Module 3A; les 1- Hoesten en Kortademigheid

• Triage
• MBO
• Studiejaar 1

Triage Module 3A, Les 1

Hoesten en kortademig

2023-2024

V.Holtrust en R.Koops

Wat gaan we doen

- Korte terugblik toets/vorige module

- Verwachtingen 

- Doornemen onderwerpen a.d.h.v. triagekaart en thuisarts.nl

- Oefenen

Hoe kijk je terug op Module 2 en wat denk je daarin voor jezelf nodig te hebben om je leerproces te bevorderen?

Verwachtingen

• Voorbereiding; je bereid je gericht op het onderwerp van de les goed voor
• Je komt met gerichte vragen de les in
• Je hebt Medilect of MBO-leren af voordat de les begint.

Geen goede voorbereiding waarbij Medilect/MBO-leren niet is gemaakt, 

                                 kun je uit de klas en deze alsnog maken.

                        Zorg dus voor je eigen verantwoordelijkheid hierin!

De vraag die we altijd stellen voor de les:

- Wie heeft zich voorbereid?

- Vragen?

- Snap je alle begrippen/woorden?

1. Hoesten

2. Kortademig

Wat weet jij over hoesten?

Soorten hoest; acute hoest

Hoesten met slijm (vastzittend slijm)

Hoesten zonder dat er slijm komt. We noemen dat een droge hoest of kriebelhoest.

Chronisch hoesten > 3 weken

Astma en allergische rinitis zijn veelvoorkomende oorzaken

----------------------------------------------

Hoesten komt meestal door rook, stof of verkoudheid.

Door te hoesten maakt u uw luchtpijp, keel en longen schoon.

Hoesten gaat bijna altijd vanzelf over binnen 2 tot 3 weken.

Adviezen:

Zorg voor schone lucht in huis.

Rook niet.

Iets warms drinken of op een dropje zuigen kan prettig zijn.

Hoestdrankjes en hoesttabletten helpen niet.

Bij vastzittend slijm: drink iets warms of stoom met warm water.

Mocht je bij hoesten ook keelpijn hebben dan is het advies juist koud drinken.

Vangnet en direct contact:

Bloed ophoesten

Ademt snel of moeilijk als u rustig zit of ligt

Piepend geluid bij het ademhalen

Koorts en raakt in de war of suf (slaperig)

Oorzaken 

• Astma
  
• Bronchiolitis
  
• RS-Virus
  
• Epiglottitis
  
• Hartfalen
  
• Kinkhoest
  
• Pneumonie
  
• Pseudokroep – laryngitis subglottica

We gaan het de NHG-triagewijzer erbij pakken.

 Waarom staat bij deze kaart overweging 

•  'Koorts volwassene', 
• 'Koorts kind', 
• 'Ziek kind' of 
• 'Kortademig'. 

1. Begrijp je de vraag achter de vraag?
2. Bij welk(e) urgentiekopje en vraag zal die horen?
3. We nemen daarin de (tussentijdse) adviezen mee.

RS-Virus (Respiratoir Syncytieel Virus)

Alle kleine kinderen krijgen het RS-virus, meestal al als baby.

Kind is dan verkouden, hoest en heeft soms koorts of oorpijn.

Adviezen:

 Kind vaker iets te drinken geven.

Evt. paracetamol in een zetpil geven.

Binnen 3 tot 7 dagen zijn de meeste kinderen beter.

Soms krijgt een kind longontsteking.

Wordt uw kind benauwd? Ademt het een paar seconden niet? 

Of drinkt het een hele dag slecht? Bel de huisarts of huisartsenpost.

Kinkhoest begint met verkoudheid en daarna veel hoesten.

Kinkhoest gaat vanzelf over, na 2 tot 4 maanden.

Kinkhoest kan gevaarlijk zijn voor kinderen die jonger zijn dan 1 jaar.

Heeft u een prik tegen kinkhoest gekregen in uw zwangerschap? Dan is uw pasgeborene beschermd.

Neem contact op met uw huisarts als u, of iemand in het gezin, hoestbuien heeft en

u meer dan 34 weken zwanger bent en geen prik tegen kinkhoest in uw zwangerschap heeft gekregen,

u een kind heeft dat jonger is dan 1 jaar.

u een kind heeft met een ernstige hartziekte of longziekte.

