Anemie

• Geneeskunde
• WO
• Studiejaar 3

Anemie

Judith Spanjaard

AKO Interne

Ga naar

www.lessonup.app

Definitie anemie

• Verlaagde O2-transportcapaciteit van bloed door afname massa rode bloedcellen
• Surrogaat voor daling hemoglobine 

Fysiologie erytrocyt

• Aanmaak in beenmerg (erytroblasten)
• Zuurstof- en CO2 transport

        - Gebonden aan hemoglobine 

                   - Globine = eiwit 

                   - Haem = component wat ijzer bevat

• Levensduur 120 dagen
• Stimulatie door EPO (nieren)

Op welke 2 manieren kan je
een anemie indelen?

Indeling anemie

Pathogenese

• Gestoorde aanmaak
• Verhoogde afbraak
• Verlies

Bloedbeeld

• Microcytair
• Normocytair
• Macrocytair

• Hemoglobine (Hb) 
• Hematocriet (Ht)
• Erytrocyten 
• MCV (Mean Corpuscular Volume) 
• MCH (Mean Cell Hemoglogine)
• MCHC (Mean corpuscular hemoglobin concentration)  

Microcytair

Normocytair

Macrocytair

Aplastisch

Vitamine B12 deficiëntie

Ijzergebrek

Thalassemie

Foliumzuur deficiëntie

Anemie der chronische ziekte

Alcoholgebruik

Hemolyse

Hypothyreoidie

Acuut bloedverlies

Sikkelcelziekte

MDS

Welke vragen wil je stellen in de anamnese?

Vaak voorkomende symptomen 

• Vermoeidheid
  
• Bleekheid
  
• Zwakte
  
• Palpitaties
  
• Tachycardie
  
• Dyspnoe d’effort
  
• Angina pectoris klachten
  
• Hoofdpijn
  
• Duizeligheid
  
• Orthostatische hypotensie
  
• Concentratie verlies
  
• Oorsuizen
  

Anamnese gericht op 

oorzaak

• Bloedverlies
  
• Voedingspatroon (veganisme)
  
• Risico op thalassemie (familieanamnese)
  
• Doorgemaakte infectie ziekten
  
• Maagklachten
  
• Melaena
  
• Gewichtsverlies
  
• Maligniteiten
  

Waar let je specifiek op tijdens het lichamelijk onderzoek?

Lichamelijk onderzoek 

Controles (RR, pols, saturatie etc.)

Bleke huid, Icterus

Bleke conjunctiva

Lymfeklieren

Hart-longen onderzoek

Abdomen

Rectaal toucher

Welke specifieke labwaardes zet je in?

Aanvullend laboratorium onderzoek

• Reticulocyten: jonge erytrocyten
  
• Haptoglobine / LDH / Bilirubine
  
• Ijzerstatus / ferritine / transferrine
  
• Vitamine b12 / foliumzuur
  

Problemen in de aanmaak 1

Sideroblastisch

• Inbouwstoornis van ijzer in Hb --> ineffectieve erytropoiese
  
• Behoort tot MDS
  

Aplastische anemie

• Stamcelprobleem (congenitaal vs verworven) 

Beenmerginfiltratie

Aanmaakstoornis door bijvoorbeeld maligne cellen in beenmerg

Problemen in de aanmaak 2

Pure red cell aplasia

• Probleem in rode cellijn
  
• Associatie met thymustumoren
  

Deficiënties in bouwstenen - Vitamine B12, ijzergebrek en foliumzuur

Nierinsufficiëntie - Minder EPO

Chronische ziekte - Hoe werkt dit? 

Wat past waarbij? 

Anemie der chronische ziekte

Ferriprieve anemie

Laag transferrine

Laag ferritine

Hoog ferritine

Hoog transferrine

ijzergebreksanemie

Voeding: vlees, vis, groente

Absorptie: dunne darm

Deficientie: dieet, malabsorptie (bv coeliakie), bloedverlies (vaginaal, gastro-intestinaal)

Bloedbeeld: microcytair, laag ferritine

Kliniek: anemie klachten en evt gastro-intestinaal bloedverlies

Foliumzuurdeficiëntie

Voeding: bladgroenten, orgaanvlees, bonen, noten
Absorptie: duodenum en proximale jejunum
Deficiëntie: dieet, toename behoefte, malabsorptie, medicatie
Bloedbeeld: invloed op alle cellijnen, macrocytair, reti’s verlaagd, hemolyse
Kliniek: glossitis, atrofie papillen, vlokatrofie dunne darm

Vitamine B12 deficiëntie

Voeding: vlees, lever, ei, kaas, melk

Absorptie: binding intrinsic factor duodenum, opname terminale ileum

Deficientie: intrinsic factor-tekort, malabsorptie, verbruik, dieet

Bloedbeeld: macrocytair

Kliniek: neurologie (demyelinisering)!

