Werkgroep 4 Kennisweek 1 OP4

• Verpleegkunde
• HBO
• Studiejaar 1

Literatuur bij organisatie van de GGZ in Nederland

Cumlaude

GGZ Nederland (zd.) Beroepscompetentieprofiel GGZ verpleegkundige HBO

Hoofdstuk 2.1 – De beroepscontext / onderdeel A: Geestelijke gezondheidszorg (ggz)

Hoofdstuk 2.4 – Relevante ontwikkelingen (1 t/m 8, excl. 9)

Polhuis, D., Vermeij, T. (2012). De verpleegkundige in de geestelijke gezondheidszorg. Deel 1 – Hoofdstuk 3.7 (belangenbehartiging en medezeggenschap in de ggz)

Bekijk > High intensive care (HIC) / 14:20 minuten

 

 

 

Verplichte boeken

Clijsen, M., Garenfeld, W., Piere, M. van, Klijs, C. & Stringer, B. (2020). Leerboek psychiatrie voor verpleegkundigenHoofdstuk 1.2 (Van een biopsycosociaal model naar positieve gezondheid) en hoofdstuk 5.7.3 (Behandelsetting)

 

Literatuur bij DSM-V

Cumlaude

Bekijk > Labyrint – DSM De bijbel van de psychiatrie vol leugens / 21:32 minuten

 

Literatuur bij Recht

Verplichte boeken

Clijsen, M., Garenfeld, W., Piere, M. van, Klijs, C. & Stringer, B. (2020). Leerboek psychiatrie voor verpleegkundigen

Hoofdstuk 19.3.1 (De Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (WvGGZ)

Voor wie is de WvGGZ bedoeld

Wat regelt de WvGGZ op hoofdlijn

Vormen van dwang die opgenomen zijn in de wet WvGGZ

Criterium Ernstig nadeel (voorheen Veiligheidscriterium)

Hoofdstuk 19.3.2 (WvGGZ-maatregelen)

Zorgmachtiging, Crisismaatregel en voortgezette crisismaatregel, zelfbinding(sverklaring)

 

Cumlaude

Oostvaarderskliniek (zd.) Wat is TBS?

Innovatiekring Dementie (zd.) Wet Zorg en Dwang 

 

 Tot waar precies? Alles? Wij toetsen geen wet zorg en dwang / iets nuanceren qua zwaarte

E-college nummer 1: Herstelgerichte zorg (6 delen)

E-college nummer 6: Crisisopname

E-college nummer 9: Recht

Tijdens de werkgroep worden de leerdoelen op interactieve wijze besproken.

Wat is de betekenis
van de term "herstel"
In je eigen woorden

Wat is de betekenis van de term "herstel" in de zorg en behandeling van mensen met een psychiatrische kwetsbaarheid?

GOEDE ANTWOORD =  Een individueel proces gericht op het hervinden van de persoonlijke identiteit en het hernemen van de regie over het leven, ook bij een blijvende psychiatrische kwetsbaarheid.

dus niet:

a. Het verhelpen en het genezen van een psychiatrische kwetsbaarheid, waarna een individueel proces gericht op het hervinden van de persoonlijke identiteit en het hernemen van de regie het leven plaatsvindt.

of 

b. Een individueel proces gericht op het hervinden van de persoonlijke identiteit en het hernemen van de regie over het leven, onderdeel van de genezing van een psychiatrische kwetsbaarheid.

DELIER
WAT IS WAAR?

1. Bij een delier hoeft er niet altijd sprake te zijn van bewustzijnswisselingen en aandachts- en concentratiewisselingen in de loop van de dag
2. Een delier begint meestal tamelijk acuut binnen enkele uren of dagen
3. Bij een delier is per definitie sprake van een onderliggende lichamelijke aandoening, intoxicatie of onttrekking van een middel (zoals een drug of medicatie)
4. Alleen oude mensen boven de 70 kunnen een delier krijgen

Antwoord: B en C zijn juist Bron: Clijsen, blz 275 en 276 A is fout omdat er juist wel altijd sprake moet zijn van bewustzijnswisselingen en aandachts- en concentratiewisselingen.

Mevrouw de Vries heeft sinds een half jaar de diagnose Depressiviteit. Haar symptomen zijn dermate dat zij thuis kan blijven wonen.
Mevrouw slikt antidepressiva, die goed zijn aangeslagen.
Ook heeft mevrouw psycho-educatie gehad.

Welke van de onderstaande symptomen passen duidelijk bij depressie?

1. Verwoede pogingen om verlating te voorkomen
2. Hartkloppingen, bonzend hart, versnelde hartslag, transpireren
3. Een sombere stemming gedurende het grootste gedeelte van de dag

Goede antwoord: c

Conform de DSM-5 worden de neurocognitieve stoornissen onderscheiden in drie hoofdcategorieën.
Welke drie categorieën zijn dat?

1. Delier, Uitgebreide neurocognitieve stoornissen, Beperkte neurocognitieve stoornissen.
2. Uitgebreide neurocognitieve stoornissen, dementie en delier.
3. Beperkte neurocognitieve stoornissen, concentratiestoornissen en delier.

