H33 Vr 10-1-2025

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

H33 Vr 10-1-2025

Vandaag:

-Hoe gaat het met het lezen voor de vergelijking boek/ film?

-Heb je je tweetal en je titel al doorgegeven aan mij?

-Stof toetsweek: 

Taal: paragraaf 4.1 t/m 4.6 blz 92 t/m 105.

Blz 102 Paragraaf 6

Uitdrukkingen en collacaties

Cursus 4 Taal

Paragraaf 6 Uitdrukkingen (blz. 100)

Uitdrukkingen

Uitdrukkingen zijn ook een vorm van figuurlijk taalgebruik

Uitdrukking = vaste groep woorden met een figuurlijke betekenis

Welke uitdrukkingen ken jij?

Een spreekwoord

• bevat een wijsheid of   opvatting;
• is een hele zin;
• kun je niet aanpassen of   wijzigen.

Een uitdrukking

• is een vaste woordgroep   met een vaste betekenis;
• kun je wel een beetje   aanpassen of wijzigen.

Bij spreekwoorden en uitdrukkingen wordt gebruikt gemaakt van ...

1. figuurlijk taalgebruik
2. letterlijk taalgebruik

'Hoge bomen vangen veel wind'
betekent:

1. Dat ligt voor de hand; dat behoeft geen toelichting.
2. Het is soms goed om ergens niet over te praten.
3. Ik trek me niets van je aan.
4. Wie opvalt of aanzien heeft, krijgt gemakkelijk kritiek.

'Hoge bomen vangen veel wind'
is een

1. spreekwoord
2. uitdrukking

'Je kunt me de boom in'
betekent:

1. Dat ligt voor de hand; dat behoeft geen toelichting.
2. Het is soms goed om ergens niet over te praten.
3. Ik trek me niets van je aan.
4. Wie opvalt of aanzien heeft, krijgt gemakkelijk kritiek.

'Je kunt me de boom in'
is een

1. spreekwoord
2. uitdrukking

'Vele handen maken licht werk'
betekent

1. Als iedereen meehelpt gaat het sneller.
2. Met wat hulp gaat alles gemakkelijker.
3. Hij krijgt toestemming om zijn plan uit te voeren

'Vele handen maken licht werk'
is een

1. spreekwoord
2. uitdrukking

Zijn voorstel krijgt groen licht
betekent:

1. Hij heeft geluk
2. Hij mag doorrijden
3. Hij krijgt toestemming om zijn plan uit te voeren

Zijn voorstel krijgt groen licht
is een:

1. spreekwoord
2. uitdrukking

Hij valt met zijn neus in de boter
betekent:

1. Hij denkt niet goed over de dingen na.
2. Hij heeft geluk.
3. Hij krijgt toestemming om zijn plan uit te voeren.
4. Met wat hulp gaat alles gemakkelijker.

Hij valt met zijn neus in de boter
is een:

1. spreekwoord
2. uitdrukking

Hij kijkt niet verder dan zijn neus lang is
betekent:

1. Hij denkt niet goed over de dingen na.
2. Hij heeft geluk.
3. Hij krijgt toestemming om zijn plan uit te voeren.
4. Met wat hulp gaat alles gemakkelijker.

Hij kijkt niet verder dan zijn neus lang is
is een:

1. spreekwoord
2. uitdrukking

Dat spreekt voor zich
betekent:

1. Dat ligt voor de hand; dat behoeft geen toelichting.
2. Het is soms goed om ergens niet over te praten.
3. Ik trek me niets van je aan.
4. Wie opvalt of aanzien heeft, krijgt gemakkelijk kritiek.

Dat spreekt voor zich
is een

1. spreekwoord
2. uitdrukking

Spreken is zilver, zwijgen is goud
betekent:

1. Dat ligt voor de hand; dat behoeft geen toelichting.
2. Het is soms goed om ergens niet over te praten.
3. Ik trek me niets van je aan.
4. Wie opvalt of aanzien heeft, krijgt gemakkelijk kritiek.

Spreken is zilver, zwijgen is goud
is een:

1. spreekwoord
2. uitdrukking

Ik weet het verschil tussen een spreekwoord en een uitdrukking en ik kan ze herkennen in een zin.

😒🙁😐🙂😃

Wat moeten jullie straks kennen en kunnen?

Oftewel, wat is het doel van deze les?

In deze les leer je de betekenis van een aantal thematische uitdrukkingen en leer je verschillende collocaties herkennen en gebruiken

havo 3-TAAL- uitdrukkingen en collocaties

Wat is het verschil tussen een uitdrukking en een spreekwoord?

een belangrijk verschil is dat in een uitdrukking meestal geen wijsheden voorkomen en in een spreekwoord wel, bijv: Mijn wangen vallen eraf! niet zo wijs dit, dus een uitdrukking. 

Wie in een glazen huis woont moet niet met stenen gooien. klinkt best wijs, dus een spreekwoord.

havo 3-TAAL- uitdrukkingen en collocaties

Collocaties zijn combinaties van woorden die vaak samen voorkomen en een natuurlijke eenheid vormen. Hier zijn enkele voorbeelden van Nederlandse collocaties, ingedeeld per categorie:

1. Werkwoorden + Zelfstandige Naamwoorden

Een beslissing nemen

Honger lijden

Een gesprek voeren

2. Bijvoeglijke Naamwoorden + Zelfstandige Naamwoorden

Hevige regenval

Diepe indruk

Goede gezondheid

3. Werkwoorden + Voorzetsels

Rekening houden met

Toegeven aan

Twijfelen over

4. Zelfstandige Naamwoorden + Voorzetsels

Verlangen naar

Behoefte aan

Invloed op

havo 3-TAAL- uitdrukkingen en collocaties

5. Vaste Uitdrukkingen (Idiomatische Collocaties)

De draad oppakken

Een oogje in het zeil houden

Boter bij de vis

6. Adverbia(bijwoorden) + Werkwoorden

Hevig snikken

Zwaar tillen aan

Licht buigen

7. Bijwoorden + Bijvoeglijke Naamwoorden

Zeer belangrijk

Buitengewoon interessant

Redelijk eenvoudig

havo 3-TAAL- uitdrukkingen en collocaties

6. Adverbia + Werkwoorden

Hevig snikken

Zwaar tillen aan

Licht buigen

7. Bijwoorden + Bijvoeglijke Naamwoorden

Zeer belangrijk

Buitengewoon interessant

Redelijk eenvoudig

Collocaties zijn belangrijk in taal omdat ze vloeiend taalgebruik bevorderen en vaak essentieel zijn om natuurlijk over te komen in een taal. 

Maken:

Blz 102/ 103 opdr 1 tm 3

Je mag samenwerken !