H5_1.2: Water, vriend of vijand & 1.3_Strategische zoetwatervoorraad_2122

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

1.2 Water: vriend of vijand?

Leerdoelen

• je weet welke adviezen de Tweede Deltacommissie aan de regering uitbracht en waarom.
  
• Je kunt uitleggen wat relatieve zeespiegelstijging is.
• Je kunt de oorzaken van bodemdaling noemen.
• Je kunt waterveiligheid vanuit verschillende dimensies bekijken.
• Je kunt uitleggen wat verzilting is en hoe dit ontstaat.
• Je weet wat wordt bedoeld met het binnendringen van zeewater en je weet welke gebieden hier gevoelig voor zijn.

Planning les

Uitleg/instructie §1.2 (iedereen)     20 minuten

Zelfstandig werken aan huiswerk (check even §1.3)    20 minuten

Uitleg/instructie §1.3 (facultatief)    15 minuten

Zelfstandig werken aan huiswerk    20 minuten

Openingsfoto

Wat zie je?

Waar komt dit voor?

Waarom komt dit hier voor?

Is dit gewenst?

Komt dit overal zo voor? 

https://www.droogteportaal.nl/ 

Beschrijving van de openingsfoto

Droogvallen van de beek de Beerze in Noord-Brabant in de zomer van 2018

Droogte is de laatste jaren in Nederland steeds meer een probleem. Het nieuwe Droogteportaal maakt het mogelijk de actuele situatie te volgen. Regionale gegevens over neerslag, bodemvocht, grondwater en beekafvoeren kunnen bovendien met gegevens uit eerdere jaren worden vergeleken. Het Droogteportaal is in opdracht van de provincies en waterschappen door een samenwerking tussen KnowH2O, StellaSpark en KWR gerealiseerd.

Het grote plaatje

W

WAT GEEFT DE KAART WEER (LEGENDA)?

A

Algemene patroon?
WAAR VEEL? WAAR WEINIG? GEBRUIK SPREIDINGSWOORDEN

U

Uitzonderingen

WELKE GEBIEDEN VALLEN BUITEN HET ALGEMENE PATROON?

W

Windrichtingen. 

BESCHRIJF MET BEHULP VAN WINDRICHTINGEN (EN TOPONIEMEN)

Bodemdaling (1/2)

Inklinking veen als gevolg van verdroging

Bodemdaling (2/2)

Herstel isostatisch evenwicht als gevolg van klimaatverandering

Dus meer overstromingskans

- Absolute- en relatieve zeespiegelstijging

- Stijgende piekafvoer van de rivieren

Wat te doen?

Actualiteit

Artikel

https://www.1limburg.nl/hoogwater-maas-natuurgebieden-uit-voorzorg-afgesloten

Werkvorm: Picture prompt

Wat hebben de onderstaande afbeeldingen te maken hebben met het onderwerp: overstromingen

Afbeelding 1:

veen = inklinking

Afbeelding 2:

sneeuw = smelten -> meer water in rivier

Afbeelding 3:

blabla

Afbeelding 4:

blabla

Afsluitende foto

Wat zie je?

Waar komt het voor?

Waarom komt dit hier voor?

Is dit gewenst?

Komt dit overal zo voor? 

Beschrijving van de afsluitende foto

Lokale bewoners drinken even wat, ondanks het hoogwater in Venetië.

Oud examenopdracht

      Opdrachten            Bronnen                Antwoorden

Atlaskaarten

Aan de slag

Huiswerk voor morgen

Wakelet

Vragen stellen over de uitleg

Bekijk de leerdoelen/ deelvragen van 1.3 en bedenk voor jezelf of je straks meedoet met de uitleg

1.3 Strategische zoetwatervoorraad

Openingsfoto

Wat zie je?

Waar komt dit voor?

Waarom komt dit hier voor?

Is dit gewenst?

Komt dit overal zo voor? 