Antwoord: A Bron: Clijsen, blz. 275

De neurocognitieve stoornissen delier en dementie lijken erg op elkaar. Toch zijn er duidelijke verschillen.
Welk antwoord is juist?

1. Delier acuut begin en een snel en grillig verloop. Dementie een sluipend begin en meestal een geleidelijke achteruitgang.
2. Bij zowel een delier als dementie is er een zeer wisselend toestandsbeeld.
3. Dementie kan met een goede behandeling verholpen worden. Een delier is moeilijker te genezen

Goede antwoord: a. Hoofdstuk 10 Clijsen

Bij de bejegening van en omgang met patiënten met NAH (niet aangeboren hersenletsel) worden meestal de 4 K's van Lindenhoff gehanteerd.
Wat zijn deze 4 K's?

Kort, Krachtig, Konsekwent en Kansrijk

Kort, Krachtig, Konsekwent en Kontinu

Kort, Konkreet, Konsekwent en Kontinu

Goede antwoord: c.

Hoofdstuk 10 Clijsen. voor bejegening van NAH patiënten is geen standaardrichtlijn te geven. De omgang moet zo goed mogelijk worden afgestemd op de individuele mogelijkheden en beperkingen. Meestal zijn de 4K's de gebruiken. BOX 10.13 Er wordt tegenwoordig ook een 5e K gebruikt: Kreatief/creatief

Mevr. Janssen is vergaand dement. Contact is alleen nog mogelijk door aanraking, non-verbale communicatie, in combinatie herhalende communicatie zoals neuriën.

Hoe wordt dit stadium van dementie genoemd (volgens Naomi Feil)?

Verdwaalde Ik

Verborgen Ik

Verstoten Ik

Verzonken Ik

Goede antwoord: b = Verborgen IK

Voer een onderwijsgesprek met de studenten.

Overweeg de groep voor 10 minuten aan het werk te zetten.

Verdeel ze in 4 groepen. Elke groep werkt 1 onderdeel uit en presenteert het aan de rest:

POH GGZ en Basis generalistische GGZ

Specialistische GGZ

HIC

(F)-ACT teams

Zelfstudievragen:

Beschrijf de volgende termen, voor wie is het bedoeld:

POH GGZ

Basis generalistische GGZ

Specialistische GGZ

HIC

(F)-ACT teams

Antwoorden: 

Wat doet de huisarts/ POH-GGZ?

Behandeling van lichtere psychische problemen

Gericht op preventie

Direct toegankelijk

Zelfhulpmodules, ehealth en psycho-educatie

Wat verstaan zij onder de basis GGZ? Wat weten ze er van? Basis ggz 

De zwaarte van de zorg die nodig is bepaalt waar iemand zorg ontvangt. In de eerste lijn verleent onder meer de huisarts zorg, het maatschappelijk werk en de eerstelijnspsychologen basis ggz. Deze eerstelijnszorg is generalistisch, snel en gemakkelijk toegankelijk. De eerstelijnshulpverleners kunnen advies inwinnen bij gespecialiseerde ggz-instellingen.

Verwijzing via de huisarts of bedrijfsarts

Lichte en matige psychische problemen

Eerstelijns psychologische zorg

E-health en psychologische hulp/ consulten

Vier behandeltrajecten: kort, middel, intensief en chronisch

En wat weten ze over de specialistische GGZ? Voorbeelden?

Is meer specialistische behandeling noodzakelijk, dan verwijst de huisarts of een medisch specialist de patiënt door naar de tweede lijn, de gespecialiseerde ggz. Ggz-instellingen bieden die zorg. In het geval van jeugdhulp is er naast de gemeenteliijk georganiseerde toegang tot hulp, ook de directe verwijzingsmogelijkheid door de huisarts, medisch specialist en jeugdarts.

Verwijzing via huisarts of bedrijfsarts

Complexe en ernstige psychische aandoeningen

Tweedelijns psychologische zorg

Begeleiding, behandeling en opname in een instelling

Begeleiding verpleegkundige (ambulante) zorg)

En wat weten ze van Hoogspecialistische zorg? HIC? Voorbeelden?

Hoogspecialistische zorg is bestemd voor patiënten met complexe ernstige, en/of zeldzame psychische aandoeningen voor wie basis of specialistische diagnostiek en/of behandeling in de ggz onvoldoende resultaat heeft geboden of naar verwachting zal bieden. Vaak is er sprake van complexe comorbiditeit van psychische aandoeningen of een combinatie met een somatische aandoening. Behandelaren in de specialistische ggz kunnen voor consultatie en advies terecht bij de experts van TOPGGz afdelingen. Ook kunnen zij hiernaar doorverwijzen als een behandeling vastloopt of zeer gespecialiseerde behandeling nodig is. De Stichting Topklinische GGz (TOPGGz) stelt op basis van een set strenge criteria vast of een afdeling hoogspecialistische zorg biedt.

Verwijzing via huisarts en indicatie via CIZ vereist

Langdurige (>3 jaar) psychischcomplexe en ernstige aandoeningen

Verblijf binnen en buiten een instelling

Op dit moment zijn er binnen ZorgkaartNederland 1982 GGZ-instellingen in Nederland bekend.

