten en afslaan

Toelichting:

Laat steeds een leerling naar voren komen om de klas te dirigeren. Deel ritme instrumenten uit aan de klas (indien je deze niet hebt kan klappen of een bodypercussie ook). 

De dirigent geeft aan wanneer de klas mag spelen. Laat de dirigent eerst eens letten op het inzetten en afslaan. Zodra dit goed gaat kun je de taken een voor een uitbreiden:

• Tempo - snel en langzaam dirigeren
• Dynamiek - zacht en sterk/hard
• Probeer eens of je verschillende instrumentengroepen kunt inzetten en afslaan.
  Extra uitdaging: kun je ook de beide instrumentengroepen een andere dynamiek aangeven?
• Kun je met je mimiek aangeven hoe de muziek moet klinken? (blij, droevig, angstig etc.)

chefdirigent Otto

Meet maestro

Alexei 

Ogrintchouk

Chef-dirigent Phion

Toelichting:

Alle professionele symfonieorkesten hebben een chef-dirigent. Een chef-dirigent is de vaste dirigent van het orkest en staat dus het vaakst voor het orkest. De chef-dirigent staat niet bij alle concerten voor het orkest, dit kunnen ook andere dirigenten zijn. Dirigenten hebben vaak een stijl/periode waar ze goed in zijn en dus wordt er per concert gekeken welke dirigent het orkest gaat dirigeren. Tevens is het ook handig voor de chef-dirigent zelf, want dan kan hij daarnaast nog andere orkest dirigeren. Alexei speelt ook nog hobo in het Concertgebouworkest!

Wat heb je geleerd over de dirigent?

Afsluiting

Toelichting:

Bespreek met de leerlingen wat ze hebben geleerd over de dirigent. Wat geeft een dirigent allemaal aan? Hoe doet hij dat? Lijkt het je makkelijk of moeilijk? Lijkt het je leuk of spannend om te doen?