Materie H7 Par4 deel 2 Atomen als bouwstenen

• Natuurkunde / Scheikunde
• Middelbare school
• vmbo k, g
• Leerjaar 3

H7 Materie

7.4 Atomen als bouwstenen

Lesprogramma

1. Welkom
2. Herhaling lesstof 7.4 deel 1
3. Uitleg 7.4 deel 2
4. voorbereiding toets (TJZ)
5. Opsomming begrippen
6. Afsluiting

Even terug kijken 7.4

1. Een stof bestaat uit moleculen (kleinste deeltje wat nog alle stofeigenschappen heeft) Die moleculen zijn opgebouwd uit atomen. Een enkel atoom noem je een element en die staan in een schema verwerkt.
2. Uit een mengsel kan je moleculen scheiden (sorteren). Een enkel molecuul kan je ontleden (kapot maken). je krijgt dan atomen.
3. Wanneer je 1 atoom hebt, noem je dat een element.

7.4 deel 2

Atomen als bouwstenen

kern

protonen

neutronen

elektronen

isotopen

Lesdoelen

Aan het einde van deze les kun je...

• uitleggen waar een atoom uit  bestaat
• het verschil opschrijven tussen protonen, elektronen en neutronen
• uitleggen wat isotopen zijn
• door gebruik van je BiNaS isotopen benoemen
  

Uitleg

Aan het einde van de les controleer je voor jezelf of je deze doelen behaald hebt.

Uitleg

Noem minimaal 2 dingen over 'atomen'. 

Een atoom

Je weet nu dat moleculen uit atomen bestaan

Maar waar bestaan atomen dan uit? 

Bouw van een atoom

Atomen bestaan uit nog kleinere deeltjes: protonen, neutronen en elektronen

Een atoom bestaat uit een kern met daarom heen een aantal elektronen

De atoomkern is opgebouwd uit 2 soorten deeltjes: protonen en neutronen

Afbeelding 18: Een model van een boor atoom

(niet op schaal getekend!)

Uitzondering

Er is 1 uitzondering op deze regel: de kern van het kleinste atoom dat er bestaat, het waterstofatoom, bestaat uit 1 proton. GEEN neutronen.

Extra

De rode bolletjes zijn de elektronen. Die zitten om de kern heen. 

De kern zijn de groene en blauwe bolletjes. Dat zijn de protonen en neutronen. Van elk zijn er in dit geval 5. Het is dus het element boor en het is een neutraal atoom. 

De atoomkern

Protonen:

Neutronen:

Een proton heeft een onverstelbaar kleine massa. 

Een proton is een positief geladen deeltje

Een neutron heeft bijna dezelfde massa als een proton.

Een neutron is neutraal, heeft geen elektrische lading

Model van een helium atoom

+

Proton

Neutron

____________________________

Het aantal protonen is  het atoomnummer

Atoommassa = protonen + neutronen

Extra

Het voorbeeld hierboven is helium. Helium heeft 2 protonen in de kern en heeft dus ook het atoomnummer 2. Wanneer je in het periodiek systeem kijkt, kun je dat ook zien. De elementen zijn daar gerangschikt op atoomnummer. 

Extra

In het geval van helium is de massa dus:

Atoommassa = 2 protonen + 2 neutronen = 4 u

(u = atomaire massa, dit hoef je niet te weten)

Elektronen

Een elektron heeft een massa die nog véél kleiner is dan een proton of neutron.

Een elektron is een negatief geladen deeltje.

-

Elektron

Model van een helium atoom

Extra

De ladingen van een proton en een elektron zijn even groot, maar het tegenovergestelde van elkaar. 

2 elektronen stoten elkaar even sterk af als 2 protonen. 

____________________________

Een atoom heeft evenveel protonen als elektronen.

Daardoor heeft een atoom als geheel een neutrale lading.

Extra

De positieve lading van de protonen kun je 'wegstrepen' tegen de negatieve lading van de elektronen.

De ladingen heffen elkaar op.

Deze massa is zo klein dat je het mag verwaarlozen.

Je rekent hem daarom ook niet mee met de atoommassa

Waaruit bestaan atomen?

Protonen zijn...

1. negatief geladen kerndeeltjes
2. neutraal geladen kerndeeltjes
3. positief geladen deeltjes buiten de kern
4. positief geladen kerndeeltjes

Isotopen

De atomen van 1 element hebben allemaal hetzelfde aantal protonen

De atomen van 1  element kunnen wel een verschillend aantal neutronen in hun kern hebben.

Een element heeft dan verschillende isotopen.

Booratoom:

meest voorkomende atoom met een massagetal van 10

Boor-10

Booratoom:

isotoop met een massagetal van 11

Boor-11

Extra

Het booratoom van het element heeft 5 protonen en 5 elektronen. Verder heeft het meest voorkomende booratoom ook 5 neutronen in de kern. Booratomen die meer of minder neutronen in de kern hebben, noemen we isotopen. 

In de linker afbeelding heb je het meest voorkomende booratoom. In de rechter afbeelding is dus een isotoop te zien. 

Extra

Isotopen zien er precies hetzelfde uit en reageren ook op dezelfde manier met andere stoffen. De dichtheid is wel verschillend. Dat komt doordat de atoomkernen een andere massa hebben. 

Atoomnummer + massagetal

Atoomnummer: Geeft het aantal protonen aan

neutraal atoom = aantal elektronen is evengroot als aantal protonen

Massagetal: Aantal protonen + neutronen in de kern

Isotoop: Aantal protonen staat vast, maar ander aantal neutronen

Wat is een isotoop?

Wat geeft het atoomnummer weer van een element?

1. Het aantal protonen
2. Het aantal neutronen
3. Het aantal elektronen + protonen
4. Het aantal protonen + neutronen

Gebruik je Binas!
Een atoom heeft 6 protonen en 7 neutronen.
Van welk element is dit een isotoop?

Een atoom heeft 6 protonen en 7 neutronen.
Hoe groot is het massagetal van deze isotoop?

Hoeveel protonen en neutronen zitten er in de kern van een atoom C-14?
(… protonen en … neutronen)

Leg het verschil uit tussen protonen, neutronen en elektronen

Lesdoelen

Aan het einde van deze les kan ik ...

• uitleggen waar een atoom uit  bestaat
• het verschil opschrijven tussen protonen, elektronen en neutronen
• uitleggen wat isotopen zijn
• door gebruik van je BiNaS isotopen benoemen
  

Uitleg

Je controleert nu voor jezelf of je deze doelen gehaald hebt. 

Ik heb de lesdoelen voor deze les gehaald!

1. Ja, allemaal
2. Ja, 3 van de 4
3. Bijna allemaal
4. Nee, ik heb ze niet gehaald

Welke begrippen zijn er genoemd in dit hoofdstuk?