Beschrijving van de openingsfoto

Waterresevoir in de Alpen

Leerdoel(en)

Aan het einde van de les kan je:

(4) de drinkwaterproductie van Nederland beschrijven;

(5) beschrijven waarvoor zoetwater gebruikt wordt;

(6) beschrijven hoe Nederland voorkomt dat het te maken

      krijgt met een tekort aan water;

Benodigde voorkennis 

Je weet de herkomstbronnen van water in Nederland;
Je weet dat het klimaat veranderd en welke gevolgen dit heeft;
Je weet dat de bevolking toeneemt en daardoor ook het watergebruik;
Je weet dat boeren veel water gebruiken voor landbouw;

Beregening

Druppelirrigatie

Oppervlakte irrigatie

Het grote plaatje

Wateropvangbekken in de Bieschbosch

Opslag zoet water onder kreekrug

Plaats: Serooskerke

Verdroging in Nederland

W

WAT GEEFT DE KAART WEER (LEGENDA)?

A

Algemene patroon?
WAAR VEEL? WAAR WEINIG? GEBRUIK SPREIDINGSWOORDEN

U

Uitzonderingen

WELKE GEBIEDEN VALLEN BUITEN HET ALGEMENE PATROON?

W

Windrichtingen. 

BESCHRIJF MET BEHULP VAN WINDRICHTINGEN (EN TOPONIEMEN)

Tegengaan verdroging?

- Zuiniger omgaan met water?

- Water tijdelijk opslaan?

- Afspraken maken waarvoor water gebruikt kan worden?

Waar zou jij veel zoetwater opslaan?

Het rijk komt met een pakket maatregelen van in totaal 7 miljoen euro. Centraal in de plannen staat het IJsselmeer, het grootste zoetwaterreservoir van Nederland. Verzilting moet sneller worden tegengegaan.

Afgelopen zomer klommen de chloridegehaltes op sommige plekken naar te hoge waarden. Het Noord-Hollandse drinkwaterbedrijf PWN kon het te zoute IJsselmeerwater niet meer gebruiken.

Voortaan worden er standaard bellenschermen klaargezet in het IJsselmeergebied. Met een bellenscherm wordt er vanaf de bodem een gordijn van luchtbellen naar boven gestuurd dat de instroom van zout water keert. Ze stonden eerder bij de schutsluizen bij Den Oever en Kornwerderzand, in het Amsterdam-Rijnkanaal en in IJmuiden bij de Noordersluis.

Rijkswaterstaat plaatst extra meetpalen in het IJsselmeer. Als de chloridewaarden te hoog worden, kan het zoute water direct worden gespuid in de Waddenzee. Ook in de zoutvangputten achter de spuisluizen in de Afsluitdijk komen nieuwe meetpunten. Minister Cora van Nieuwenhuizen: ,,Dat betekent: zo snel mogelijk zout water wegwerken en zoet water vasthouden.’’

Vissen vormen makkelijke prooi

Zorg is er om de vissen. Bij een dalende waterstand neemt hun leefgebied af. Ze worden een makkelijke prooi of komen in aanraking met scheepsschroeven. Droogte-experts adviseren de aanleg van zogenoemde refugia. Dat zijn vluchtplekken waar de vis veilig kan verblijven.

De economische schade door de droge zomer van 2018 ligt tussen de 0,5 miljard en 2 miljard euro. De scheepvaart en de landbouw leden het meest. Lage waterstanden van de grote rivieren leidden tot tekorten in de bouw.

Tankstations in Oost-Nederland kwamen tijdelijk zonder brandstof te zitten, omdat de bevoorrading stokte. In de landbouw leidden droogte en verzilting tot grote problemen.

Meer wateropslag in zandgebieden

Het had allemaal nog erger gekund. Bij een extreem watertekort kan zelfs de levering van energie in gevaar komen. Verder is onduidelijk welke schade is aangericht aan de funderingen van woningen. Daarnaar wordt onderzoek gedaan.

Van Nieuwenhuizen wil in de hooggelegen zandgebieden meer water opslaan, zodat het grondwater tijdig kan worden aangevuld. ,,We moeten van kampioen dijken bouwen tegen hoogwater nu ook kampioen wateropslag worden als remedie tegen droge zomers.”

De investering komt uit het Deltaprogramma Zoetwater. Het meeste geld – 4 miljoen euro – gaat naar de wateropslag in Oost- en Zuid-Nederland. Nog eens 2 miljoen euro gaat op aan maatregelen tegen verzilting. Voor onderzoek en kennisontwikkeling komt 1 miljoen euro beschikbaar.

