§8.6 - Rond je cellen

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Welkom

- Huiswerk in de agenda zetten

- Terugblik: bloedsomloop

- Les over rond je cellen

- Vooruitblik 

Leerdoelen

Je kunt:

- beschrijven hoe stoffen je cellen in en uit gaan.

- het verschil tussen bloedplasma, weefselvloeistof en lymfe uitleggen.

- beschrijven hoe weefselvloeistof gevormd wordt en hoe deze weer teruggaat naar het bloed.

- uitleggen wat de functie van lymfeklieren is.

Huiswerk

Mk. §8.6 en 9.1

Bloedsomloop bestaat uit...

1. Hart en bloedvaten
2. Alleen het hart
3. Alleen de bloedvaten
4. Alleen bloedvaten

De meeste slagaders zijn

1. Zuurstofrijk
2. Zuurstofarm

Deze bloedvaten hebben kleppen

1. slagaders
2. haarvaten
3. aders

Wat weet jij van het lymfestelsel?

0

Wat is de functie van de lymfeknopen (lymfeklieren)?

1. Halen voedingsstoffen uit lymfe
2. Zuiveren de lymfe van onder andere ziekteverwekkers.
3. Halen zuurstof uit lymfe
4. Maakt witte bloedcellen aan

Weefselvloeistof

Lymfe

Bloedplasma

Vocht buiten de haarvaten; kan O2, witte bloedcellen, voedingsstoffen, CO2 en andere afvalstoffen bevatten

Deze vloeistof bestaat uit water met opgeloste stoffen en witte bloedcellen

In deze vloeistof zitten geen bloedcellen of bloedplaatjes

Leg in het kort uit hoe het lymfevatenstelsel werkt

Hoe gaan stoffen in en uit je cellen?

Rode bloedcellen: zuurstofvervoer. In haarvaatjes laten de rode bloedcellen zuurstofdeeltjes los.
Die komen in het plasma.
Daarin zit nu glucose en zuurstof.
Dit plasma lekt door mini-gaatjes in de haarvatwand naar buiten : weefselvloeistof (vloeistof rondom je cellen).

Via weefselvloeistof kan er glucose en zuurstof bij de cellen komen. 

Hoe komt weefselvloeistof weer in je bloed?

1. Via lymfe vaten. 

Lymfevaten: kleine kanaaltjes in weefsels. Hebben piepkleine gaatjes in de wand. Hierdoor stroomt weefselvloeistof.

Lymfe = weefselvloeistof in lymfevaten.

Lymfevaten: lijken op aders, want: kleppen, slappe wand en lage druk in de vaten. Lymfe stroomt door je lichaam tot onder je sleutelbeenderen. Daar: weer in je bloed. (ong. de helft)

Hoe komt weefselvloeistof weer in je bloed?

2. Via haarvaten

Andere helft van de weefselvloeistof: terug naar het bloed in de haarvaten.

Wat doet je lymfestelsel?

• Lymfevaten (kleine kanaaltjes in weefsels) voeren lymfe naar de lymfeklieren / lymfeknopen.

• Hier wordt het lymfe gezuiverd van o.a. ziekteverwekkers.

• Dit wordt gedaan door de witte bloedcellen. 

Dus...

Witte bloedcellen bestrijden ziekteverwekkers.
De bekendste: keelamandelen.
Andere lymfeklieren : in liezen, oksels ,hals. 

Witte bloedcellen veel ziekteverwekkers bestrijden?-> lymfeklier kan opzwellen / pijn doen.
(bijv. bij verkoudheid of keelontsteking-> pijn bij slikken door gezwollen lymfeklieren in hals.)

Geef in maximaal drie zinnen aan wat je hebt onthouden van deze les.

Ik heb behoefte aan extra uitleg met de docent omdat ik nog vragen heb.

1. Ja, ik kom naar een KWT-uur
2. Ja, maar ik ga eerst zelf §8.6 bestuderen en maken.
3. Nee

Vooruitblik

§9.1 - Ongezond

In mijn KWT (di 4e uur) herhalen we HD8 aan de hand van spelvormen.

Huiswerk

Mk. §8.6 en §9.1