ACT/ FACT? Wat is dat?

In de GGZ wordt meer en meer gewerkt met het ACT- of FACT-model. Deze manier van werken blijkt goed aan te sluiten bij mensen die op meerdere levensgebieden ernstige problemen ervaren.

ACT- en FACT-teams zijn pro-actief

ACT- en FACT-teams leggen vroegtijdig en op een pro-actieve manier contact met mensen met ernstige psychische klachten. Dit gebeurt vooral wanneer er sterke aanwijzingen zijn dat iemand op meerdere levensdomeinen in de knel zit. Hulpverleners uit een ACT- en FACT-team bezoeken mensen aan huis om hen ondersteuning te bieden.

(F)ACT staat voor (Flexible) Assertive Community Treatment

De F van ‘Flexible’ is eenvoudig te vertalen naar het woord ‘flexibel’ en slaat op de variatie in de hoeveelheid ondersteuning die wordt geboden. ‘Assertive’ is te vertalen als: de zorg wordt ‘outreachend’ aangeboden, dat wil zeggen: de hulpverleners verlaten hun eigen instelling en trekken er op uit. Met ‘Community’ wordt bedoeld: in de wijk, op straat, of thuis. Tot slot is ‘Treatment’ het Engelse woord voor begeleiding, behandeling en ondersteuning bij het herstelproces.

Verschil tussen ACT en FACT

Waar ACT vooral ingezet wordt voor crisisinterventie en stabilisatie, richt FACT zich daarnaast ook op de rehabilitatie en herstel. Rehabilitatie betekent kort gezegd: het opnieuw hervinden van de verschillende rollen die je in de samenleving hebt, op het gebied van wonen, werken en vrije tijd.

(F)ACT is er speciaal voor cliënten met ernstige  psychiatrische klachten die vooral gebaat zijn bij praktische ondersteuning, in combinatie met laagdrempelige behandeling. De cliënt heeft in plaats van één behandelaar een team van behandelaren. Door de veelzijdige samenstelling van het team kan de cliënt gebruik maken van verschillende expertises en kan hij hulp krijgen op diverse levensgebieden.

Basis ggz

De zwaarte van de zorg die nodig is bepaalt waar iemand zorg ontvangt. In de eerste lijn verleent onder meer de huisarts zorg, het maatschappelijk werk en de eerstelijnspsychologen basis ggz. Deze eerstelijnszorg is generalistisch, snel en gemakkelijk toegankelijk. De eerstelijnshulpverleners kunnen advies inwinnen bij gespecialiseerde ggz-instellingen.

Verwijzing via de huisarts of bedrijfsarts

Lichte en matige psychische problemen

Eerstelijns psychologische zorg

E-health en psychologische hulp/ consulten

Vier behandeltrajecten: kort, middel, intensief en chronisch

En wat weten ze over de specialistische GGZ? Voorbeelden?

Is meer specialistische behandeling noodzakelijk, dan verwijst de huisarts of een medisch specialist de patiënt door naar de tweede lijn, de gespecialiseerde ggz. Ggz-instellingen bieden die zorg. In het geval van jeugdhulp is er naast de gemeenteliijk georganiseerde toegang tot hulp, ook de directe verwijzingsmogelijkheid door de huisarts, medisch specialist en jeugdarts.

Verwijzing via huisarts of bedrijfsarts

Complexe en ernstige psychische aandoeningen

Tweedelijns psychologische zorg

Begeleiding, behandeling en opname in een instelling

Begeleiding verpleegkundige (ambulante) zorg)

En wat weten ze van Hoogspecialistische zorg? HIC? Voorbeelden?

Hoogspecialistische zorg is bestemd voor patiënten met complexe ernstige, en/of zeldzame psychische aandoeningen voor wie basis of specialistische diagnostiek en/of behandeling in de ggz onvoldoende resultaat heeft geboden of naar verwachting zal bieden. Vaak is er sprake van complexe comorbiditeit van psychische aandoeningen of een combinatie met een somatische aandoening. Behandelaren in de specialistische ggz kunnen voor consultatie en advies terecht bij de experts van TOPGGz afdelingen. Ook kunnen zij hiernaar doorverwijzen als een behandeling vastloopt of zeer gespecialiseerde behandeling nodig is. De Stichting Topklinische GGz (TOPGGz) stelt op basis van een set strenge criteria vast of een afdeling hoogspecialistische zorg biedt.

Verwijzing via huisarts en indicatie via CIZ vereist

Langdurige (>3 jaar) psychischcomplexe en ernstige aandoeningen

Verblijf binnen en buiten een instelling

Op dit moment zijn er binnen ZorgkaartNederland 1982 GGZ-instellingen in Nederland bekend.

ACT/ FACT? Wat is dat?

In de GGZ wordt meer en meer gewerkt met het ACT- of FACT-model. Deze manier van werken blijkt goed aan te sluiten bij mensen die op meerdere levensgebieden ernstige problemen ervaren.

