Aardbevingen en plooiingsgebergte

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

3.1 Aardbevingen + Plooiingsgebergte 

Planning

Uitleg aardbevingen en plooiingsgebergte 30min.

Leerdoel check introductie + deze les (30min)

Inleveren kaarten (eventueel)

Leerdoelen

1. De leerling kan beschrijven en verklaren waarom Chili vaak wordt getroffen door zware
2. aardbevingen.
3. Je kunt uitleggen hoe aardbevingen ontstaan.
4. Je kunt beschrijven en verklaren hoe het Andesgebergte is gevormd.
5. Je kunt de 5 hoogtegordels beschrijven.
6. Je kunt de 5 hoogtegordels op basis van afbeeldingen herkennen en benoemen.
7. Je kunt het begrip reliëf in eigen woorden omschrijven.
8. Je kunt de 4 reliëfvormen benoemen en herkennen in een afbeelding/verhaal.
9. Je weet het verschil tussen laagvlakte en hoogtevlakte.
10. Je kent de kenmerken (min. 3) van jonge/oude bergen.

Aardbevingen

Een aardbeving is een trilling van de aardkorst als gevolg van het (plotseling) verschuiven van de aardplaten. Hier komt spanning bij vrij. 

Spanning --> trilling --> beving.

Het ontstaat vooral bij Convergente en Transforme plaatbewegingen.

De kracht van aardbevingen worden uitgedrukt op de schaal van Richter. 

Waar de aardbeving in de aardkorst plaatsvind noem je het hypocentrum. 

De plek loodrecht boven het hypocentrum aan de oppervlakte van de aardkorst waar de trilling voelbaar is, noem je het epicentrum.

Hoe noteer je dit bij een toets

oorzaak en gevolg 

In het zuiden van Zuid-Amerika is sprake van een transforme plaatbeweging (oorzaak)

Waarbij spanning wordt opgebouwd die ineens vrij kan komen. (gevolg)

www.instagram.com

Plooiingsgebergte

Wat gebeurt er wanneer twee continentale platen botsen?

🡪 Ontstaan plooiingsgebergten

Plooiingsgebergten ontstaan doordat twee continentale platen tegen elkaar aan botsen (oorzaak), waarbij beide plaatsen elkaar omhoog duwen (gevolg).

Het verschil in hoogte in een landschap noem je Reliëf

Maar de Andes is anders

Waarom? Omdat bij subductie nooit zulk soort hoge bergen (7000m!) kunnen ontstaan.

De Nazca-plaat schuift hier langs de gehele 7.000 kilometer lange kustlijn de stroperige mantel in. Zo'n groot obstakel beïnvloedt de convectiestromen. Door de verstoorde convectiestromen dreef Zuid-Amerika naar het westen en de duikende Nazca-plaat wordt op sommige plekken terug naar het oppervlak geduwd. Door de weerstand die dit veroorzaakte aan de westrand van Zuid-Amerika rimpelde de Andes omhoog. 

verdieping

Relief

Van laag naar hoog:

1. Laagland  (lager dan 200m)
2. Heuvelland (200 - 500m)
3. Middelgebergte (500 - 1500m)
4. Hooggebergte ( hoger dan 1500m)

Vlakte:

Lager dan 500m = laagvlakte

Hoger dan 500m = hoogvlakte of plateau.  

Oud gebergte

Jong gebergte

Hoe hoger hoe kouder het wordt. Ongeveer 6 graden per 1000m. Dat betekent ook dat de vegetatie veranderd. 

Hoogte gordels

Gematigde zone --> poolgebied (laag naar hoog)

1. Loofboomgordel (zomer +15)
2. Naaldboomgordel / boomgrens (zomer lager dan 10)
3. Alpenweide (struiken en gras)
4. Rotsgordel (bijna geen begroeiing meer)
5. Eeuwigesneeuw 

Leerdoelchecksssssss

Zet de lagen van de aarde in de juiste volgorde, begin bij de diepste laag.
Aardmantel, Aardkorst, Aardkern.

Welke 3 plaatbewegingen zijn er. Noteer de aardrijkskundige benaming.

Sleep de begrippen naar de juiste plek. 

Gesteentesoort

Gesteentesoort

Stratovulkaan

Oceanische korst

Continentale korst

Trog

Mantel

Subductie

Basalt

Graniet

Bij 1 hoort:

1. Epicentrum
2. Hypocentrum

Hoe ontstaat een aardbeving bij Chili? Zorg voor een goede formulering van je antwoord!
(oorzaak-gevolg)

Wat is het gevolg als 2 continentale platen naar elkaar toe beweging (convergent)

1. diepzeetrog
2. mid-oceanische rug
3. plooingsgebergte
4. breukgebergte

Zet de hoogtegordels op de juiste plaats in de tekening.

loofboomgordel

naaldboomgordel

alpenweiden

rotsgordel

eeuwige sneeuw

Welke hoogtegordel zie je hier op de foto?

1. Loofboomgordel
2. Naaldboomgordel
3. Alpenweiden
4. Rotsgordel

Welke hoogtegordel zie je op de foto?

1. Loofboomgordel
2. Rotsgordel
3. Naaldboomgordel
4. Alpenweide

Een middelgeberte ligt tussen welke hoogten?

1. 0 - 200 meter
2. 200 - 500 meter
3. 500 - 1500 meter
4. meer dan 1500 meter

Een gebied tussen de 200 - 500 meter noemen we?

1. Laagland
2. Heuvelland
3. Middelgebergte
4. Laagvlakte

Laagland is vrijwel overal lager dan?

1. 50 meter
2. 100 meter
3. 150 meter
4. 200 meter

Een hooggebergte is wat voor soort gebergte?

1. Jong
2. Oud

Huiswerk

3b,c - 5 - 6 - 8 van paragraaf 3.1