#5 Hardy-weinberg evenwicht

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Leerdoelen

• Je kunt uitlegggen wat er wordt bedoeld met de begrippen: genenpool, allelfrequentie, genotypefrequentie
• Je kunt aangeven aan welke voorwaarden voldaan moet worden voor een Hardy-Weinberg evenwicht
• Je kunt berekeningen uitvoeren aan allel- en genotypefrequenties indien een populatie voldoet aan het Hardy-Weinbergevenwicht

Hardy Weinberg

Met de wet van Hardy Weinberg kun je aan de hand van de fenotypische verschijning in een populatie de allelfrequentie van een eigenschap berekenen. En voorspellen wat de kans op op het optreden van een bepaald fenotype/genotype!

Allelfrequentie: mate waarin een allel van een gen voorkomt in de populatie. Is een getal tussen 0 en 1. Bij hardy-weinberg gaan we uit van twee allelen voor een gen, bijvoorbeeld A en a. 

Wat is het nut?

- Voldoet het overerven aan Hardy en Weinberg 

- Kijken of er evolutie plaatsvindt. 

- kans berekenen bij overerving van bijvoorbeeld ziektes

Aannames van Hardy-Weinberg

Hardy-Weinberg

Hardy-Weinberg

Wet van Hardy-Weinberg (equilibrium)

Hardy-Weinberg: waar komt het vandaan?

Hardy Weinberg evenwicht

Volgende generatie

Rekenen met HW

1. Bepaal frequentie van een of beide allelen:

Optie 1: tellen (als je alles weet, zie voorbeeld planten)

Optie 2: berekenen aan de hand van een herkenbaar deel, bijvoorbeeld 

Stel je weet dat een eigenschap recessief is en voorkomt bij 150 leden van een populatie van 1000. Je weet dan: 

Dan geldt: 

q​2​​

q​2​​=​1000​​150​​

q=√​q​2​​=​​​√​​1000​​150​​=​​​0,39

Rekenen met HW

2. Bepaal aantal individuen met bepaald genotype / eigenschap

- Bepaal of je op zoek bent naar AA, Aa of aa

- Bepaal de allelfrequenties p en q.

- Bepaal grootte populatie als die is gegeven.

- Bereken aantal individuen met gevraagd genotype.

Rekenen met HW

2. Bepaal aantal individuen met bepaald genotype / eigenschap

Voorbeeld: de frequentie van een recessief allel is 0,2. Bepaal hoeveel planten in een populatie van 5000 dominant zijn.

Rekenen met HW

2. Bepaal aantal individuen met bepaald genotype / eigenschap

Voorbeeld: de frequentie van een recessief allel is 0,2. Bepaal hoeveel planten in een populatie van 5000 dominant zijn.

Gevraagd: AA en Aa, dus nodig        en 

p​2​​

2pq

(p​2​​+2pq)⋅5000=(0,8​2​​+2⋅0,8⋅0,2)⋅5000=4.800