ACT- en FACT-teams zijn pro-actief

ACT- en FACT-teams leggen vroegtijdig en op een pro-actieve manier contact met mensen met ernstige psychische klachten. Dit gebeurt vooral wanneer er sterke aanwijzingen zijn dat iemand op meerdere levensdomeinen in de knel zit. Hulpverleners uit een ACT- en FACT-team bezoeken mensen aan huis om hen ondersteuning te bieden.

(F)ACT staat voor (Flexible) Assertive Community Treatment

De F van ‘Flexible’ is eenvoudig te vertalen naar het woord ‘flexibel’ en slaat op de variatie in de hoeveelheid ondersteuning die wordt geboden. ‘Assertive’ is te vertalen als: de zorg wordt ‘outreachend’ aangeboden, dat wil zeggen: de hulpverleners verlaten hun eigen instelling en trekken er op uit. Met ‘Community’ wordt bedoeld: in de wijk, op straat, of thuis. Tot slot is ‘Treatment’ het Engelse woord voor begeleiding, behandeling en ondersteuning bij het herstelproces.

Verschil tussen ACT en FACT

Waar ACT vooral ingezet wordt voor crisisinterventie en stabilisatie, richt FACT zich daarnaast ook op de rehabilitatie en herstel. Rehabilitatie betekent kort gezegd: het opnieuw hervinden van de verschillende rollen die je in de samenleving hebt, op het gebied van wonen, werken en vrije tijd.

(F)ACT is er speciaal voor cliënten met ernstige psychiatrische klachten die vooral gebaat zijn bij praktische ondersteuning, in combinatie met laagdrempelige behandeling. De cliënt heeft in plaats van één behandelaar een team van behandelaren. Door de veelzijdige samenstelling van het team kan de cliënt gebruik maken van verschillende expertises en kan hij hulp krijgen op diverse levensgebieden.

Casus: Mevrouw de Vries heeft sinds een half jaar een vastgestelde psychiatrische stoornis. Haar symptomen zijn dermate dat zij thuis kan blijven wonen. Mevrouw slikt psychofarmaca die goed zijn aangeslagen. Ook heeft mevrouw psycho-educatie gehad. Vanwege haar behandeling vindt regelmatig monitoring van haar situatie plaats.
Psychiatrische zorg wordt aangeboden vanuit het verschillende delen van de gezondheidszorg.

Uit welke deel ontvangt mevrouw De Vries haar zorg
(medicatie, psycho-educatie, regelmatig contact met monitoring)
niet?

1. Generalistische basis GGZ en POH-GGZ
2. Specialistische GGZ en POH-somatiek
3. Huisarts en POH-GGZ

Goede antwoord: b

Generalistische basis GGZ is de eerstelijnspsychologie en bedoeld voor cliënten met lichte tot matige psychische klachten en aandoeningen.

Specialistische GGZ Het betreft complexe zorg die niet binnen de producten van de generalistische basis GGZ kan worden gegeven en waarvoor gespecialiseerde inzet nodig is. Een multidisciplinair team behandelt veelal deze patiënten met complexe stoornissen of stoornissen met een duidelijk risico voor de cliënt of zijn/haar omgeving.

De overheid wil dat mensen met psychische problemen passende geestelijke gezondheidszorg (GGZ) krijgen op de juiste plaats. De huisarts is verantwoordelijk voor de behandeling van lichte psychische klachten. De huisarts kan mensen met matige tot zware psychische problemen doorverwijzen naar de basis GGZ of gespecialiseerde GGZ, of naar de POH-GGZ (bron: https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/geestelijke-gezondheidszorg/basis-ggz-en-gespecialiseerde-ggz)

Casus: Mevrouw de Vries heeft sinds een half jaar een vastgestelde psychiatrische stoornis. Haar symptomen zijn dermate dat zij thuis kan blijven wonen. Mevrouw slikt psychofarmaca die goed zijn aangeslagen. Ook heeft mevrouw psycho-educatie gehad. Vanwege haar behandeling vindt regelmatig monitoring van haar situatie plaats.Psychiatrische zorg wordt aangeboden vanuit het verschillende delen van de gezondheidszorg.Uit welke deel ontvangt mevrouw De Vries haar zorg (medicatie, psycho-educatie, regelmatig contact met monitoring) niet?

a. Generalistische basis GGZ en POH-GGZ

b. Specialistische GGZ en POH-somatiek

c. Huisarts en POH-GGZ

Goede antwoord: b

Generalistische basis GGZ is de eerstelijnspsychologie en bedoeld voor cliënten met lichte tot matige psychische klachten en aandoeningen.

Specialistische GGZ Het betreft complexe zorg die niet binnen de producten van de generalistische basis GGZ kan worden gegeven en waarvoor gespecialiseerde inzet nodig is. Een multidisciplinair team behandelt veelal deze patiënten met complexe stoornissen of stoornissen met een duidelijk risico voor de cliënt of zijn/haar omgeving.