Kinkhoest komt door een bacterie.

De bacterie gaat via niezen en hoesten in druppeltjes in de lucht van de een naar de ander.

Pseudokroep – laryngitis subglottica

Bij pseudokroep is de keel ontstoken door een virus.

Pseudokroep komt vooral voor bij kinderen van zes maanden tot vijf jaar.

Bij een aanval van pseudokroep wordt uw kind ‘s avonds of ’s nachts huilend wakker.

Kind heeft het benauwd en hoest hard. Dit klinkt een beetje als een zeehond (blafhoest)

Advies:

Blijf rustig en leid kind af met speelgoed of een boekje.

Warme, vochtige lucht kan fijn zijn

Ga bijvoorbeeld met uw kind in de badkamer zitten met de deur dicht en zet 10 tot 20 minuten de warme douche aan. Of ga 20 tot 30 minuten met uw kind in bad zitten.

Stoom nooit bij een speciale keukenkraan met kokend water (cooker). Dat water is te heet en uw kind kan zich verbranden.

Gebruik geen menthol bij het stomen.

Dit kan de klachten juist erger maken.

En bij kinderen onder de twee jaar mag u nooit menthol gebruiken.

Als uw kind de warme, vochtige lucht niet prettig vindt, stop er dan mee.

Geef uw kind iets te drinken tegen de keelpijn, bijvoorbeeld warme thee met honing of suiker. Kinderen jonger dan één jaar mogen geen honing, want soms zitten er bacteriën in waar zij ziek van kunnen worden.

Een aanval van pseudokroep gaat vaak binnen enkele uren vanzelf over.

Spoed: Bel direct de huisarts of huisartsenpost als uw kind benauwd blijft en de adviezen niet helpen. Of als uw kind suf wordt of juist heel onrustig.

Een aanval van pseudokroep gaat bijna altijd zo:

Uw kind is niet ziek, of alleen verkouden.

’s Avonds of ‘s nachts wordt uw kind huilend wakker.

Uw kind heeft het benauwd. Als het inademt, hoort u een gierend geluid.

Uw kind hoest hard. Dat klinkt een beetje als een zeehond (blafhoest).

Uw kind kan ook hees zijn.

Uw kind heeft geen koorts. Zijn temperatuur is maximaal 38 graden.

Welke adviezen geef je bij een onschuldige hoest?

Zorg voor schone lucht in huis en op je werk.

Kom niet in ruimtes met rook of vieze lucht.

Als je rookt: stop met roken.

Schraap de keel niet. Dit irriteert de keel en daardoor gaat u weer hoesten.

Bij keelpijn: drink regelmatig iets, bijvoorbeeld koud water.

Bij kriebelhoest of een schraal gevoel in de keel: drink iets warms, bijvoorbeeld thee met honing. Je kunt ook een lepel honing in uw mond nemen of op een dropje zuigen. Geef geen honing aan kinderen die jonger zijn dan 1 jaar.

Bij vastzittend slijm: 

drink iets warms of stoom met warm water. Hierdoor kan het slijm oplossen:

Stomen kan door de warmwaterkraan in de badkamer open te draaien en de stoom in te ademen.

Stomen kan ook boven een kom heet water. Gebruik geen kokend heet water. Pas op voor verbranding door te hete stoom of het omstoten van een kom heet water.

Stoom nooit bij een keukenkraan met kokend water (cooker). Het gevaar op verbranding is dan erg groot.

Iets in het water doen (zoals menthol) heeft geen zin.

Let op: Jonge kinderen mogen niet stomen, omdat zij extra risico hebben op verbranding (zie Mijn kind is verkouden).

Bij verkoudheid: een neusspray met zout water kan helpen om uw neus open te houden. U hoeft dan minder door uw mond te ademen. Dit is beter voor uw slijmvliezen, die blijven dan vochtiger. Door droge slijmvliezen kunt u meer gaan hoesten.

Hoestdrankjes en andere hoestmiddelen helpen niet. U gaat er niet minder door hoesten. Ze lossen ook geen slijm op.

Hoe luidt het contactadvies als je een advies hebt gegeven?

- Contact opnemen bij kortademigheid of

  bloed ophoesten.

- Hoesten langer duurt dan 3 weken.

