13.4 Kou en hitte

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

13.4 Kou & hitte

       Welkom!

Leerdoelen

• Je kunt beschrijven hoe dieren zijn aangepast aan de kou.
• Je kunt beschrijven hoe dieren zijn aangepast aan de hitte.
• Je kunt beschrijven waardoor een klein dier sneller afkoelt dan een groter dier.
• Je kunt uitleggen hoe planten droogte overleven.
  

Waardoor kunnen dieren tegen de kou?

• Warm bloedige dieren (vogels en zoogdieren) hebben een constante lichaamstemperatuur.
• Aanpassingen aan de kou: Isolatie, winterslaap/-rust
• Aanpassingen aan de hitte: dunne vacht/veren, hijgen, minder actief
  

Aanpassingen om warm te blijven

Warm blijven kost heel veel energie, dus dieren passen zich in de winter aan waardoor dit energieverbruik omlaag gaat.

Hoe blijft een dier koel?

Warmbloedige dieren hebben aanpassingen voor de warmte

Warmte kwijtraken via:

• Zomervacht
• Warmte afgeven via het bloed
• Luchtstroom
• Zweten en hijgen

Hoe blijft een dier koel?

Warmbloedige dieren hebben aanpassingen voor de warmte

Warmte kwijtraken via:

• Zomervacht
• Warmte afgeven via het bloed
• Luchtstroom
• Zweten en hijgen

Vorm - functie denken

- Hoe groter een dier, hoe groter zijn inhoud is ten opzichte van zijn oppervlak

- Olifanten verliezen relatief gezien dus veel minder warmte dan een muis

Koudbloedige dieren

• Lichaamstemperatuur verandert mee met de omgeving
• Niet actief bij lage omgevingstemperatuur
  

Koudbloedige dieren en kou

- Koudbloedige dieren zijn in de winter niet actief.

- Ze houden allemaal een winterslaap.

- In de zomer zie je reptielen vaak 

's ochtends opwarmen in de zon. 

Hoe warmer het wordt, hoe actiever ze worden.

Bekijk de video in deze slide. 

Bescherming tegen droogte (planten)

• Wortels kunnen in korte tijd veel water opnemen of zijn heel lang.
• Opslag water in dikke bladeren of stengels
• Waterverlies beperken: vetlaagje, klein oppervlak, weinig huidmondjes, haren/stekels, kleine/geen blaadjes
  

13.4 Zelf doen!

Maken: 2, 4, 7, 9, 11, 12, 16, 17 (V)

2, 3, 5, 9, 10, 12, 14, 17 (H)

Vorm - functie denken

- Om warmte vast te houden is het handig om je extremiteiten (oren, neus) klein te hebben

- Om warmte te verliezen is het handig om je extremiteiten (ledematen)groot te hebben

Oefenen!

wat hoort waar?

Trachee

Stigma

Huidmondje

Kieuwboog

Lamel

Tegenstroom principe

Kieuwplaatje

Door het hart van een insect stroomt ...

1. Bloed met afvalstoffen en voedingsstoffen.
2. Bloed met zuurstof en voedingsstoffen.
3. Bloed met zuurstof en afvalstoffen.
4. Bloed met alle drie de stoffen.