De overheid wil dat mensen met psychische problemen passende geestelijke gezondheidszorg (GGZ) krijgen op de juiste plaats. De huisarts is verantwoordelijk voor de behandeling van lichte psychische klachten. De huisarts kan mensen met matige tot zware psychische problemen doorverwijzen naar de basis GGZ of gespecialiseerde GGZ, of naar de POH-GGZ (bron: https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/geestelijke-gezondheidszorg/basis-ggz-en-gespecialiseerde-ggz)

ACT is een vorm van intensieve psychiatrische zorg in een ziekenhuis.

WAAR

NIET WAAR

ANTWOORD = NIET WAAR
 Hoofdstuk 7 Clijsen: is thuiszorg Flexible ACT (F-ACT)* staat voor Flexible Assertive Community Treatment.

Het gaat hierbij om een behandeling en begeleiding van mensen met een ernstige psychiatrische aandoening. Naast problemen op psychiatrisch gebied is er veelal sprake van problemen op meerdere levensdomeinen. Deze behandeling en begeleiding vindt plaats daar waar deze persoon wil slagen. Behandeling is gericht op het verminderen van de symptomen en leren omgaan met de aandoening. Begeleiding kan zich richten op alle levensdomeinen.

In een F-ACT team werken verschillende hulpverleners samen.

ACT/ FACT? Wat is dat?

In de GGZ wordt meer en meer gewerkt met het ACT- of FACT-model. Deze manier van werken blijkt goed aan te sluiten bij mensen die op meerdere levensgebieden ernstige problemen ervaren.

ACT- en FACT-teams zijn pro-actief

ACT- en FACT-teams leggen vroegtijdig en op een pro-actieve manier contact met mensen met ernstige psychische klachten. Dit gebeurt vooral wanneer er sterke aanwijzingen zijn dat iemand op meerdere levensdomeinen in de knel zit. Hulpverleners uit een ACT- en FACT-team bezoeken mensen aan huis om hen ondersteuning te bieden.

(F)ACT staat voor (Flexible) Assertive Community Treatment (rehabiloitatie en terug naar werk gaan) / werk en wonen

De F van ‘Flexible’ is eenvoudig te vertalen naar het woord ‘flexibel’ en slaat op de variatie in de hoeveelheid ondersteuning die wordt geboden.

‘Assertive’ is te vertalen als: de zorg wordt ‘outreachend’ aangeboden, dat wil zeggen: de hulpverleners verlaten hun eigen instelling en trekken er op uit.

Met ‘Community’ wordt bedoeld: in de wijk, op straat, of thuis. (Eerst de Buurt dan de Zorg)

Tot slot is ‘Treatment’ het Engelse woord voor begeleiding, behandeling en ondersteuning bij het herstelproces.

Verschil tussen ACT en FACT

Waar ACT vooral ingezet wordt voor crisisinterventie en stabilisatie, richt FACT zich daarnaast ook op de rehabilitatie en herstel. Rehabilitatie betekent kort gezegd: het opnieuw hervinden van de verschillende rollen die je in de samenleving hebt, op het gebied van wonen, werken en vrije tijd.

(F)ACT is er speciaal voor cliënten met ernstige  psychiatrische klachten die vooral gebaat zijn bij praktische ondersteuning, in combinatie met laagdrempelige behandeling. De cliënt heeft in plaats van één behandelaar een team van behandelaren. Door de veelzijdige samenstelling van het team kan de cliënt gebruik maken van verschillende expertises en kan hij hulp krijgen op diverse levensgebieden.

Dhr. Induráin heeft een chronische psychiatrische kwetsbaarheid. Hij woont zelfstandig in een appartement in de stad en krijgt daarbij ambulante-ondersteuning van een FACT-team. Dhr. is bekend met zwervend gedrag, vooral in de lente- en zomermaanden. Dhr. heeft verzamelwoede, wat een negatief effect heeft voor zijn buren.

Welke organisaties maken deel uit van het FACT-team?

1. Psychiatrische zorgorganisatie, huisarts, wijkverpleegkundige
2. Psychiatrische zorgorganisatie, maatschappelijk werk, WMO-consulent
3. Psychiatrische zorgorganisatie, andere zorg- en welzijnsorganisaties, woningbouwvereniging, wijkagent

Goede antwoord: c

Wat is Recht? En waarom is er Recht in de zorg? Wat is de impact van recht op ons beroep? Ruimte voor discussie en ervaringen

Recht: “het recht is het geheel van regels of normen dat het maatschappelijk verkeer in banen leidt en een remedie aandraagt voor de problemen die rijzen wanneer mensen zich niet gedragen overeenkomstig hetgeen ze van elkaar mogen verwachten. Het doel van het recht is het realiseren van een toestand van rust en rechtvaardigheid in de onderlinge betrekkingen van mensen. Maw, het recht probeert tot een harmonieuze afweging van de belangen van de mensen in de maatschappij te komen. (Cliteur, 2005)”

Dus, recht is er om gedragingen van zowel zorgvragers als zorgverleners te beinvloeden en zo nodig te sturen. Recht regels bepalen wat van psychiatrisch verpleegkundigen wordt verwacht en wat niet.

