Hoofdstuk 6 Klimaatverandering NL

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-6

Welkom allemaal

Ben je START KLAAR ?

Pak je JDW map + pen

Open je CHROMEBOOK en LOG IN op LESSON-UP

Pak je leerboek blz 88

Pak je werkboek H6 §1

Telefoons In je Etui / UIT

In de klas gebruiken we GEEN telefoon ook NIET voor LESSONUP

Je telefoon zit in je TAS/Etui

Wat weten jullie over klimaat verandering ?

Klimaatverandering

 Begrippen

Biomassa, 

Dampkring, atmosfeer

Duurzame energiebron

Energiebron

Fossiele brandstof,

Klimaatverandering, 

CO2, 

Versterkt broeikaseffect,

Windenergie, 

Broeikasgassen

Zonne-energie, 

Verdamping, 

Waterbalans,

Bodemdaling, 

Grondwater, 

Hernieuwbare energiebron,

Klimaatverandering, 

Duin, 

Klimaataanpassing, Stormvloedkering

• P.94 | respect in de klas.

Wie gaat er lezen

op blz 88 ?

Wie gaat er lezen

op blz 89 ?

Klimaarverandering 

 

Concept 17:  Klimaatverandering

Openingsfoto

Wat zie je?

Waar komt dit voor?

Waarom komt dit hier voor?

Is dit gewenst?

Komt dit overal zo voor? 

Beschrijving van de openingsfoto

Je ziet op de foto een Pingo.

Dit is een ijslens onder de grond. Doordat de ijsmassa water aantrekt groeit de pingo.

Blablabalbla

Weekplenda

Week 1	Week 2	Week 3	Week 4	Week 5	Week 6	Week 7
Concept 17: Klimaatverandering	Concept 17: Klimaatverandering	RTTI Leerdoelen check & SO	Concept 18: Conflicten wegens klimaarverandering	Concept 18: Conflicten wegens klimaarverandering	RTTI Leerdoelen check & SO	Herhaling

Programma periode 4

Inhoud periode 4

Wat is klimaatverandering?

Klimaatverandering

Leerdoelen

• Je kan uitleggen waarom en hoe het klimaat verandert. 

• Je kent de gevolgen van klimaat verandering.

• Je weet welke maatregelen er genomen worden (voor klimaatverandering). 

• P.94 | respect in de klas.

Klimaatverandering

Leerdoel 1: Je kan uitleggen waarom en hoe het klimaat verandert. 

• Broeikasgassen in de atmosfeer houden warmte van de zon vast.
  
  
• De hoeveelheid broeikasgassen is de afgelopen eeuwen gestegen door menselijke activiteiten (fabrieken, auto's enz). Dit noemen we het versterkt broeikaseffect. 
  
  
• Dit zorgt voor opwarming van de aarde.

• P.94 | respect in de klas.

Klimaatverandering

Leerdoel 1: Je kan uitleggen waarom en hoe het klimaat verandert. 

Fossiele brandstoffen:

Aardolie, aardgas, steenkool. 

Hernieuwbare energiebronnen:

Zonne-energie, windenergie, waterkracht, biomassa,

geometrische energie. 

• P.94 | respect in de klas.

Klimaatverandering

Leerdoel 1: Je kan uitleggen waarom en hoe het klimaat verandert. 

• P.94 | respect in de klas.

Klimaatverandering

Leerdoel 1: Je kan uitleggen waarom en hoe het klimaat verandert. 

• Het klimaat verandert op verschillende manieren, maar de belangrijkste oorzaak is:
  
  De toename van broeikasgassen in de atmosfeer.
  
  Broeikasgassen, zoals kooldioxide (CO2), methaan (CH4) en lachgas (N2O), houden warmte van de zon vast, waardoor de aarde opwarmt.   

• P.94 | respect in de klas.

Klimaatverandering

Aan de slag met opdrachten 6.1 op blz. 109 en 110

Wat            maken opdracht 1 t/m 5 en 10 

Hoe            alleen in stilte

Hoelang           15 minuten

• P.94 | respect in de klas.

Wat is het verschil tussen het broeikaseffect en het versterktbroeikaseffect?

Noem 3 hernieuwbare energiebronnen

Klimaatverandering

Leerdoel 2: Je kent de gevolgen van klimaatverandring. 

Gevolg 1: Stijgende Temperaturen

 

Het wordt warmer op aarde, wat leidt tot hittegolven, smeltende ijskappen, permafrost smelt en bedreigingen voor de gezondheid.

Gevolg 2: Extreem Weer

Hevige stormen, overstromingen, droogtes en bosbranden door klimaatverandering.

• P.94 | respect in de klas.

Klimaatverandering

Leerdoel 2: Je kent de gevolgen van klimaatverandring. 

Gevolg 3: Verandering van plant- en diersoorten

Sommige soorten kunnen zich niet aanpassen aan de veranderende omstandigheden en sterven uit. Dit kan de voedselketen en ecosystemen verstoren.

