8.6 Rond je cellen

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

8.6 Rond je cellen

Lesdoelen

• Je kan uitleggen hoe het lymfevatenstelsel   werkt; hoe stoffen in en uit cellen gaan, hoe weefselvloeistof in je bloed komt. 

• Je kan het verschil aangeven tussen lymfe,   weefselvloeistof en bloedplasma

Wat weet jij van het lymfestelsel?

Hoe gaan stoffen in en uit je cellen?

• De meeste cellen liggen niet tegen het haarvat aan.

1. Rode bloedcellen vervoeren zuurstof. In haarvaatjes laten de rode bloedcellen zuurstofdeeltjes los. Die komen in het bloedplasma. Daarin zit nu glucose en zuurstof.

Hoe gaan stoffen in en uit je cellen?

2. Het bloedplasma lekt door mini-gaatjes in de haarvatwand naar buiten => weefselvloeistof. (vloeistof rondom je cellen)

waarin verschilt het lymfestelsel van het bloedvatenstelsel?

1. Lymfevaten hebben kleppen, bloedvaten niet
2. Lymfevloeistof heeft geen overeenkomsten met bloedplasma
3. Lymfevaten hebben een begin en einde, bloedvaten lopen rond als een cirkeltje
4. Lymfevaten bevatten geen bloedcellen, bloedvaten wel

Hoe komt het weefselvloeistof weer in je bloed?

• Via de lymfevaten (kleine kanaaltjes in het lymfevatenstelsel, met kleine gaatjes).
• Lymfe => weefselvloeistof in de lymfevaten.

Zie vorige afbeelding.

Wat is lymfe?

1. Opgenomen weefselvloeistof
2. Opgenomen bloedplasma door het weefsel

Hier zie je een afbeelding van een lymfevat.
In welke richting stroomt de lymfe?

1. Richting A
2. Richting B

Hoe komt weefselvloeistof weer in je bloed?

• Via  de haarvaten
• Andere helft van de weefselvloeistof :terug naar het bloed in de haarvaten.

Haarvaten

• Aan het begin lekt bloedplasma door de bloeddruk naar buiten.
• Doordat er meer eiwitten in het bloed zitten dan weefselvloeistof ontstaat de zuigkracht.

Weefselvloeistof

Lymfe

Bloedplasma

Vocht buiten de haarvaten; kan O2, witte bloedcellen, voedingsstoffen, CO2 en andere afvalstoffen bevatten

Deze vloeistof bestaat uit water met opgeloste stoffen en witte bloedcellen

In deze vloeistof zitten geen bloedcellen of bloedplaatjes

Wat doet je lymfestelsel?

• Lymfevaten (kleine kanaaltjes in weefsels) voeren lymfe naar de lymfeklieren / lymfeknopen.

• Hier wordt het lymfe gezuiverd van o.a. ziekteverwekkers.

• Dit wordt gedaan door de witte bloedcellen. 

Wat is de functie van de lymfeknopen (lymfeklieren)?

1. Halen voedingsstoffen uit lymfe
2. Zuiveren de lymfe van onder andere ziekteverwekkers
3. Halen zuurstof uit lymfe
4. Maakt witte bloedcellen aan

Dus...

• Witte bloedcellen bestrijden ziekteverwekkers.
• Lymfeklieren : in liezen, oksels ,hals. 
• 
  Witte bloedcellen veel ziekteverwekkers bestrijden => lymfeklier kan opzwellen / pijn doen, bijv. bij verkoudheid of keelontsteking=> pijn bij slikken door gezwollen lymfeklieren in hals.

Huiswerk

• 8.6 Rond je cellen
• Opdracht 1 t/m 13