77-81: De Vijftigers en Campert

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Het noodlot is in deze stroming iets bovennatuurlijks, iets buiten de mens zelf.

1. impressionisme
2. naturalisme
3. neoromantiek
4. symbolisme

'Dood' is een thema dat veel voorkomt in neoromantische werken.

1. Niet waar
2. waar

Zo heet de cultuurbeweging die tijdens WO-I tot ontwikkeling kwam.

1. Expressionisme
2. Fin de siècle
3. Modernisme
4. Vitalisme

Vita betekent (vitalisme)?

Literaire stromingen van het Fin de siècle

Sleep de omschrijving naar de juiste stroming

Hoef je niet te kennen voor je toets

Moet je kennen voor je toets

IMPRESSIONISME

NATURALISME

SYMBOLISME

NEOROMANTIEK

Weergeven van de werkelijkheid

Verklaren van de werkelijkheid

Verklaren van hetgeen boven of achter de werkelijkheid d.m.v. symbolen

Ontsnappen aan de werkelijkheid

Wat is geen overeenkomst tussen Nescio en Willem Elsschot?

1. Ze waren beiden zakenman en schrijver
2. Ze schrijven beiden onder een pseudoniem
3. Ze kregen later pas erkenning voor hun schrijverswerk, in de periode van de nieuwe zakelijkheid
4. Ze schrijven in precies dezelfde stijl

"Men nam stelling tegen sociale en politieke misstanden; dit zag men terug in de levenshouding van de kunstenaar." Deze definitie past bij:

1. abstract expressionisme
2. absurdisme
3. engagement
4. existentialisme

"De mens is een wezen dat geen echte greep op de
realiteit heeft, chaos overwint."

Deze uitspraak past bij:

1. WF Hermans
2. Harry Mulisch
3. Gerard Reve
4. Hella Haasse

"Ik ben de Tweede Wereldoorlog."
Dit is een typische uitspraak van

1. WF Hermans
2. Harry Mulisch
3. Gerard Reve
4. Hella Haasse

Welk boek had een boekenweekgeschenk moeten worden (maar werd het niet)?

1. De vierde man
2. Twee vrouwen
3. De donkere kamer van Damokles
4. Oeroeg

'Vijftigers / experimentele poëzie'

• Vanaf ca. 1950
• Experimenteel: a) experiment en b) experience (ervaring)
• Experimenterend met taal zochten zij nieuwe uitdrukkingsvormen
• Het klassieke vers werd zoveel mogelijk gedeformeerd.

Kenmerken oud: anekdotische inhoud, vaste versvorm (sonnet bv.)

Kenmerken nieuw: zeer rijke beeldspraak, vrije versvorm, woordspelletjes

Kenmerken van de poëzie van de Vijftigers

• Taal is persoonlijk
  
  
• Rijm, metrum, regelmatige strofebouw en interpunctie komen nauwelijks voor
  
  
• Overdaad aan beeldspraak 
  
  
• De beelden roepen een sfeer op (verband is niet logisch, maar associatief)
  
  
• Sterke betrekking op de omstandigheden waarin de mens moest leven (engagement - De koude oorlog)
  
  
• Nauwe banden met de beeldende kunst

Twee experimentele dichters

§77: Leo Vroman

• Overgangsfiguur
• (tussen de nieuwe experimentele poëzie en de oude traditionele poëzie)
• Autobiografische (bioloog)
• Toegankelijke Vijftiger

§79: Lucebert

• Keizer der Vijftigers
• Licht licht (luce - Bert)
  - Lubertus Swaanswijk
  
• Ook schilder
• Geen toegankelijke Vijftiger
  "De gedichten barsten uit hun voegen van de associaties, neologismen, woordspelingen, paradoxen, tegenstellingen en klanknabootsingen. [E]r worden nogal wat intellectuele eisen aan de lezer gesteld."

§81: Remco Campert

- 1929 - 2022

- dichter, schrijver, columnist

- Toegankelijke Vijftiger

- jaren '60 en '70 

Overzicht

- Vader was verzetsheld (Het lied der achttien doden) en sterft in een concentratiekamp

- Moeder is actrice 

- Maakte school niet af, interesse in poëzie, kunst en muziek (jazz)

- Doorbraak (1961): Het leven is vurrukkuluk

- Liefde voor poëzie

- 1969: redacteur bij de Bezige bij, schrijft zelf weinig meer

- 1976: PC Hoofprijs

- 1984-2018: columnist bij de Volkskrant

 

Kenmerk van de Vijftigers?

Kijk naar de spelling!

Het leven is verrukkuluk (1961)

- Artistieke milieus

- Hoofdpersonen houden zich bezig met
feestvieren, drinken en erotische avonturen

- Ironie

               

                                               Verfilmd (2018) ---->

Wie kunnen we niet als een pure Vijftiger beschouwen (maar meer als een tussenfiguur)?

1. Lucebert
2. Gerrit Kouwenaar
3. Leo Vroman
4. Paul Rodenko

Leg de tweeledige naam 'Experimentele poëzie' uit.

Wat is geen kenmerk van de poëzie van de Vijftigers?

1. Engagement
2. Humor
3. Overdadige beeldspraak
4. Nauwelijks spelling, interpunctie, rijm en metrum

De poëzie van Lucebert is erg toegankelijk.

1. Waar
2. Niet waar

Aan de slag!

- Werken aan werkboekopdrachten

- Samenvatten voor je SE

- Lezen in je leesboek

- Vormen van je leeslijst

WB-opdrachten: 48, 50, 54, 55.1, 55.2, 57.2 of 57.3, tussentoets §53-56, 58, 68.2, 68.3, 71, 72, 73, 74, 75, 76, 79.1

Behandelde paragrafen: §49, 50, 53, 54, 55, 56, 57, 58, 64, 65, 66, 68, 69, 71, 73, 74, 75, 76, 77, 78, 79, 81