Par. 2.1 Het skelet (2 lessen)

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

2.1 Les 1

blz. 34 en 35

Hoofdstuk 2: bewegen

Het skelet

Wat weet je al
van het skelet?

2.1 deel 1 Doelen van de les

• Je kunt 4 functies van het skelet opnoemen.
  
• Je kunt de botten die horen bij de borstkas, wervelkolom en bekken opnoemen. 
• Je kunt uitleggen hoe de wervelkolom is opgebouwd. 
• Je kunt de botten in je handen en voeten benoemen. 

Het skelet

4 taken:

• Stevigheid
• Vorm
• Kwetsbare organen beschermen
• Beweging mogelijk maken

Het Skelet

Je hebt 206 botten / beenderen

Je schedel staat op je wervelkolom (dubbele s vorm)

Je armen en benen noem je ledematen

Groepen botten

schedel: botten in je hoofd

wervelkolom: wervels in je rug 

borstkas: borstbeen, ribben en bijbehorende wervels

bekken: heupbeenderen

Uit welke delen bestaat het skelet?

1. Schedel en ledematen en armen
2. Romp, ledematen en armen en benen
3. Schedel, romp, ledematen
4. Schedel, romp, ledematen en armen en benen

Botten in je handen en voeten

Wervelkolom

• 7 Halswervels
• 12 Borstwervels (hieraan zitten de ribben vast)
• 5 Lendenwervels
• Heiligbeen (zit aan de heupbeenderen)
• Staartbeen

Hoe heten de groen gekleurde botten?

1. Halswervels
2. Borstwervels
3. Lendewervels
4. Heiligbeen

Zet in de goede volgorgde, van boven naar beneden (1 is boven)

1

2

3

4

borstwervel

heiligbeen

halswervel

lendenwervel

Maken

Eerste 6 minuten in stilte

Zelf bestuderen/doorlezen: 2.1

Maken: opdracht 1 t/m 6

Klaar? Nakijken -> antwoorden staan op itslearning, daarna maken samenvatting of testjezelf (2.1)

2.1 Les 2

blz. 36 t/m 38

Welkom! 

Telefoon in het hotel

Boeken en laptop op tafel

Lessonup.app opzoeken

Beantwoord deze vragen in je hoofd:

Hoe noemen we nummers 1 en 2?

1

2

1. 1 = schouderblad 2 = ribben
2. 1 = sleutelbeen 2 = schouderblad
3. 1 = schouderblad 2 = sleutelbeen
4. 1 = ribben 2 = sleutelbeen

Succes !

opperarmbeen

teenkootje

dijbeen

sleutelbeen

schedel

heupbeen

kuitbeen

Welke functie(s) heeft
het skelet?

Hoe heten de heupbeenderen bij elkaar?

Uit welke botten bestaat de borstkas?

1. borstbeen en ribben
2. ribben en wervels
3. borstbeen, ribben en wervels
4. borstbeen en ribben

2.1 deel 2 Doelen van de les

• Je kunt beschrijven waaruit been en kraakbeen bestaat.
• Je kunt de functie van de dubbele s-vorm uitleggen.
• Je kunt de bouw van een pijpbeen beschrijven (mergholte, geel en rood beenmerg).

Kalk- en lijmstof

Kalkstof: zorgt ervoor dat het bot hard en stevig is

Lijmstof: zorgt ervoor dat het bot ook een beetje buigzaam is

Been (bot)

Tussencelstof met veel kalk en weinig lijmstof.

Kraakbeen

Tussencelstof met veel lijmstof en weinig kalk.

o.a. in je:

- oren

- tussen ribben en borstbeen

- gewrichten

Kraakbeen en been in kinderen

Verbening: kraakbeen in de botten wordt been (bot)

Groeischijven: kraakbeen aan het eind van pijpbeenderen

Verhouding tussen kalk- en lijmstof en leeftijd

als je ouder wordt -> meer kalkstof, minder lijmstof -> brossere botten

Waardoor breken oudere mensen sneller een bot?

Bouw van een hard bot

Mergholte in pijpbeenderen

Geel beenmerg in mergholte slaat vet op

Rood beenmerg maakt bloedcellen, in koppen pijpbeenderen en platte beenderen

Een doorgesneden bot uit een poot van een koe noem je een mergpijp. Hier kun je soep van trekken. Wordt dat een magere of vette soep? Leg uit.

0

Opvangen van schokken

Om de schokken van lopen rennen en springen op te vangen heeft je wervelkolom 2 mechanismen:

1: Dubbele S vorm

2: Tussenwervelschijven van kraakbeen

Bouw van de wervelkolom

Elke wervel bestaat uit:

- wervellichaam: geeft stevigheid aan de wervelkolom

- wervelgat: hierin ligt het ruggenmerg 

Welke vorm heeft de wervelkolom?

1. S-vorm
2. Dubbele e-vorm
3. Dubbele s-vorm
4. E-vorm

Door een bot in zuur te leggen gaat de lijmstof eruit.

1. Waar
2. Niet waar

Een baby heeft vergeleken met een bejaarde veel botweefsel.

1. Waar
2. Niet waar
3. Beetje waar
4. huh?

Welk bot is in het plaatje
te zien?

1. Scheenbeen
2. Schouderblad
3. Schedel
4. Opperarmbeen

De botten van kinderen zijn...?

1. Buigzaam
2. Hard

Wat zit er tussen de wervels?

1. Kraakbeen
2. Botten
3. Niks

Maken

Eerste 6 minuten in stilte

Zelf bestuderen/doorlezen: 2.1

Maken: 

Klaar? Nakijken -> antwoorden staan op itslearning, daarna maken samenvatting of testjezelf (2.1)