Domein I deel 1

• Economie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Examentraining

Domein I deel 1

Conjuctuur

Bij hoogconjunctuur is de EV groter dan de productiecapaciteit.

Bij laagconjunctuur is er sprake van onderbesteding.  

Output gap en inflatie

Output gap is indicator van inflatie want:

Positieve output gap in hoogconjunctuur --> risico op inflatie

Negatieve output gap in laagconjunctuur --> weinig inflatie

Hoge bestedingsinflatie vanwege hoge bestedingen

Hoge kosteninflatie vanwege krappe arbeidsmarkt en hogere loonkosten.

Berekening CPI

RIC = NIC / PIC x 100

Voorbeeld

Iemand krijgt 3,3% rente op zijn rekening. Het cpi bedraagt 2,1%. Wat bedraagt het reële rendement?

Ric= nic/picx100

103,3/102,1x100=101,08

Het spaargeld is reëel gezien met 1,08% toegenomen.

Hoe conjunctuur te stabiliseren?

•   Monetair beleid > CB
• Begrotingsbeleid > overheid
• Door anticyclisch beleid   
• Sociale zekerheid   
• Automatische conjunctuurstabilisatoren   

Procyclisch en anticyclisch begrotingsbeleid

De overheid kan negatieve gevolgen van een laag- of hoogconjunctuur proberen tegen te gaan, door de overheidsbestedingen en/of de belastingen aan te passen.

Procyclisch begrotingsbeleid: als het de golfbeweging van conjunctuur versterkt.

Anticyclisch begrotingsbeleid als het te conjunctuurbeweging probeert afremt.

Anticyclisch of procyclisch conjunctuurbeleid

Hoe zou de overheid dat kunnen doen?

Automatische stabilisatoren

Welke automatische stabilisatoren maken de conjunctuurbeweging minder heftig?

Kernwoorden:

- sociale uitkeringen

- progrssief belastingstelsel

inverdieneffect

Wanneer de overheid de economie wil stimuleren, zal een deel van de extra uitgaven via extra belastinginkomsten worden terugverdiend.

  

werkt helaas ook omgekeerd als overheid wil bezuinigen...

Samen oefenen

a Van de consumentenprijzen is gegeven dat:

CPI2015 = 145; CPI2017 = 120

⇒ Met hoeveel procent is het algemene prijspeil in deze periode veranderd? Afronden op één decimaal.

b Iemand verdient in 2012 een nominaal inkomen van € 40.000. In 2017 is dit inkomen gestegen naar € 45.000. De prijzen zijn in 2017 t.o.v. 2012 met 9,7% gestegen.

⇒ Met hoeveel procent is het reëel besteedbaar inkomen in 2017 veranderd t.o.v. 2012? Afronden op één decimaal.

c Het CPI stijgt van 110 tot 135.

⇒ Bereken met hoeveel procent de koopkracht van het geld is veranderd door deze prijsstijging. Afronden op één decimaal.

Oplossing

a Antwoord: -17,2%

b Nic: 45000/40000x100=112,5; 

PIC = 109,7

Dus: 112,5/109,7x100 = 102,6

Het reële inkomen is dus met 2,6% gestegen.

c 

Nominaal: 100 (bedrag blijft gelijk)

Prijzen: 122,7 (van 110 naar 135)

Antwoord: -18,5%

Samen oefenen

d Iemand leent in 2015 € 5.000 van de bank. Over 5 jaar zal hij dit bedrag in één keer terug betalen. In deze periode zullen de prijzen vermoedelijk met 20% stijgen.

⇒ Bereken de procentuele afname van de koopkracht van deze € 5.000 als dit bedrag (zonder rente) na afloop van de uitleentermijn wordt terugbetaald. Afronden op één decimaal.

e De bank vraag voor een lening een nominale rente van 5,5%. De inflatie bedraagt 2,2%

⇒ Bereken de reële rente die de bank voor de lening vraagt.

Oplossing

d Methode 1

Stel dat een product €1,- kost. Dan kan hij nu met het geleende bedrag 5.000 producten kopen.

Over 5 jaar kost het product €1,20 (+20%). Dan kun je met € 5.000 nog maar 4.167 producten kopen.

De koopkracht (het aantal producten dat je kunt kopen) is dus met 16,7% afgenomen.

Methode 2

Je kunt ook gewoon gebruik maken van de formule alt

Het nominale bedrag blijft gelijk (NIC=100) en de prijzen stijgen met 20% (PIC=120).

Daaruit volgt dat RIC = 83,3 (daling van 16,7%)

e Ook hier kun je gewoon gebruik maken van de formule alt

De nominale rente is 5,5% (NIC=105,5) en de prijzen stijgen met 2,2% (PIC=102,2).

Daaruit volgt dat RIC = 103,2 ⇒ een reële rente van 3,2%