17.4 Het belang van de nucleotidevolgorde

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Paragraaf 1 Dierenwelzijn

Paragraaf 17.4 Het belang van de nucleotidevolgorde

Mini mini mini SO

We beginnen de les met een mini mini mini SO. 

Hij staat klaar voor jullie in lessonup.

Je maakt het SOtje voor jezelf in stilte!

Coderende streng

Doel 17.4

☐ Je weet hoe de nucleotidevolgorde van DNA wordt bepaald.

☐ Je weet welke typen mutaties er zijn en welke effecten ze hebben op een organisme.

☐ Je kunt uitleggen welke genen invloed hebben op de vorming van tumoren.

☐ Je kunt beschrijven hoe DNA in een lab kan worden aangepast.

Sequencing

Het bepalen van de nucleotidevolgorde van DNA.

• Met PCR en gelelectroforese
• Met PCR en capillairelectroforese

Sequencing

Met behulp van PCR in combinatie met ddNTP`s: nucleotiden met een H groep aan de 3` kant ipv een OH groep waardoor er geen nieuwe nucleotide aangezet kan worden. 

De ddNTP's zijn ook gekoppeld aan een kleurstof

Gelelectroforese

Capillair

electroforese

Soorten mutaties

Puntmutatie: verandering van één nucleotide

Chromosoommutatie: verandering in één chromosoom

Genoommutatie: verandering in het aantal chromosomen

Puntmutatie

= substitutie

= insertie

= deletie

Chromosoom

mutatie

Leesraamverschuiving

Als gevolg van een insertie

of deletie wordt een totaal

ander eiwit gecodeerd.

Of er ontstaat op een andere

plek een start- of stopcodon.

Genoommutatie

Bijvoorbeeld een chromosoom teveel of te weinig.

Trisomie 21 (3x chromosoom 21) = syndroom van Down

Turner syndroom (1 X chromosoom ipv 2)

Of een dubbel aantal chrososomen (tetraploid), vooral bij planten.

Oorzaken van mutaties

Toeval

Mutagenen (UV straling, radioactiviteit, roken, ....)

Gevolgen van mutaties - plaats

Mutatie in een niet-coderend deel van het DNA => gevolgen nihil, behalve bij genregulatie-deel

Mutatie in coderend deel => gevolgen wisselend 

Bijvoorbeeld in intron/wiebelbase => geen gevolgen

Verandering van de aminozuurvolgorde => kleine tot zeer grote gevolgen

Gevolgen van mutaties - celtype

Mutatie in een inactief gen van een weefselcel => geen gevolgen

Mutatie in een stamcel => kleine tot grote gevolgen

Mutatie in een geslachtcel => kleine tot grote gevolgen

Verstoringen celcyclus

Tumorsuppressor genen: genen die de celdeling remmen of apoptose (gecontroleerde celdood) stimuleren (indien nodig).

Als er een mutatie in een dergelijk gen optreedt kan een tumor ontstaan.

Verstoringen celcyclus

Proto-oncogenen: genen die de celdeling stimuleren.

Als er een mutatie in een dergelijk gen optreedt waardoor het actiever wordt kan een tumor ontstaan.

Genetische modificatie

Het aanpassen van het DNA van een organisme heet genetische modificatie.

Als een organisme DNA van een ander organisme krijgt ingebouwd heet dit een transgeen organisme.

Genetische modificatie

Genetische modificatie 

                                        BINAS 71M1

Genetische modificatie

Genetische modificatie

Genetische modificatie

Doel 17.4

☐ Je weet hoe de nucleotidevolgorde van DNA wordt bepaald.

☐ Je weet welke typen mutaties er zijn en welke effecten ze hebben op een organisme.

☐ Je kunt uitleggen welke genen invloed hebben op de vorming van tumoren.

☐ Je kunt beschrijven hoe DNA in een lab kan worden aangepast.