Les 3 ZM2B 05-09-23 Paragraaf 1.2A

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

Startklaar:

- Telefoon in Zakkie

- Op tafel:

        - Map

        - Feniksboek

        - Laptop

        - Naambordje

        - Zakkie

Welkom bij de Geschiedenisles ZM2B!

Lesplan:

1. Quiz

2. Opdrachten/controle huiswerk

3. Uitleg specerijen en handelsverenigingen

Lesdoelen:

1. Je kunt uitleggen welke producten de Republiek ging halen in het noorden en zuiden en hoe zij deze opsloegen.

2. Je kunt uitleggen waarom de Republiek interesse had in een route naar Indië en hoe zij aan deze informatie kwamen

3. Je kunt uitleggen waarom handelscompagnieën gingen samen werken en op welke manier.

Verbind de 4 beslissingen aan de juiste staten.

In Friesland zijn te weinig boeren. Wie daar dit jaar een boerderij begint, krijgt gratis een stuk grond.

De Republiek verklaart de oorlog aan Engeland.

De dijk bij het dorp Alblasserdam wordt verhoogd.

Het leger heeft te weinig soldaten. We sturen mensen naar Duitsland om daar soldaten te huren.

Staten-Generaal

Gewestelijke staten

Wanneer vond het rampjaar plaats voor de Republiek der Nederlanden?

1. 1662
2. 1672
3. 1676
4. 1685

Raadspensionaris

1. opperbevelhebber Staatse leger
2. hoofd van Staten-Generaal
3. benoemt regenten
4. bepaalt militair beleid

In de Republiek:

1. Hadden de gewesten weinig te vertellen en was de Staten-Generaal erg machtig.
2. Nam de stadhouder alle belangrijke beslissingen en gaf de Staten-Generaal hem advies.
3. Waren de gewesten erg zelfstandig, maar namen ze ook beslissingen samen in de Staten-Generaal.
4. Werden alle belangrijke beslissingen in de vergaderingen van de gewesten genomen.

Wanneer vond het rampjaar plaats voor de Republiek der Nederlanden?

1. 1662
2. 1672
3. 1676
4. 1685

Wie leidde de vloot van de Republiek tegen de Engelse vloot in 1667?

1. Johan de Witt
2. Maurits v. Oranje
3. Michiel de Ruyter
4. Johan van Oldenbarnevelt

Op welke dag(en) komt de Staten-Generaal samen tegenwoordig?

1. Alleen op Prinsjesdag
2. Elke maand op de derde dinsdag
3. Elke werkdag
4. Alleen na verkiezingen

Wat doet de Stadhouder?

1. Hij leidt de Staten-Generaal
2. Hij leidt de vloot en het leger
3. Hij bestuurt een stad
4. Hij bestuurt een gewestelijke staat

Opdrachten

Opdrachten:  3, 5, 6, 7

Op basis van paragraaf 1.1, Leerboek blz. 8-9
Werkboek blz. 7 t/m 11

---> 5 minuten IN STILTE

---> Klaar? Lees paragraaf 1.2: De Republiek als handelsland

Huiswerk voor volgende les:

Lees paragraaf 1,2: De Republiek als handelsland

Maak de opdrachten van vandaag af: 

De VOC verhandelde vooral

1. Slaven
2. Aardappels
3. Specerijen
4. Melkproducten

In welk jaar werd de VOC opgericht?

1. 1600
2. 1601
3. 1602
4. 1603

In welk opzicht was de VOC uniek in de wereld?

1. Eerste bedrijf met winst uit handel
2. Eerste bedrijf met aandelen
3. Eerste bedrijf in de handel met specerijen
4. Eerste bedrijf in de handel met slaven

VOC staat voor

1. Vereniging Oost-Indische Compagnie
2. Verenigde Oost-Indie Compagnie
3. Verenigde Oost-Indische Compagnie
4. Verenigde Oost-Indische Campagne

Met welke producten voeren de handelaren vanuit de Oostzee (noorden) naar Amsterdam?

