H21 afweersysteem vwo6 21.3

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

21.3 Specifieke afweer en antistoffen

Herhaling Complementsysteem: Bloedeiwitten (aspecifiek)

Door contact van de complementeiwitten met een ziekteverwekker start een kettingreactie aan chemische omzettingen. Dat leidt tot drie mogelijke routes (Binas 84J1):

• Complementeiwitten stimuleren je lichaam tot de productie van signaalstoffen, cytokinen, deze zorgen o.a. voor bloedvatverwijding
• Complementeiwitten vormen een laagje eiwitten  aan het oppervlak van
    de ziekteverwekker, zodat deze "gezien" worden: opsonisatie. 
• Complementeiwitten perforeren het celmembraan van de bacterie,
    waardoor de bacterie doodgaat: lysis (bron 9).

witte bloedcellen: fagocyten en macrofagen

Samen met het complementsysteem zijn verschillende typen witte bloedcellen betrokken bij de niet-specifieke afweer.

Witte bloedcellen die deeltjes opnemen en verteren zijn fagocyten (vreetcellen) . Een ander type witte bloedcel controleert de celmembranen van je cellen op afwijkende eiwitten. Dit zijn de natural killercellen (NK-cellen) (perforerende cellen). 

Bron 11

In een cel is het DNA van een virus geïntegreerd in het DNA van de geïnfecteerde cel. Het virus-DNA is actief. Twee beweringen zijn:
1) NK-cellen doden deze cel .
2) Er bevinden zich MHC-I-moleculen met virusantigenen aan het celoppervlak.
Welke van de beweringen is of zijn juist?

1. geen
2. 1
3. 2
4. 1 en 2

BINAS 84L1

MHC1=

alle cellen met kern

MHC2=

alleen op witte bloedcellen te vinden: B-cellen, dendritische cellen en macrofagen

APC

Aan welk type MHC-receptor bindt een cytotoxische T-cel?

1. Zowel klasse I als klasse II
2. Klasse II
3. Klasse I
4. Cytotoxische T-cellen binden niet aan MHC-receptoren

Aangeboren         Verworven

Lymfeknopen, zoals keel- en neusamandelen en milt.

                     Beenmerg

B-lymfocyten       T-lymfocyten

lymfeknopen         thymus

                                  lymfeknopen

Rol van de thymus

De thymus ofwel zwezerik is een orgaan dat actief is tot in de puberteit. In de thymus wordt bepaald welke T-lymfocyten mogen blijven bestaan en welke niet.

De lymfocyten die lichaamseigen cellen aanvallen, worden gedood.

De cellen die dat niet doen, blijven leven.

Na de puberteit ontstaan normaal gesproken geen afwijkende lymfocyten meer. Het arsenaal aan verschillende lymfocyten is dan compleet.

Thymus bepaalt ook of een onrijpe voorloper T-cel een Th-cel (CD4) wordt of een Tc-cel (CD8)

Specifieke/Verworven afweer

Stamcellen uit rode beenmerg ontwikkelen in beenmerg --> B-lymfocyt

Stamcellen uit rode beenmerg naar thymus --> T-lymfocyt

macrofaag of dendritische cel

plasmacellen

humorale 

afweer

cellulaire afweer

Cellulaire afweer

Humorale afweer

Immunoglobulinen

Omdat er verschillende antigenen zijn, zijn er ook verschillende antistoffen ofwel immunoglobulinen (Ig’s) nodig. Dit is mogelijk doordat immunoglobulinen een plaats op hun molecuul bezitten waarvan de bouw kan variëren. De plaats waar de verschillen optreden, heet de variabele regio. Er zijn negen verschillende typen Ig’s:

• 4 van het type IgG
  
• 2 van het type IgA
  
• IgM
  
• IgE
  
• IgD

Elk type bestaat uit meerdere varianten met een eigen antigeenherkenning.

De verschillende immunoglobulinen werken zelfstandig of samen bij het onschadelijk maken van antigenen.

In het menselijke lichaam worden door cellen van het afweersysteem immunoglobulinen (= antistoffen) gemaakt.
Waar in het lichaam bevinden zich de minst gespecialiseerde cellen waaruit immunoglobuline-producerende
cellen zich ontwikkelen?

1. in het beenmerg
2. in het bloed
3. in de lymfeknopen
4. in de thymus

B-cellen differentiëren tot plasmacellen. Deze maken antistoffen (eiwitten). Welke organellen moeten in grote aantallen aanwezig zijn in de plasmacellen?

Waaruit bestaat het humorale afweersysteem?

1. fagocyten
2. T-lymfocyten
3. cytologische T-cellen
4. B-cellen

Pieter zegt: alleen B-lymfocyten kunnen zich ontwikkelen tot geheugencellen.
Maaike zegt: alle leukocyten kunnen zich ontwikkelen tot geheugencellen.
Jan zegt: geheugencellen zorgen voor immuniteit.
Wie heeft er gelijk? Noemen alleen de naam of namen

Welke cellen bieden antigenen aan door middel van MHC-receptoren?

1. macrofagen
2. T-helper cellen
3. macrofagen en lichaamseigen cellen
4. NK-cellen

Welke type immuunglobuline is betrokken bij allergische reacties?

1. IgA
2. IgG
3. IgD
4. IgE

De activering van de specifieke afweer verloopt in verschillende stappen. In welke volgorde vinden de stappen plaats?
1) Th-cel deelt tot kloon Th-cellen
2) Er ontstaan cytokinen
3) Tc-cellen en B-lymfo's worden actief
4) Th-cel bindt aan antigeen van ziekteverwekker
5) APC neemt antigenen van ziekteverwekker mee naar lympfeknoop

1. 54132
2. 54213
3. 54231
4. 54321

Bij de specifieke afweer reageren lymfocyten specifiek tegen het antigeen van één bepaalde ziekteverwekker.
Hoe ontstaan er zoveel lymfocyten met dezelfde antigeenreceptor?

1. cytokinen activeren de juiste receptoren
2. door klonering van de juiste T-cellen
3. de Th-cellen plaatsen de juiste stoffen op de T-cellen
4. omdat heel veel lichaamscellen geïnfecteerd zijn met diezelfde ziekteverwekker

Er zijn drie typen lymfocyten: NK-cellen, B-lymfocyten en T-lymfocyten.
Zijn de uitspraken over deze lymfocyten juist of onjuist?

1) NK cellen en T-lymfocyten horen bij de specifieke afweer
2) Alle lymfocyten hebben receptoren voor een bepaald antigeen

1. 1 en 2 zijn juist
2. 1 en 2 zijn onjuist
3. alleen 1 is juist
4. alleen 2 is juist

Ben je wat wijzer geworden over de specifieke afweer?

😒🙁😐🙂😃