Waar zou jij veel zoetwater opslaan?

Bijv. IJsselmeer;
- Groot;
- Centraal;

- Alleen nog een
   beetje zout      .

Met een bellenscherm wordt er vanaf de bodem een gordijn van luchtbellen naar boven gestuurd dat de instroom van zout water keert.

Het rijk komt met een pakket maatregelen van in totaal 7 miljoen euro. Centraal in de plannen staat het IJsselmeer, het grootste zoetwaterreservoir van Nederland. Verzilting moet sneller worden tegengegaan.

Afgelopen zomer klommen de chloridegehaltes op sommige plekken naar te hoge waarden. Het Noord-Hollandse drinkwaterbedrijf PWN kon het te zoute IJsselmeerwater niet meer gebruiken.

Voortaan worden er standaard bellenschermen klaargezet in het IJsselmeergebied. Met een bellenscherm wordt er vanaf de bodem een gordijn van luchtbellen naar boven gestuurd dat de instroom van zout water keert. Ze stonden eerder bij de schutsluizen bij Den Oever en Kornwerderzand, in het Amsterdam-Rijnkanaal en in IJmuiden bij de Noordersluis.

Rijkswaterstaat plaatst extra meetpalen in het IJsselmeer. Als de chloridewaarden te hoog worden, kan het zoute water direct worden gespuid in de Waddenzee. Ook in de zoutvangputten achter de spuisluizen in de Afsluitdijk komen nieuwe meetpunten. Minister Cora van Nieuwenhuizen: ,,Dat betekent: zo snel mogelijk zout water wegwerken en zoet water vasthouden.’’

Vissen vormen makkelijke prooi

Zorg is er om de vissen. Bij een dalende waterstand neemt hun leefgebied af. Ze worden een makkelijke prooi of komen in aanraking met scheepsschroeven. Droogte-experts adviseren de aanleg van zogenoemde refugia. Dat zijn vluchtplekken waar de vis veilig kan verblijven.

De economische schade door de droge zomer van 2018 ligt tussen de 0,5 miljard en 2 miljard euro. De scheepvaart en de landbouw leden het meest. Lage waterstanden van de grote rivieren leidden tot tekorten in de bouw.

Tankstations in Oost-Nederland kwamen tijdelijk zonder brandstof te zitten, omdat de bevoorrading stokte. In de landbouw leidden droogte en verzilting tot grote problemen.

Meer wateropslag in zandgebieden

Het had allemaal nog erger gekund. Bij een extreem watertekort kan zelfs de levering van energie in gevaar komen. Verder is onduidelijk welke schade is aangericht aan de funderingen van woningen. Daarnaar wordt onderzoek gedaan.

Van Nieuwenhuizen wil in de hooggelegen zandgebieden meer water opslaan, zodat het grondwater tijdig kan worden aangevuld. ,,We moeten van kampioen dijken bouwen tegen hoogwater nu ook kampioen wateropslag worden als remedie tegen droge zomers.”

De investering komt uit het Deltaprogramma Zoetwater. Het meeste geld – 4 miljoen euro – gaat naar de wateropslag in Oost- en Zuid-Nederland. Nog eens 2 miljoen euro gaat op aan maatregelen tegen verzilting. Voor onderzoek en kennisontwikkeling komt 1 miljoen euro beschikbaar.

Verzilting

Zeespiegelstijging?

i.c.m.

Lagere rivierwaterstanden?

i.c.m.

Bodemdaling?

Actualiteit

https://www.nationalgeographic.nl/video/tv/wat-je-moet-weten-over-de-bosbranden-in-californie

Afsluitende foto

Wat zie je?

Waar komt het voor?

Waarom komt dit hier voor?

Is dit gewenst?

Komt dit overal zo voor? 

Beschrijving van de afsluitende foto

Once the fourth largest lake in the world, Central Asia's shrinking Aral Sea has reached a new low, thanks to decades-old water diversions for irrigation and a more recent drought. ... The Aral Sea was fed by two of Central Asia's mightiest rivers, the Amu Darya and the Syr Darya.

Aan de slag

Exit Ticket
Hoe goed heb je de les begrepen?

😒🙁😐🙂😃