LE 3 les 7

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

LE 3 les 7

Algemene bouw en mondholte

Planning

Herhalen

Vragen over huiswerk?

Leerdoelen
Opdracht
Evaluatie
Huiswerk

Herhalen

Wie weet nog wat we in les 6 hebben behandeld? 

Welke 6 groepen voedingsstoffen zijn er ? 
Wat was hun functie?

Weet je nog een voorbeeld van een voedingsmiddel dat bij de 6 verschillende groepen hoort 

suikers (koolhydraten) brandstof
vetten (lipiden) bouwstof. oplosmiddel voor bepaalde vitaminen
eiwitten (proteinen) bouwstoffen, hulpstoffen in nood brandstof
mineralen (zouten en spoorelementen) bouwstoffen en hulpstoffen
vitaminen hulpstoffen

water oplosmiddel, transportmedium, steun en vulstof

Leerdoelen

De student

- Benoemt welke spijsverteringsorganen deel uitmaken van het spijsverteringskanaal

- Beschrijft hoe de wand van het spijsverteringskanaal is opgebouwd

- Beschrijft bouw en functie van de mondholte

Module 6

Module 6. Voeding en vertering

Hoofdstuk 2. Spijsverteringsorganen

Paragraaf 2.1 Algemene bouw van de wand t/m 2.2.4 Kauwen en slikken

vanaf blz.183 t/m 189

Algemene bouw van de wand

De wand van het spijsverteringskanaal heeft bijna overal dezelfde bouwelementen. 

Variaties hangen samen met de specifieke functies van dat deel van het spijsverteringskanaal

Over welke functies zou het dan gaan? 

5 lagen

Van binnen naar buiten 5 lagen

Slijmvlies

muscularis mucosae

submucosa

muscularis

serosa

Slijmvlies (mucosa), met de epitheellaag die aan het lumen grenst. Tussen de epitheelcellen zitten veel slijmproducerende cellen. Op sommige plaatsen zijn er kliercellen en/of afvoerbuizen van klieren die spijsverteringssappen afscheiden. Het slijm fungeert als glijmiddel voor het voedseltransport en beschermt de wand bovendien tegen de chemische inwerking van de spijsverteringssappen. Bij het slijmvlies hoort een laag losmazig bindweefsel, die er vlak onder ligt. Dat is de lamina propria mucosae (letterlijk: eigen laag van het slijmvlies).

Muscularis mucosae, een dunne laag glad spierweefsel. Door samentrekkingen ondersteunen deze gladde spieren de afgifte van klierproducten aan de darmholte (lumen).

Submucosa, een relatief dikke bindweefsellaag met bloedvaten, lymfevaten, lymfatisch weefsel en zenuwtakken.

Muscularis, het spiergedeelte van de wand.

Het bestaat uit twee lagen. De binnenste laag bestaat uit kringspieren. Daaromheen zitten lengtespieren. Wanneer de kringspieren samentrekken, wordt de darmholte dichtgeknepen. Als de lengtespieren samentrekken wordt het betreffende stukje darm korter. Beide bewegingen samen resulteren in de peristaltiek. De peristaltiek is een golfbeweging van de darmwand, waardoor een voedselbrok telkens een stukje verder door het spijsverteringskanaal wordt geduwd.

Serosa: het binnenblad van het buikvlies. Het is een dun, glad vlies, bestaande uit mesotheel op een basaalmembraan.

Iedere laag

Iedere laag heeft een verschillende functie
Slijmvlies:.....?
Muscularis mucosae....?
submucosa....?
Muscularis..... ?
serosa.......?

slijmvlies: slijm is ene glijmiddel voor voedseltransport. Beschermt de wand tegen chemische inwerking van de spijsverteringssappen.
Muscularis mucosae: dunne laag glad spierweefsel, door samentrekkingen ondersteunen deze gladde spieren de afgifte van klierproducten

Submucosa: relatief dikke bindweefsellaag, bloedvaten lymfe en zenuwtakken
muscularis: spiergedeelte van de wand
Uit twee lagen. binnenste laag kringspieren door de lengte spieren en kringspieren ontstaat peristaltiek. 
serosa: binnenblad van het buikvlies. 


 

Bouw en functie mondholte

Mond is opening naar de mondholte
Mondholte hoort bij spijsverteringskanaal en luchtwegen
Bij spreken en proeven heeft mondholte een functie

Multifunctioneel orgaan

Begrenzing mondholte

Palatum bestaat uit: 
palatum durum; voorste gedeelte
palatum molle; meer naar achteren

Palatum molle loopt uit in 2 plooien farynxbogen

Palatum eindigd in de uvula

De zijkanten worden begrensd door de wangen eindigend bij de lippen (labiae) 

Voel maar met je tong waar de overgang zit

palatum is gehemelte

palatum durum is harde gehemelte

palatum molle is zachte gehemelte

farynxbogen zijn gehemeltebogen

Gehelemte eindigd in de huig uvula

Voedsel wordt verwerkt

kauwspieren

gebit (32 tanden en kiezen bij elkaar heten dat elementen) 

speekselklieren (oorspeekselklier, onderkaakspeekselklier, ondertongspeekselklier

tong (lingua) 

Kauwen en slikken

voedsel tussen kiezen uitgeperst en door de tong, wangspieren en lippen ter weer tussen gebracht. 

Vermengd met speeksel
Slikken in 2 fases.
1) sluit je mond en met tong naar achter geduwd
2) slikreflex

Aantal dingen gelijktijdig

Huig sluit neusholte af
strotteklepje (epiglottis) sluit luchtpijp af
Bij slikken beweegt strottenhoofd (larynx)  zich omhoog

Dus

Wat is spijsvertering? 

De spijsvertering is het losmaken, opnemen en omzetten van voedingsstoffen in energie en bouwstenen voor het lichaam.

1) neusamandel / tonsilla pharyngica
2) harde gehemelte/ palatum durum
3) zachte gehemelte/ palatum molle
4) huig/ uvula
5) keelamandel/ tonsillen
6) tong amandel/ tonsilla lingualis
7) strotklepje/ epiglottis

8) tongbeen/ os hyoideum
9) schildkraakbeen/ cattilago thyreoides

10) strottenhoofd/ larynx
11) ringkraakbeen/ cricoid

Keelholte is farynx

Opdracht A

Zie stencil

Benoemen van alle onderdelen van het spijsverteringskanaal. In het Latijn en hun functie.

Zelfstandig tot einde les
Eerder klaar? Verdergaan met openstaande opdrachten in TM

Opdracht B

 Opdrachten uit TM eDition

Anatomie en fysiologie: Module 6. Voeding en vertering

Hoofdstuk 2. Spijsverteringsorganen

Maak opdrachten 1, 4 t/m 8

Zelfstandig tot einde les
Eerder klaar? Verdergaan met openstaande opdrachten in TM

Feedback op deze les

Tip ...?

Top...?

Huiswerk

Anatomie en fysiologie: 6 Voeding en vertering

Hoofdstuk 2: Spijsverteringsorganen

Paragraaf 2.3 Keelholte t/m paragraaf 2.5 Maag

vanaf blz.189 t/m 194, tot paragraaf 2.6 Dunne darm