1. kaas, textiel en vis
2. wijn en olie
3. specerijen
4. graan en hout

Hoe kon een schip vergaan of zijn lading verliezen?

Wat heb jij gegeten gisteravond? 

Specerijen

https://www.youtube.com/watch?v=2w67GxMDTfk

Handel binnen Europa

• Nederland produceert vooral boter, melk en kaas

Handelscompagnieën

• Noord: Graan, hout, leer  --> moedernegotie
• Zuid: olijfolie, wijn
  

Naar Indië

• De handel met Indië was in handen van Portugal tot de Nederlander Cornelis de Houtman naar Portugal reisde en ervoor zorgde dat ook hij de route naar Indië wist. Echter werd hij betrapt en werd hij voor twee jaar gevangen gezet.
  

• Na zijn terugkeer naar de Republiek ging hij in 1595 op reis naar Indië met vier schepen.

• Met twee schepen, een derde van zijn bemanning en een kleine lading specerijen wist hij terug te keren. De route naar Indië was gevonden!

De aankomst van Houtman.

LB blz. 10

Specerijen

Slavenhandel

Hout en Graan

Boter en kaas

WIC

VOC

De VOC

• VOC - Verenigd Oost-Indische Compagnie werd in 1602 opgericht voor de handel met Indië.
• Om alle kosten te kunnen betalen werden er aandelen verkocht aan mensen, zo kon iedereen profiteren.
  
• De Staten-Generaal wilde een monopolie op de handel in Indië, hierdoor mocht de VOC bijna alles doen om dit voor elkaar te krijgen.
• Een voorbeeld hiervan is de genocide op de Banda eilanden in 1621 door Jan Pieterszoon Koen. 
  

Gouverneur-generaal Jan Pieterszoon Coen (de hoogste man van de compagnie in Oost-Indië) organiseert in 1621 een strafexpeditie naar Banda. Op die manier wil hij het monopolie op de handel in nootmuskaat en foelie voor de VOC in handen krijgen. Van de 15.000 bewoners zijn er nog maar 1.000 over. De rest is gedood, gevlucht of in slavernij afgevoerd naar Batavia. Allemaal om het monopolie op nootmuskaat voor de compagnie veilig te stellen.

Bron: https://www.nationaalarchief.nl/beleven/onderwijs/bronnenbox/hoe-ging-het-verder-op-banda#collapse-2777

De Banda eilanden, een kleine eilanden groep in toemalig Indië.

https://www.youtube.com/watch?v=R4kzAi-xaD0

De WIC

• WIC - West-Indische Compagnie werd in 1621 opgericht voor de handel met Amerika.
• Deze compagnie deed aan driehoekshandel. Vanuit Nederland werden wapens, gereedschap en alcohol  etc. gebracht naar Afrika. Hier werd dit geruild voor Afrikaanse slaven. Deze werden verkocht in Amerika om op de plantage te werken. Dit noemt men ook wel de Trans Atlantische slavenhandel. Vanuit Amerika namen de Nederlanders cacaobonen, suiker en tabak mee terug naar Nederland.
  
• De Republiek heeft in deze periode tot de afschaffing (1864) van de slavenhandel ongeveer tussen de 550.000 tot 600.000 mensen vervoerd, schatting: 5% aandeel van het totaal.
  
• De WIC deed aan kaapvaart om andere landen, zoals Spanje en Portugal, te dwarsbomen.
  

https://www.youtube.com/watch?v=R4kzAi-xaD0

Opdrachten

Paragraaf 1,2: De Republiek als handelsland

Lees eerst de teksten uit je LB!

Opdrachten: 1b, 2, 3, 6, 7, 10,
LB blz. 10 en 11
WB blz. 11 t/m 16

Klaar? Maak opdracht 11, 12 en 13

Niet klaar? Zet dit in je planning voor de volgende les!

Waarom ontstond de eerder genoemde ''Trans Atlantische slavenhandel''?

In duo's

Controle

Paragraaf 1,1: Machtige mannen in de Republiek

Opdrachten: 2bd, 3, 5, 6, 7,
LB blz. 8 en 9
WB blz. 7 t/m 11