Afbraak

Hemolyse

Welke labafwijkingen zie je bij hemolyse? 1 antwoord is goed

1. Hoog bilirubine, Hoge reticulocyten
2. Laag LDH, Hoge reticulocyten
3. Hoog LDH Hoog haptoglobine
4. Lage reticulocyten Laag haptoglobine

Afbraak: hemolyse

Afwijkingen in het lab: 

• Normocytaire/macrocytaire anemie
  
• Bilirubine hoog, LDH hoog, hapto laag
• Compensatoir reticulocyten hoog

Wat is de eerst volgende test die je inzet? 

Behandeling

• Behandelen van de oorzaak!
• Zo nodig transfusie (4-5-6 regel)
• Suppletie van ijzer/vitamines 

Casus 1

Patiënt A, een 79-jarige vrouw wordt door de huisarts verwezen naar de internist vanwege moeheid. De vrouw klaagt over kortademigheid bij inspanning. Zij heeft een goede eetlust, geen maagklachten en de feces bevatten geen bijmenging van bloed of slijm. De vrouw oogt gezond. Bij lichamelijk onderzoek, waaronder rectaal toucher, worden geen afwijkingen gevonden. 

Wat is de meest waarschijnlijk diagnose?

1. Anemie der chronische ziekte
2. Anemie door ijzergebrek
3. Anemie bij myelodysplastisch syndroom
4. Hemolytische anemie

Casus 2

Patiënt heeft een actieve reumatoïde artritis ondanks intensieve behandeling met immunosuppressiva en infliximab. Bij gebruik van diclofenac heeft patiënt wisselend pijn in epigastrio zonder pyrosis of ructus. De eetlust is redelijk en de ontlasting is niet-afwijkend. Bij lichamelijk onderzoek wordt een chronisch zieke man gezien. 

Wat is de meest waarschijnlijk diagnose?

1. Anemie der chronische ziekte
2. Anemie door ijzergebrek
3. Anemie bij myelodysplastisch syndroom
4. Hemolytische anemie

Casus 3

een 62-jarige vrouw, heeft sinds enkele maanden progressieve vermoeidheid met inspanningsintolerantie. Er wordt een niet-acuut-zieke vrouw gezien met bleke conjunctiva. De anamnese vermeldt geen macroscopisch bloedverlies, geen verhoogde bloedingsneiging en een onveranderd defecatiepatroon. 

Wat is de meest waarschijnlijke diagnose?

1. Auto-immune hemolytische anemie
2. Trombotische trombocytopenische purpura
3. Vitamine B12-deficiëntie
4. Diffuse intravasale stolling

Casus 4

Een 29-jarige man met een blanco voorgeschiedenis klaagt over vermoeidheid, geel zien en koorts. 

Laboratorium

Hb 3.2

MCV 128 (hoog)

Reticulocyten 328 (hoog)

Bilirubine 83 (hoog)

LDH 840 (hoog)

Haptoglobine 0,05 (laag) 

Wat is de oorzaak?

Verklaar de bloedwaardes

Wat is nu je eerstvolgende test? 

Coombs test: positief --> auto-immuun hemolytische anemie

Welke behandeling start je nu? 

Casus 5

• 90-jarige vrouw
  
• Enkele maanden vermoeid en bleek
  
• Hb 4.6 mmol/l, MCV 105, reticulocyten 29 (normaal)
  
• Trombo’s 47 (ref: 150-350), leuko’s 6.9 (ref: 3.0-10.0)
  
• Vitamine B12, foliumzuur, ferritine normaal.
  

Oorzaak? Verklaring lab? Welk onderzoek wil je nu inzetten?

Myelodysplastisch 

syndroom (MDS)

• Maligne beenmergziekte
  
• Gestoorde (=dysplastische) bloedcelvorming
  
• Ziekte van ouderen
  
• Gevolg: één of meerdere cytopenieën
  
• +/- 25% krijgt acute leukemie (IPSS-R score) 

Take home messages

Grootte --> MCV

• Laag: gestoorde Hb aanmaak
  
• Hoog: onrijpe / afwijkende cellen
  

Aanmaak/afbraak --> Reticulocyten

• Laag: productieprobleem
  
• Hoog: geen productieprobleem