Leerdoelen Recht

Betekenis gezondheidsrecht voor zorgvrager:

WGBO – wet op de geneeskundige behandelovereenkomst – legt de positie vast van de zorgvrager. Omvat: recht op informatie; recht van inzage; toestemmingsvereiste (informed consent), recht op bescherming van de persoonlijke levenssfeer; recht van de minderjarige en de centrale aansprakelijkheid van de instelling. Ook het gebruik van dwang is beschreven: denk aan fixatie op de IC.

Wet BIG – geeft aan wat patienten van verpleegkundigen mogen verwachten. Denk aan bekwaam en bevoegdheid. Geeft algemene kaders die de kwaliteit beschermen tegen ondeskundig en onzorgvuldig handelen. Omvat voorbehouden handelingen, titelbescherming en tuchtrecht.

Wvggz - De Wvggz geldt voor mensen bij wie een psychische stoornis leidt tot gedrag dat ernstig nadeel (gevaar) veroorzaakt voor henzelf of voor anderen. In de wet heten zij: 'betrokkene'. We gebruiken ‘patiënt’ om verwarring met direct-betrokkenen (zoals naasten) te voorkomen. Als er geen vrijwillige zorg mogelijk is om dat ernstig nadeel weg te nemen, kan de rechter hen verplichte zorg opleggen.

 De rechter kan verplichte zorg alleen opleggen als deze zorg:

 * de enige manier is om het ernstige nadeel weg te nemen;

 * proportioneel is (in verhouding staat tot het op te lossen ernstig nadeel);

 * effectief is (resultaat oplevert).

Rechten en belangen psychiatrische zorgvrager

Voorwaarden voor inzet van vrijheidsbeperkende middelen en maatregelen (Wvggz)

In de Wvggz en de Wzd staat welke regels en procedures gelden bij het voorkomen en toepassen van dwang in de zorg. De Wvggz regelt de rechten van mensen met psychische stoornissen, die te maken hebben met verplichte zorg in de ggz. De Wzd regelt de rechten van mensen met een verstandelijke beperking en mensen met een psychogeriatrische aandoening (zoals dementie), die onvrijwillige zorg krijgen. Daarnaast regelt de Wzd de onvrijwillige opnames van mensen. Meer informatie over de wetten staat op www.dwangindezorg.nl.

Uitgangspunten en randvoorwaarden verantwoorde gedwongen zorg

De inspectie heeft in haar toezicht op de Wvggz en de Wzd aandacht voor de belangrijkste uitgangspunten en randvoorwaarden van verantwoorde gedwongen zorg:

* Dwang zoveel mogelijk voorkomen en anders zorgvuldig toepassen

* De juiste zorg op de juiste plaats

* Voldoende en deskundig personeel

* Aandacht voor de belangen en de rechtspositie van de cliënt

Verplichte zorg is het laatste redmiddel, dat betekent:

Er is geen alternatiefEr is geen enkele vorm van vrijwillige zorg die het ernstig nadeel kan afwenden en waar de patiënt mee instemt.

De verplichte zorg is proportioneelDe verplichte zorg moet in verhouding staan tot het beoogde doel ervan. De impact van verplichte zorg wordt afgewogen tegen het ernstig nadeel dat ontstaat als er geen verplichte zorg wordt toegepast.

De verplichte zorg is effectiefHet moet aannemelijk zijn dat de verplichte zorg het gewenste resultaat zal hebben, namelijk dat het ernstig nadeel wordt afgewend.

Wat is de WvGGZ? De Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (Wvggz) regelt de rechten van mensen die te maken hebben met verplichte zorg vanwege een psychische aandoening.

Zelfstudievragen:

Voor wie is de WvGGZ bedoeld? De Wvggz geldt voor mensen bij wie een psychische stoornis leidt tot gedrag dat ernstig nadeel (gevaar) veroorzaakt voor henzelf of voor anderen. Als er geen vrijwillige zorg mogelijk is om dat ernstig nadeel weg te nemen, kan de rechter hen verplichte zorg opleggen.

Wat regelt de WvGGZ op hoofdlijn? Rechten van …. De wet is er op gericht om verplichte zorg zo veel mogelijk te voorkomen. Als verplichte zorg echt noodzakelijk is, moeten de minst ingrijpende vorm worden ingezet en de dwang zo snel mogelijk worden afgebouwd.

Voor welke vormen van dwang biedt de WvGGZ een handelingskader? Vormen van verplichte zorg zijn bijvoorbeeld: medicatie toedienen, medische controles doen of opname in een ggz-instelling.

De Wvggz beschrijft welke vormen van verplichte zorg de rechter in de zorgmachtiging of een burgemeester in een crisismaatregel kan opnemen.

Ondergaan van medische behandeling:

Het toedienen van vocht, voeding en medicijnen.

Medische controles of andere medische handelingen ter behandeling van zijn psychische stoornis.

Een therapeutische behandeling.

De behandeling van een lichamelijke aandoening die samenhangt met zijn psychische stoornis. Bijvoorbeeld: De patiënt weigert medicatie voor suikerziekte. Hij weigert dit, omdat hij door zijn psychose denkt dat hij die medicatie niet nodig heeft.

