3. Locke, Hobbes & Rousseau

• Filosofie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

3. Locke, Hobbes & Rousseau

Het sociale contract...

Wat zou dat kunnen zijn?

Vorige les

Waar ging het ook alweer over?

Deze les

• Wat is een sociaal contract?
• Locke 
• Hobbes
• Rousseau
• Opdracht: het sociale contract 

De 'contractdenkers'

• Thomas Hobbes, John Locke, Jean-Jacques Rosseau
• Hoe zou de het menselijke samenleven eruit zien als er geen regering is?
• Locke, Hobbes en Rousseau omschrijven een 'natuurstaat': hoe de mens van nature zou samenleven
• Allemaal omschrijven ze ook een sociaal contract: welke afspraken de mens zou moeten maken
• Dat leidt tot verschillende regeringsvormen

Hobbes

• 1588 - 1679
• De mens wordt gedreven door twee zaken: begeerte (naar macht) en afkeer (van letsel/dood)
• Als er schaarste is, wordt de mens gewelddadig 
• Natuurtoestand: strijd om schaarse middelen 
• Oorlog van allen tegen allen 

Hobbes' sociaal contract

• Mensen zijn redelijke wezens en zullen tot het inzicht komen dat afspraken nodig zijn om het samenleven te reguleren
• Mensen leveren een deel van hun macht in aan de regering
• Regering ziet erop toe dat mensen de regels naleven
• Als de regering het goed doet, moet men gehoorzamen
• Als de regering het niet goed doet, mag men in opstand komen

Leviathan

Locke

• 1632-1704
• Natuurtoestand: mens stelt wel morele grenzen, maar leeft in angst 
• Mens heeft 'natuurrechten' (van God): leven, vrijheid, eigendom
• Liberalisme: overheid moet zich zo weinig mogelijk met de burger bemoeien 

Lockes sociaal contract

• Mens zal vrijwillig samen komen om staat te vormen
• Overheid moet de natuurrechten van mensen beschermen (leven, vrijheid, eigendom)
• Vrijheid is de belangrijkste waarde
• Amerikaanse grondwet is op Lockes ideeën gebaseerd 

Rousseau

• 1712 - 1778
• Mens heeft van nature 'amour-de-soi': eigenliefde/zelfbehoud
• In de samenleving krijgt de mens 'amour propre': slechte eigenliefde vanuit jaloezie en gericht op bevestiging van anderen

Rousseaus sociaal contract

• Amour-de-soi wordt amour propre in samenleving
• Cultuur (alles wat niet natuurlijk is) maakt de mens slecht 
• Een regering is nodig om ieders wil en veiligheid te beschermen
• Contract gebaseerd op de algemene wil (volonté générale)​
• ‘Consensusmodel’ van sociaal contract

Opdracht: sociaal contract

1. Kijk naar de meme. Leg uit waarom deze twee plaatjes passend zijn voor het mensbeeld van Hobbes en Rousseau.
2. Met welk beeld van de mens in de natuurtoestand zijn jullie het meest eens? Waarom?
   
3. Welk sociaal contract zou volgens jullie het beste werken? Waarom? 
4. Is er ook sprake van een soort 'sociaal contract' op sociale media? Waarom wel/niet? 

Opdracht: Het sociaal contract

Volgende les

Het sociaal contract en sociale media