Spellen en vaardigheden TV 5 en 6

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Oefenen vaardigheden 

Stadhouder

Burgerlijke kunst

Mercantilisme

Centralisatie 

Raadspensionaris 

Absolutisme

Droit Divin 

Macht bij de Gewesten

De Republiek 

Frankrijk 

Kunst: alleen adel afgebeeld

Koning

Staten-Generaal 

Macht bij rijke burgers

Programma 

1. Bruikbaarheid, betrouwbaarheid: Theorie (15 min.)
2.  Bruikbaarheid, betrouwbaarheid: praktijk (20 min.)

Economisch 

Politiek

Cultureel 

Religieus

Sociaaleconomisch

Reformatie 

Renaissance

Centralisatie

Moeder

negotie

inkomensongelijkheid in de Republiek 

Betrouwbaarheid

• Elke toets een vraag over betrouwbaarheid. Hoe pak je dit aan?
• Vraag je altijd af welke redenen er kunnen zijn waarom de informatie in een bron niet geloofwaardig is. Gebruik daarbij de volgende stappen: 

1. Wie? Wie heeft de bron geschreven? Schrijft deze persoon neutraal, of schrijft hij over zijn eigen groep, of de tegenstander? Heeft de maker van de bron een reden om te liegen?
2. Waarom? Wat is het doel van de bron? Wil de maker mensen overtuigen, of is het vooral voor zichzelf geschreven?
3. Wat? Wat voor soort bron is het? Is de bron bedoeld voor publicatie, of wist de maker niet dat andere mensen deze bron zouden gaan lezen? 
4. Hoe? Hoe is de bron geschreven? Zijn het veel feiten? Of zijn het niet onderbouwde meningen?

Bruikbaarheid

• Vaak een vraag over bruikbaarheid. Helaas halen veel mensen betrouwbaarheid en bruikbaarheid door elkaar. 
• Bruikbaarheidsvragen worden altijd gesteld in combinatie met een onderzoeksvraag of opdracht. Bv. 'Stel je doet onderzoek naar de 80-jarige oorlog. Hoe bruikbaar is deze bron?'
• Bruikbaarheid gaat in eerste instantie om de simpele vraag: Is deze bron nuttig voor de onderzoeksvraag/opdracht waar naar gevraagd wordt?
• Een onbetrouwbare bron kan soms ook bruikbaar zijn. Bv. Mein Kampf, het boek van Hitler, is nuttig als je een onderzoek doet naar het denkproces van Hitler.
• Soms moet je bij bruikbaarheid verder doordenken (zie volgende pagina). Als je daar niet uitkomt, ga dan altijd terug naar de simpele vraag: Is deze bron nuttig voor de onderzoeksvraag/opdracht waar naar gevraagd wordt?

Opdracht (15 min.)

1. Ga naar teams
2. Open het document met de oefenvragen over betrouwbaarheid en bruikbaarheid. 
3. Maak deze in stilte voor jezelf. 
4. Denk bij de vragen goed na over de stappen die je zojuist hebt geleerd.  

Andere methode brongebruik

Stap 1: Schrijf de algemene strekking op van de bron: Dat zien we terug in de bron want die gaat over (en dan schrijf je eigen woorden de kern/samenvatting/strekking van de bron) 

Stap 2 Vervolgens schrijf je op waar je dat (letterlijk) in de bron ziet staan: Want in de bron staat (citeer uit de bron).

Vb. Ik weet dat centraliseren het besturen vanuit een centraal punt is. Karel V is hier duidelijk een groot voorstander van, want de bron gaat over  hoe hij in De Nederlanden overal hetzelfde geloof wil opleggen. Want in de bron staat ' iedereen die niet katholiek is, gaat de fik in' . 

Dus. De bron toont aan dat Karel V een voorstander is van centralisatie

Stel ik doe onderzoek naar het contact tussen de VOC en lokale Indonesische vorsten. Beredeneer of deze bron voor dit onderzoek bruikbaar is

Stel je doet onderzoek naar de kritiek op de katholieke kerk in de vroegmoderne tijd. Beredeneer of de bron op de vorige pagina bruikbaar is voor dit onderzoek.

Stel je doet onderzoek naar hoe monniken zich gedroeg in de vroegmoderne tijd. Beredeneer of de bron op pagina 6 bruikbaar is voor dit onderzoek.

Stel je doet onderzoek naar de relatie tussen het Frankrijk van Lodewijk XIV en de Republiek. Beredeneer of deze bron bruikbaar is voor dit onderzoek?

Bedenk een vraag waarvoor de bron van Lodewijk XIV wel bruikbaar is en niet bruikbaar is.

VOC	Republiek	Landschappen
Staten-Generaal	Moedernegotie	Raadspensionaris
Rembrand	Burgerlijk	Stapelmarkt
Val van Antwerpen	Gewestelijke staten	Kunst

Voorbeeld van een juist antwoord:

Gouden eeuw in staatkundig opzicht: Staten-Generaal, Republiek, Raadspensionaris, Gewestelijke staten

Gouden eeuw in cultureel opzicht: Rembrand, Burgerlijk, Landschappen, Kunst 

Gouden eeuw in economisch opzicht: VOC, Moedernegotie, Val van Antwerpen en Stapelmarkt  

VOC	Republiek	Landschappen
Staten-Generaal	Moedernegotie	Raadspensionaris
Rembrand	Burgerlijk	Stapelmarkt
Val van Antwerpen	Gewestelijke staten	Kunst

Raad het verband (3P)

1. Renaissance en overzeese expansie 
2. Renaissance en wetenschappelijke revolutie 
3. De Opstand en de Gouden Eeuw 

Raad het begrip 

1.   Overzeese expansie (8P) 
2. Conquistadores  (6P) 
3. Driehoekshandel (4p)
4. Afrika (2p) 

• = Transatlantische slavenhandel 

Raad de begrippen 

• Contrareformatie   

1. Reformatie (2P) 
2. Inquisitie  (4P) 
3. Ketter (6p)
4. Renaissance (8p) 

• 
  

Raad de begrippen 

• Republiek

1. Raadspensionaris/staatsgezinde  (2P) 
2. Stadhouder/oranjegezinde   (4P) 
3. Regent (6p)
4. soevereiniteit (8p)