Beperking van vrijheid

Beperking in de bewegingsvrijheid om te gaan en staan waar hij wil binnen een gebouw, of door lichamelijke fixatie. Bijvoorbeeld: doordat de aanwezige hulpverleners de patiënt wel in de woonkamer maar niet in de keuken toelaten, of dat zij hem tijdelijk vastpakken en vasthouden.

De patiënt kan in een speciaal ingerichte, afgesloten kamer worden geplaatst of in zijn kamer worden ingesloten.

Er kan toezicht op de patiënt worden gehouden. Bijvoorbeeld: door middel van een camera.

Onderzoek aan kleding of lichaam. De patiënt kan aan zijn lichaam worden onderzocht of aan de kleren die hij draagt. Hij mag niet in lichaamsholtes, zoals de mond, worden onderzocht.

De woning of verblijfplaats van de patiënt kan worden onderzocht op de aanwezigheid van middelen die zijn gedrag beïnvloeden of gevaarlijke voorwerpen.

Er kan worden gecontroleerd op de aanwezigheid van middelen die het gedrag beïnvloeden of andere gevaarlijke voorwerpen. Deze kunnen worden afgenomen. Bijvoorbeeld: alcohol of een mes.

Beperking in de vrijheid om het leven in te richten. De patiënt moet iets verplicht bijwonen of juist laten. Bijvoorbeeld: telefoon, internet of bepaalde sociale media niet mogen gebruiken.

Beperking van bezoek. 

Opname in een accommodatie. De patiënt kan verplicht opgenomen worden in een instelling voor geestelijke gezondheidszorg. Hij wordt dan naar een instelling gebracht. Het is mogelijk dat hij de instelling of de behandelafdeling dan niet meer zelfstandig mag verlaten.

Wat wordt bedoeld met het criterium Ernstig nadeel (voorheen Veiligheidscriterium)

Crisismaatregel in de Wet verplichte ggz

De crisismaatregel in de Wvggz is een beslissing van de burgemeester waarmee verplichte zorg toegepast kan worden in een crisissituatie waarin snel ingegrepen moet worden vanwege onmiddellijk dreigend ernstig nadeel. Een crisismaatregel is maximaal drie dagen geldig.

Hoe komt de burgemeester tot een beslissing?

De burgemeester baseert zich op een medische verklaring van een psychiater. Verder zal hij de patiënt zo mogelijk (laten) horen. Als het niet lukt om de patiënt te spreken, of de patiënt stelt daar geen prijs op, vermeldt de burgemeester in de crisismaatregel waarom dat niet is gebeurd.

Er is sprake van onmiddellijk dreigend ernstig nadeel voor de persoon zelf of zijn omgeving. Het is niet nodig dat er al iets ernstigs is gebeurd, de kans daarop is voldoende. Maar die kans op ernstig nadeel moet natuurlijk wel reëel en acuut zijn.

Er is een ernstig vermoeden dat het gedrag dat leidt tot ernstig nadeel wordt veroorzaakt door een psychische stoornis. Een psychiater moet dit vaststellen.

Een crisismaatregel is nodig om het nadeel weg te nemen.

De patiënt verzet zich tegen de noodzakelijke zorg.

Er is geen tijd om de procedure voor een zorgmachtiging te volgen omdat het ernstig nadeel onmiddellijk dreigend is.

Wat is de functie van de WvGGZ Maatregelen: Zorgmachtiging, Crisismaatregel en voortgezette crisismaatregel, zelfbinding(sverklaring)

Melding van een zorgelijke situatie Iedereen die zich ernstige zorgen maakt over iemand die noodzakelijke geestelijke gezondheidszorg weigert of vanwege zijn doen of laten in het algemeen kan dat melden. Waar u kunt melden, hangt af van uw situatie. Dat kan bv. bij de gemeente. De gemeente is verplicht om een verkennend onderzoek te doen. Zij kan zich daarbij baseren op informatie van (ambulante) zorgverleners of de politie. Een medische verklaring is in dit stadium nog niet nodig.

De gemeente moet binnen 14 dagen beslissen of ze de officier van justitie zal verzoeken een zorgmachtiging aan te vragen bij de rechter.

Zelfbindingsverklaring in de Wet verplichte ggz

In een zelfbindingsverklaring geeft de patiënt aan welke vormen van verplichte zorg hij zichzelf bindt, wanneer het niet goed met hem gaat en hij noodzakelijke zorg weigert.

Voor wie is een zelfbindingsverklaring geschikt?

De zelfbindingsverklaring is vooral geschikt voor mensen met een wisselend ziektebeeld die al eerder (verplichte) zorg kregen vanwege een psychische stoornis. De patiënt kan er zo voor zorgen dat de voor hem minst erge verplichte zorg wordt toegepast in situaties die te voorzien zijn op grond van eerdere ervaringen.

Voorwaarden

Voor het opstellen van een zelfbindingsverklaring gelden deze voorwaarden:

De patiënt is 16 jaar of ouder.

De patiënt is ter zake wilsbekwaam, hij moet dus begrijpen wat de zelfbindingsverklaring inhoudt en de gevolgen ervan overzien.

Een onafhankelijk arts of een deskundige heeft de wilsbekwaamheid vastgesteld.

