maatschappijleer presentatie

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

les 16: vertrouwen in de overheid

Wat vind jij van de overheid?

In hoeverre vertrouw je de overheid? (1-10)

Hoe komt dit?

3. Locke, Hobbes & Rousseau

Het sociale contract...

Wat zou dat kunnen zijn?

Vorige les

Waar ging het ook alweer over?

De 'contractdenkers'

• Thomas Hobbes, John Locke, Jean-Jacques Rosseau
• Hoe zou de het menselijke samenleven eruit zien als er geen regering is?
• Locke, Hobbes en Rousseau omschrijven een 'natuurstaat': hoe de mens van nature zou samenleven
• Allemaal omschrijven ze ook een sociaal contract: welke afspraken de mens zou moeten maken
• Dat leidt tot verschillende regeringsvormen

Hobbes

• 1588 - 1679
• De mens wordt gedreven door twee zaken: begeerte (naar macht) en afkeer (van letsel/dood)
• Als er schaarste is, wordt de mens gewelddadig 
• Natuurtoestand: strijd om schaarse middelen 
• Oorlog van allen tegen allen 

Hobbes' sociaal contract

• Mensen zijn redelijke wezens en zullen tot het inzicht komen dat afspraken nodig zijn om het samenleven te reguleren
• Mensen leveren een deel van hun macht in aan de regering
• Regering ziet erop toe dat mensen de regels naleven
• Als de regering het goed doet, moet men gehoorzamen
• Als de regering het niet goed doet, mag men in opstand komen

Leviathan

Locke

• 1632-1704
• Natuurtoestand: mens stelt wel morele grenzen, maar leeft in angst 
• Mens heeft 'natuurrechten' (van God): leven, vrijheid, eigendom
• Liberalisme: overheid moet zich zo weinig mogelijk met de burger bemoeien 

Lockes sociaal contract

• Mens zal vrijwillig samen komen om staat te vormen
• Overheid moet de natuurrechten van mensen beschermen (leven, vrijheid, eigendom)
• Vrijheid is de belangrijkste waarde
• Amerikaanse grondwet is op Lockes ideeën gebaseerd 

Rousseau

• 1712 - 1778
• Mens heeft van nature 'amour-de-soi': eigenliefde/zelfbehoud
• In de samenleving krijgt de mens 'amour propre': slechte eigenliefde vanuit jaloezie en gericht op bevestiging van anderen

Rousseaus sociaal contract

• Amour-de-soi wordt amour propre in samenleving
• Cultuur (alles wat niet natuurlijk is) maakt de mens slecht 
• Een regering is nodig om ieders wil en veiligheid te beschermen
• Contract gebaseerd op de algemene wil (volonté générale)​
• ‘Consensusmodel’ van sociaal contract

Daling vertrouwen overheid

• 50% voldoende of hoger vertrouwen
• Verschil hoog en laagopgeleiden
• Aanhangers partijen

oorzaken

• Toeslagenaffaire
  
• Gasboren in Groningen
  
• Coronacrisis
  
• problemen
•  appjes Rutte, lange kabinetsvorming, Griekenlandreis

Toeslagenaffaire

• 26.000 ouders
• Onderzoek affaire
• Kabinet Rutte III
• https://www.youtube.com/watch?v=tKUddCQApj4

Gasboren in Groningen

• 1959
• Veiligheidsrisico’s
• Aardbevingen en grondaling
• Stress gerelateerde gezondheidsklachten

Coronacrisi

• Complottheorieën 

maatschappelijk probleem? 

• overheid en burgers 
• corona; toeslagenaffaire; economische crisis
• misdragen overheid -> onzichtbaarheid, bevoordelen, schijninspraak, incompetentie
• vertrouwen -> betrouwbaarheid

verschillende meningen

• boeren vs overheid     
• https://www.ad.nl/binnenland/vertrouwen-boeren-in-overheid-is-helemaal-weg-ze-weten-niet-waar-ze-over-praten~a1196e8d/

Bronnen

• https://www.bnnvara.nl/artikelen/waar-zijn-boeren-het-vertrouwen-in-de-overheid-kwijtgeraakt 
• https://www.nu.nl/politiek/6227999/remkes-overheid-moet-boeren-uitkopen-en-vooralsnog-vasthouden-aan-doel.html
• https://nos.nl/nieuwsuur/artikel/2434118-zijn-nederlanders-het-vertrouwen-in-de-politiek-kwijt
• https://www.binnenlandsbestuur.nl/bestuur-en-organisatie/vertrouwen-overheid-nog-nooit-zo-laag
• https://www.wodc.nl/actueel/nieuws/2021/01/26/kwart-nederlanders-heeft-gebrek-aan-vertrouwen-in-instituties-van-de-rechtsstaat 
• https://www.nji.nl/toeslagenaffaire/wat-is-de-toeslagenaffaire
• https://www.transparency.nl/nieuws/2022/09/slechts-50-nederlanders-heeft-vertrouwen-in-de-politiek/
• https://www.ioresearch.nl/actueel/vooral-toeslagenaffaire-schaadt-vertrouwen-in-overheid/
• https://www.scp.nl/actueel/nieuws/2022/09/01/uitdaging-komende-politieke-jaar-houd-kritische-burgers-aangehaakt
• 
  

Volgende les

Het sociaal contract en sociale media