Semantische stijlfiguren en het essay

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Welkom!

Klaar voor de start:

   -boek, pen, schrift

   -jas uit, tas op de grond

   -telefoon uit, in de tas

Vooraf: 

Terugblik

Deze les

Semantische stijlfiguren

Sonnet

De toets, een voorbeeld

Lesdoel

Je kunt de relevante semantische stijlfiguren in een gedicht aanwijzen en benoemen met behulp van de reader.

Je kunt een sonnet herkennen alsmede de wending/chûte aanwijzen.

6. Semantische stijlfiguren

Reader blz. 31

Bekend:

Antithese

Eufemisme

Hyperbool

Litotes

Paradox

Pleonasme /tautologie

Understatement

Zelfcorrectie

Niet moeilijk

Ambiguïteit

Neologisme

Opdracht

Verzamel vijf voorbeelden van semantische stijlfiguren. Begin op de eerste bladzijde van de bundel en probeer zo weinig mogelijk gedichten te gebruiken

Opdracht

Verzamel vijf voorbeelden van beeldspraak. Begin op de eerste bladzijde van de bundel en probeer zo weinig mogelijk gedichten te gebruiken

Welke syntactische stijlfiguur?

Op school stonden ze op het bord geschreven,

Het werkwoord hebben en het werkwoord zijn;

hiermee was tijd, was eeuwigheid gegeven,

de ene werklijkheid,de ander schijn.                     (Ed Hoornik)

Welke semantische stijlfiguur?

ogen luistert, spraken de oren,

wij hebben nog nimmer zo’n stilte gehoord

                                           (Karel Jonckheere)

Het klassieke sonnet

Een rijmend gedicht van 14 regels:

2 x 4 regels (kwatrijnen) heten samen een octaaf.

2x 3 regels (terzines) heten samen een sextet.

 In een sonnet zit meestal een wending (chute) . 

Deze wending zit vaak net over de helft of tegen het einde van het sonnet.

De toets

Een gedicht lezen in drie fasen

Een oefenessay 

'Winter' Ingmar Heytze 

Lees het gedicht voor jezelf goed door.

Alinea 1 en 2

1. Keuze voor het gedicht (toets: keuze uit drie gedichten) 

2. Eerste leesronde: parafrase

Alinea 3

Is dit een modern of een traditioneel gedicht? Leg uit.

Alinea 4

Bespreek (indien van toepassing):

     -soort gedicht (let op: vaak niet van toepassing)

     -typografische kenmerken

     -klankkenmerken

     -strofenbouw

Alinea 5

Bespreek de syntactische en semantische stijlmiddelen inclusief beeldspraak

Alinea 6

Geef een afrondende, samenhangende analyse van het gedicht, eventueel met verwerking van relevante biografische informatie over de dichter.