STRAATTAAL EN DIALECT

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2,3

DIALECT & STANDAARDTAAL

Lesplanning

• Lesdoelen
• Vergelijken twee teksten: Standaardnederlands en dialect.
• Wat is een standaardtaal?
• Wat is een dialect?
• Verschillen en overeenkomsten tussen standaardtaal en dialect.
• Reflectie: waarom en wanneer standaardtaal/ dialect?

Lesdoelen

• Je leert wat een dialect en een standaardtaal is;
  
  
• Je leert wat de verschillen en overeenkomsten zijn tussen dialect en standaardtaal met behulp van voorbeelden;
  
  
• Je leert wanneer en/ of waarom je standaardtaal of dialect gebruikt in specifieke situaties.

jeugdjournaal.nl

Aan de slag!

Jullie krijgen twee teksten. Een tekst in standaard Nederlands en een tekst in het dialect. Jullie gaan verschillen en overeenkomsten zoeken. 

1. Wat is jullie opgevallen als je naar de woorden en zinnen kijkt?

2. Als je specifiek op de klanken let, wat valt jullie dan op?

3. Wat leer je hiervan, denk je?

Wat is een standaardtaal?

Standaardtaal -> de taal die officieel wordt gebruikt, bijvoorbeeld op school of in de media.

Nederlandse taal -> ook wel standaardtaal genoemd.
Er is niet één soort Nederlands dat door iedereen gesproken wordt.

Er zijn allerlei dialectvormen (o.a. het Limburgs dialect)

Talen veranderen continu door de creativiteit van mensen.

Wat is een dialect?

Dialect -> een taalvariant die in een bepaalde streek wordt gesproken.

Er is niet één soort Nederlands dat door iedereen gesproken wordt.

Er zijn allerlei dialectvormen (o.a. het Limburgs dialect).

Verschillen tussen een standaardtaal en dialect

• Gebied
• Officiële status
• Regels
• Begrijpbaarheid
• Gebruikssituaties
• Status

Overeenkomsten tussen een standaardtaal en dialect

• Vorm van taal
•  Zelfde basis
• Grammatica en structuur
• Uitdrukking van identiteit
• Betekenisoverdracht
• Ontwikkeling en verandering

Weetjes over het Limburgse dialect

Wat zijn eigenschappen van een dialect?

1. Het wordt op school geleerd.
2. De spelling en grammatica zijn niet vastgelegd.
3. De woordbetekenissen zijn vastgelegd.
4. Maakt deel uit van het culturele erfgoed van een bepaalde regio.

Hoe komt het dat veel jongeren naast de Nederlandse taal ook straattaal spreken?

1. Het wordt gebruikt in songteksten.
2. Jongeren willen graag bij een bepaalde groep horen.
3. Jongeren die straattaal spreken zijn vaak tweetalig opgevoed en leren dit thuis.

Wat vind jij van mensen die het spreken van dialecten niet accepteren?

1. Ik vind ook dat alleen het standaard Nederlands gesproken mag worden.
2. Ik vind dat het afhankelijk is van het accent.
3. Ik vind dat het afhangt van de situatie.
4. Ik vind dat iedereen een dialect mag spreken.