• P.94 | respect in de klas.

Klimaatverandering

Aan de slag met opdrachten 6.2 op blz. 112 en 113

Wat            maken opdracht 2, 5, 6 en 8 

Hoe            alleen in stilte

Hoelang           15 minuten

• P.94 | respect in de klas.

Klimaatverandering

Leerdoel 3: Je weet welke maatregelen er zijn genomen om klimaatverandering tegen te gaan. 

 Om klimaatverandering tegen te gaan, zijn er wereldwijd verschillende maatregelen genomen. 

• P.94 | respect in de klas.

Klimaatverandering

Leerdoel 3: Je weet welke maatregelen er zijn genomen om klimaatverandering tegen te gaan. 

Maatregel 1: meer gebruik maken van hernieuwbare energie

De overheid en bedrijven investeren in wind-, zonne- en waterkracht om de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen te verminderen en de uitstoot van broeikasgassen te verminderen.

Maatregel 2: planten van bomen

We planten meer bomen omdat bomen helpen om de lucht schoon te houden. Ze halen vieze stoffen uit de lucht.

• P.94 | respect in de klas.

Klimaatverandering

Leerdoel 3: Je weet welke maatregelen er zijn genomen om klimaatverandering tegen te gaan. 

Maatregel 3: minder plastic gebruiken

We proberen minder plastic te gebruiken omdat plastic slecht is voor dieren en de aarde. Als we minder plastic gebruiken, is de aarde gezonder.

Maatregel 4: samenwerken met andere landen

We werken samen met andere landen om klimaatverandering tegen te gaan. Samen kunnen we meer doen dan alleen..

• P.94 | respect in de klas.

• P.94 | respect in de klas.

• P.94 | respect in de klas.

• P.94 | respect in de klas.

• P.94 | respect in de klas.

W

WAT GEEFT DE KAART WEER (LEGENDA)?

A

Algemene patroon?
WAAR VEEL? WAAR WEINIG? GEBRUIK SPREIDINGSWOORDEN

U

Uitzonderingen

WELKE GEBIEDEN VALLEN BUITEN HET ALGEMENE PATROON?

W

Windrichtingen. 

BESCHRIJF MET BEHULP VAN WINDRICHTINGEN (EN TOPONIEMEN)

Werkvorm: 

Exit Ticket
Hoe goed heb je de les begrepen?

😒🙁😐🙂😃

Opwarming van de aarde

Het klimaat op aarde verandert. Door het gebruik van fossiele brandstoffen (aardgas, aardolie en steenkool) komt

veel extra koolstofdioxide (CO2) in de lucht. Dat gebeurt elke dag in fabrieken, in het verkeer en bij het verwarmen van huizen

en water. Ook worden steenkool en aardgas gebruikt voor het opwekken van elektriciteit. De lucht om ons heen noem je de dampkring. CO2 werkt in de dampkring als een broeikas: het laat zonnestralen door en houdt de warmte vast. Maar door de verbranding van fossiele brandstoffen komt er steeds meer CO 2 in de lucht. Hierdoor wordt meer warmte vastgehouden en stijgt de temperatuur op aarde. Dat heet het versterkt broeikaseffect. Door de opwarming van de aarde smelten sneeuw en ijs in de poolstreken en hoog in de bergen. Op andere plekken wordt het klimaat extremer: meer stormen, stortregens, hittegolven en langdurige droogte. Ook in Nederland verandert het klimaat. §1 Nederland duurzaam? Het klimaat verandert, de aarde warmt op. Er zijn nieuwe bronnen van energie nodig. 

Wat wordt bedoeld met het versterkte broeikaseffect?

1. Minder warmte wordt vastgehouden in de dampkring.
2. Meer warmte wordt vastgehouden door de toename van CO2 in de lucht.

Wat voor energiebronnen zijn er nodig vanwege de opwarming van de aarde?

1. Nieuwe bronnen van energie.
2. Meer gebruik van fossiele brandstoffen.

Wat zijn de gevolgen van de opwarming van de aarde?

1. Meer sneeuw en ijs in de poolstreken.
2. Meer stormen, stortregens, hittegolven en langdurige droogte.

Wat doet CO2 in de dampkring?

1. Het laat zonnestralen door en houdt warmte vast.
2. Het laat geen zonnestralen door.

Hoe wordt de opwarming van de aarde voornamelijk veroorzaakt?

1. Door het smelten van sneeuw en ijs.
2. Door het gebruik van fossiele brandstoffen.

Minder koolstofdioxide in de dampkring

De meeste landen willen iets doen tegen de klimaatverandering. Ze hebben met elkaar afgesproken dat de aarde niet meer dan 2 °C mag opwarmen. In 2030 moet de

uitstoot van CO 2 met de helft zijn gedaald ten opzichte van 1990. In 2050 wil Nederland zelfs dat mensen helemaal geen invloed meer hebben op het klimaat. Voor het zover is, moet

er wel nog heel wat gebeuren.  Allereerst moet het verbruik van energie flink omlaag.

