Voorbereiden voor de toets II

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Bij welk kenmerkend aspect hoort deze afbeelding?

Wat is het belang van het begrip autarkie?

De periode van de vroege middeleeuwen wordt de "tijd van monniken en ridders" genoemd.

4p 5 Geef je commentaar op deze benaming door:

− met een kenmerkend aspect van de vroege middeleeuwen duidelijk te maken waarom dit de tijd van "monniken" genoemd kan worden en

− met een kenmerkend aspect van de vroege middeleeuwen duidelijk te maken waarom dit de tijd van "ridders" genoemd kan worden en

− twee andere benamingen te kiezen die de vroege middeleeuwen ook historisch juist zouden kunnen karakteriseren.

Het begin jaar van de Gouden Eeuw is:

1. 1500
2. 1600
3. 1700
4. 1800

Waarom is Mohammed een belangrijke persoon?

Willem van Normandië viel in 1066 Engeland binnen. Na de verovering van Engeland werd hij koning. Hij voerde verschillende maatregelen in, zoals:

1 zijn vazallen kregen een stuk land in Engeland en

2 het Domesday Book werd opgesteld, waarin hij onder andere liet optekenen hoeveel land een heer in leen had en hoeveel mensen er woonden, zodat hij er belasting over kon heffen.

4p 7 Leg uit dat:

− een van deze maatregelen past bij een kenmerkend aspect van de vroege middeleeuwen en

− de andere maatregel past bij een kenmerkend aspect van de late

middeleeuwen.

7 maximumscore 4

Een juist antwoord bevat de volgende elementen:

• De vroege middeleeuwen worden gekenmerkt door feodale

verhoudingen in het bestuur; de maatregelen van Willem passen

daarbij omdat eruit blijkt dat hij zijn vazallen land in leen gaf 2

• De late middeleeuwen worden gekenmerkt door een beginnende

centralisatie van het bestuur; de maatregelen van Willem passen

daarbij omdat hij een centrale registratie van het landbezit (voor

belastingheffing) aanlegde in het Domesday Book (wat het centrale bestuur versterkte) 2

Wat is het belang bij het begrip 'de vijf zuilen' (van de islam)?

Noem twee keer een manier waarop de kerk aan land komt.

Gebruik bron 3.

Deze bron kan gebruikt worden om twee verschijnselen uit de vroege middeleeuwen te illustreren:

- het hofstelsel en

- de invloed van het christendom.

4p 9 Leg dit voor beide uit.

bron 3

Een schenking van de landeigenares Doda aan het klooster van Cluny in Frankrijk uit 951:

Laat het aan alle gelovigen bekend zijn dat wij, Doda en mijn zoon Letbald, met toestemming van mijn echtgenoot heer Aquin uit liefde voor God (…) enkele van onze bezittingen aan het klooster van Cluny schenken (…). We schenken een stuk land, geheten Nouville, in het district Mâcon en de horigen die daar grond hebben: Sicbradus met zijn vrouw, Robert, Eldefred met zijn vrouw en kinderen, Roman met zijn vrouw en kinderen, Raynard met zijn vrouw en kinderen, Teutbert met zijn vrouw en kinderen, Dominic met zijn vrouw en kinderen, Nadalis met haar kinderen, Johannes met zijn vrouw en kinderen, Benedictus met zijn vrouw en kinderen, Maynard met zijn vrouw en kinderen, een andere Benedictus met zijn vrouw en kinderen, en nog een vrouw met haar kinderen.

9 maximumscore 4

Voorbeeld van een juist antwoord is:

• De bron illustreert het hofstelsel omdat uit de bron duidelijk wordt dat er horigen bestaan / de landeigenaar zijn horigen kan weggeven / er gebondenheid van de horigen aan de grond is 2

• De bron illustreert de invloed van het christendom omdat uit de bron duidelijk wordt dat het land aan het klooster geschonken wordt wat aangeeft dat de macht van het christendom/de kerk groter wordt 2

Opmerking

Voor een antwoord waarin een verband wordt gelegd met het feodalisme worden geen scorepunten toegekend.

Bij welk KA hoort deze afbeelding?