De patiënt stelt de verklaring samen met de zorgverantwoordelijke op.

Voor wie is TBS bedoeld? Terbeschikkingstelling, afgekort tbs , is in het Nederlandse strafrecht een maatregel die de rechter kan opleggen aan een verdachte van een misdrijf, waar minimaal vier jaar gevangenisstraf op staat. Voorwaarde is dat de rechter ervan overtuigd is dat de verdachte ten tijde van het delict lijdende was aan een gebrekkige ontwikkeling of ziekelijke stoornis van de geestvermogens.

Voor welke doelgroepen is de Wet Zorg en Dwang bedoeld (let op: déze doelgroepen vallen búiten het bestek van de WvGGZ) (meer hoef je van de WZD niet te weten; in leerjaar 2 komt de WZD uitgebreid aan bod)

De Wvggz geldt niet voor mensen met een verstandelijke beperking of dementie. Voor hen geldt de Wet zorg en dwang psychogeriatrische en verstandelijk gehandicapte cliënten (Wzd).

Wie beschermt je nu in de GGZ?

Individuele en collectieve belangenbehartiging in de GGZ

Wat kan een patiënt zelf doen in de Wvggz?

In de Wet verplichte ggz is geregeld dat de patiënt op verschillende manieren zelf invloed kan houden op de zorg. Wat kan de patiënt doen?

Familie en/of naasten inschakelen

De familie of naasten (bijvoorbeeld vrienden/vriendinnen) van de patiënt kunnen hem helpen of ondersteunen. Dit kan goed zijn voor het contact met de zorgverantwoordelijke of andere zorgverleners. De familie of naasten kennen de patiënt doorgaans goed. Zij kunnen daarom helpen in het duidelijk omschrijven van wat de patiënt wel of juist niet wilt.

Familievertrouwenspersoon inschakelen.

Collectieve belangenbehartiging: organisaties die familieleden en naasten verenigen van mensen met bv. een psychosegevoeligheid dmv:

1, Advisering op individueel niveau2. Politieke lobby3. Belangenbehartiging via (koepel)overleggen en projectgroepen4. Gastcolleges, spreken op congressen, etc.5. Begeleiden en beoordelen van externe onderzoeksvragen

Wat weten studenten van DSM 5?

Zelfstudievragen:

- Wat is de DSM (“V” staat voor 5e editie)?

- Wat is de waarde van de DSM?

- Welke kanttekeningen worden er geplaatst bij de DSM?

Oorsprong 1952: standaardisering van labels die patiënten krijgen. Nu wereldwijd onmisbaar naslagwerk.

DSM 5: speelt een grote rol binnen de GGZ.

De Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM) is een classificatiesysteem waarin internationale afspraken zijn gemaakt over welke criteria van toepassing zijn op een bepaalde psychische stoornis op basis van (nieuwe) wetenschappelijke inzichten. Het is nadrukkelijk géén diagnose-handboek.

Het stellen van een diagnose gebeurt door uitgebreid en nauwkeurig psychiatrisch onderzoek volgens de daarvoor geldende richtlijnen.

Verschil diagnose en classificatie:

Diagnose:  Onder diagnose verstaan we het onderzoek naar de psychiatrische symptomen en naar de etiologie, de pathogenese (in de geneeskunde het meestal stapsgewijze ontstaan, ontwikkelen en verloop van een aandoening of ziekte.) het beloop, de prognose, de lijdensdruk, de disfuncties en de behandelmogelijkheden van de patiënt en diens mogelijke psychiatrische stoornis.

Een classificatie: Bij classificeren gaat het om het ordenen van gegevens door ze in te delen in categorieën, gebaseerd op overeenkomstige en onderscheidende kenmerken. Door dezelfde concepten en termen te gebruiken ontstaat een eenheid van taal voor de zorg.

 Classificaties helpen dus om het vak van de artsen/ verpleging te onderbouwen op een eenduidige manier die het hele vakgebied beslaat.

Andere classificatiesystemen? ICF, NANDA/ NIC/NOC, Omaha system

Kantekeningen DSM:

Critici zijn bang dat meer mensen het label “ziek zijn” krijgen (nieuwe diagnoses). Niet alles is een stoornis. Normaal gedrag wordt gemedicaliseerd. Terwijl het maatschappelijke problemen zijn.

En dat farmaceuten er op in springen. Hier wordt enorm veel geld aan verdiend. Zeker in Amerika.

Was bedoeld als preventieve psychiatrie, dus het eerder signaleren van een mogelijke stoornis.

Zie ook fimpje: https://youtu.be/5FXL7E_Ohgw (CumLaude)

Nederland andere cultuur dan Amerika?!!
Minder medicatie?

DSM 5: niet gebaseerd op wetenschappelijke onderbouwing.
Soort afsprakenboek tussen clinici. Labels. Maar functioneren als basis voor wetenschappelijk onderzoek.

357 labels in DSM 4. Containerbegrippen?

Bouw een pauze in voordat studenten aan de opdracht gaan beginnen / of combineer het

Hoe kijk je terug
op deze kennisweek
GGZ