Dit kun je doen door energiebesparing. Je kunt zuiniger met energie omgaan door muren, daken, vloeren en ramen van huizen en gebouwen goed te isoleren. Of door in huis  apparaten te gebruiken (koelkast, wasmachine, droger, tv) die energiezuiniger zijn, de verwarming een graadje lager te zetten en korter te douchen. Ook kun je beter met de fiets of de trein reizen in plaats van met de auto of het vliegtuig.  De grootste verandering is het gebruik van nieuwe energiebronnen. Een energiebron is iets wat energie oplevert. Voor fossiele brandstoffen geldt: op is op. Dat is heel anders bij duurzame of hernieuwbare energiebronnen, zoals wind en zon. Die raken nooit op. Ook brengen ze geen extra CO2

in de lucht.

Wat is het doel voor de uitstoot van CO2 in 2030?

1. Een halvering ten opzichte van 1990
2. Een verdubbeling ten opzichte van 1990

Welke energiebron raakt nooit op en levert geen extra CO2 in de lucht?

1. Zon en wind
2. Fossiele brandstoffen

Wat is een manier om energie te besparen?

1. Goed isoleren van muren, daken, vloeren en ramen
2. Meer energieverbruik in huis toestaan

Aandeel duurzame energiebronnen  Een klein deel van de Nederlandse energie komt van duurzame energiebronnen.

Voor het opwekken van elektriciteit wordt windenergie gebruikt. Het grote voordeel is dat het energie is zonder

CO 2-uitstoot. Er zijn ook nadelen. Het waait niet altijd, terwijl energie altijd nodig is. Ook wil niemand een windmolenpark in

zijn achtertuin. Mensen hebben last van het lawaai, of ze vinden de windmolens lelijk. Daarom worden nu ook grote windparken

in de Noordzee, de Waddenzee en het IJsselmeer gebouwd  Op open water buiten de kust waait het bijna altijd  Het opwekken van zonne-energie neemt snel toe. Steeds meer huiseigenaren plaatsen zonnepanelen op hun dak. Ook worden er grote zonneparken gebouwd waar veel panelen bij elkaar staan (figuur 3). Een nadeel is dat zonnepanelen ’s nachts geen stroom opwekken, terwijl we ook dan stroom nodig hebben.  Er wordt ook steeds meer gebruikgemaakt van lucht- en

bodemwarmte. Dat gebeurt met warmtepompen die het huis en het kraanwater op een duurzame manier verwarmen. Ze halen

de warmte uit de lucht of uit de bodem, waardoor er minder of zelfs geen gas bij nodig is.  In Nederland wordt de meeste duurzame energie opgewekt  met biomassa (figuur 4). Dat zijn allerlei materialen die afkomstig zijn van planten, zoals hout(resten), groente-, fruit- en tuinafval, oud papier en plantaardige olie. Ook mest van dieren wordt gebruikt. Energiecentrales en afvalverbrandingsinstallaties gebruiken de biomassa om elektriciteit op te wekken. Ook wordt er brandstof van gemaakt.  Biomassa is een duurzame energiebron, omdat de biomassa nooit opraakt én je deze CO2-neutraal kunt gebruiken: bij de verbranding komt alleen CO2 vrij dat planten en bomen tijdens hun leven uit de lucht hebben opgenomen. Je gaat er dan wel

vanuit dat er steeds nieuwe planten en bomen groeien die weer

CO2 opnemen. Maar dat gebeurt niet altijd. Bovendien staat

er niet meteen een nieuwe boom als je een boom omhakt.

Het duurt dan jaren om de extra uitgestoten CO2 weer op te

nemen.

Waarom wordt biomassa als duurzame energiebron beschouwd?

1. Biomassa is niet efficiënt als energiebron
2. Biomassa is schadelijk voor het milieu
3. Biomassa veroorzaakt CO2-uitstoot
4. Biomassa is CO2-neutraal en raakt nooit op

Wat is een voordeel van lucht- en bodemwarmte?

1. Lucht- en bodemwarmte veroorzaakt CO2-uitstoot
2. Lucht- en bodemwarmte is niet beschikbaar voor huiseigenaren
3. Lucht- en bodemwarmte is niet efficiënt
4. Verwarmt op duurzame wijze zonder veel gas

Wat is een nadeel van zonne-energie?

1. Zonnepanelen wekken 's nachts geen stroom op
2. Zonnepanelen veroorzaken CO2-uitstoot
3. Zonne-energie is te duur voor huiseigenaren
4. Zonne-energie is niet duurzaam

Wat is een nadeel van windenergie?

1. Windenergie is niet populair bij huiseigenaren
2. Windenergie is niet duurzaam
3. Niet altijd genoeg wind om energie op te wekken
4. Windmolens veroorzaken CO2-uitstoot