Afsluitende les genetica

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Herhaling genetica

Extra oefenen

Pen en papier!

Polyposis coli is een erfelijke darmziekte. Stel dat wit het fenotype aangeeft dat hoort bij het dominante allel en zwart het fenotype ziek aangeeft dat hoort bij het recessieve allel. Vader I-1 is gezond. Hij heeft twee zieke zonen, twee gezonde zonen en een zieke dochter.

Als de eigenschap die betrokken is bij
deze ziekte X-chromosomaal zou
overerven, wat wordt dan het fenotype
van kleinzoon III-9?

Als gezond dominant is en het hebben
van polyposis coli recessief, hoe zou je dan
met behulp van de stamboom kunnen
bepalen of de betreffende eigenschap
op het X-chromosoom kan liggen?

Kun je hieruit afleiden waar de
betreffende eigenschap ligt:
op een autosoom of
op het X-chromosoom?

1. Autosoom
2. X-chromosoom

Jesse zegt dat gezonde vader II-5 en
gezonde moeder II-6 alleen gezonde
dochters en geen zieke dochters kunnen
krijgen als de betreffende eigenschap
op het X-chromosoom ligt.

1. Juist
2. Onjuist

Moeder I-2 met polyposis coli heeft twee
gezonde zonen II-3 en II-5.
Kun je daaruit afleiden of de betreffende
eigenschap op een autosoom of op
het X-chromosoom ligt?

BS 7 Opvoeding of aanleg

Leerdoelen:

• begrippen nature en nurture kennen en kunnen gebruiken
• het belang van tweelingonderzoek in de nature-nurture discussie kennen
• epigenetica kennen en weten wat de invloed op erfelijkheid is

Nature / nurture

in biologie, psychologie en neurowetenschappen op zoek naar de oorzaak van eigenschappen:

Nature-nurture

Fenotype = milieu + genotype

Welke speelt een grotere rol?

Herhaling in generaties van: alcoholisme, huiselijkgeweld en misbruik.

Maar ook: creativiteit, verlegenheid, rekenvaardigheid.

Sleep het kenmerk naar nature of nurture.

Nature

Nurture

Haarkleur

Met bestek eten

Gluten-

allergie

Lengte

Kunnen schrijven

Epigenetica

Epi-=op/ bij/ aan/ boven/ voor

- Extra informatie bovenop het genotype (bovenop DNA-code).

- Epigenetica bepaalt óók kenmerken in fenotype.

Epigenetica

Op dat DNA liggen genen die coderen voor eiwitten. 
Als dat gen ''aan'' staat, wordt het gemaakt via de eiwitsynthese route. We noemen dit gen-expressie.
Staat het gen uit. Dan is er 
Geen expressie. 

Genregulatie

-Methylering: toegevoegd molecuul op delen van DNA.

-Zorgen voor wel of niet aflezen gen.

-Ook versterking of zelfs blokkering mogelijk.(enhancing en silencing).

Invloed van omgeving

-Zelfs de omgeving van ouders kan invloed hebben op DNA nakomelingen!

-Voeding: stoffen zorgen voor binding aan DNA en blokkeert  óf versterkt delen.