- Ademt snel of moeilijk als u rustig zit of

  ligt

- Piepend geluid bij het ademhalen

- Koorts en raakt in de war of suf (slaperig)

Wat is er ontstoken bij een epiglottitis? Welke symptomen krijg je dan te horen?

Stridor = een ademgeluid die veroorzaakt wordt door een vernauwde luchtweg

Kortademigheid

Kortademigheid is een lastig begrip. De patiënt heeft letterlijk een te kort aan adem, aan lucht of zuurstof. Men praat vaak over benauwdheid, en mensen kunnen soms maar in losse woorden spreken. Het is belangrijk om te achterhalen of de kortademigheid plotseling is ontstaan en snel is verergerd. Dan heb je meestal met een hoge urgentie te maken.

Aan welke medische oorzaken koppel je kortademigheid?

Oorzaken

Astma cardiaal (ernstig acuut hartfalen)

Hartfalen

Astma/ COPD

Inspiratoire stridor (bv. Epiglottitis)

Pneumonie

Pneumothorax

Thoraxtrauma

RS-virus

Hyperventilatie

Corpus alienum

Pseudokroep – laryngitis subglottica

We gaan het de NHG-triagewijzer erbij pakken.

Waarom staat bij deze kaart overweging pijn thorax of trauma thorax?

• Begrijp je de vraag achter de vraag?

• Bij welk(e) urgentiekopje en vraag zal die horen?

• We nemen daarin de (tussentijdse) adviezen mee.

Astma cardiaal (ernstig acuut hartfalen. Patiënt is zeer benauwd, rochelt, heeft het gevoel te stikken)

Eerste adviezen: Rechtovereind zitten. Geen inspanning verrichten en benen laten afhangen.

Hartfalen

Verminderde pompfunctie van het hart. Leidt tot een verminderde inspanningstolerantie, dus tijdens inspanning snel moe en kortademig. Andere symptomen: dikke enkels, benauwdheid tijdens platliggen en ’s nachts vaak plassen. Vochtophoping in de longen kan een hoestprikkel veroorzaken.

Astma/ COPD, urgent

Geen inspanning. Laat patiënt niet alleen. De eigen inhalatiemedicatie volgens voorschrift gebruiken. Of nitro als dit ook wordt gebruikt, ook als er geen sprake is van pijn op de borst.

Inspiratoire stridor (abnormaal geluid bij inademing, waarschijnlijk bij vernauwde luchtweg, zoals bij epiglottitis)

Laat patiënt rustig zitten, niet liggen. Inspanning voorkomen. Laat de patiënt niet alleen. De mondholte met rust laten.

Hyperventilatie:

Door diepe en snelle ademhaling geeft dus meer CO2 af dan gewoonlijk. De balans tussen zuurstof en CO2 in je bloed is verstoord. Hierdoor krijgt p. neiging tot flauwvallen, pijn op de borst, veel paniek

Het bloed

Bij welke symptomen spreken we van hevig kortademigheid?

Wanneer noemen we de klachten matig kortademig?

Hoe kun jij als assistente aan de telefoon een patiënt helpen om een hyperventilatie-aanval te stoppen?

Bel direct uw huisarts of de huisartsenpost als;

druk of pijn op de borst die niet weggaat bij rustig gaat zitten of liggen

erg benauwd zijn en u denkt dat het niet door te snel ademhalen komt

veel zweten of koorts

pijn op de borst of hoog in de rug die erger wordt als u ademt

veel hoesten

Maak een afspraak bij uw huisarts in deze situaties:

U heeft vaak last van te snel ademhalen en de adviezen helpen niet.

U maakt zich zorgen over uw klachten en wilt weten waar het door komt.

Tijd over....aan de slag

Veel informatie gehad deze les....

Nu lekker aan de slag met de praktijk - casussen uitspelen

Huiswerk

Informatie van deze les nog eens goed nalezen - snap je alles - het is veel en het gaat snel...(volgende week stellen we kort aan aantal controle vragen)

• Medilect maken: Hoesten + Kortademigheid en Keelklachten

• Voorbereiden: keelklachten --> kom met gerichte vragen de les in!

• Casus schrijven:  kortademig en keelklachten

                 Huiswerk/voorbereiding niet ingezet, dan zul je de les moeten verlaten om  

                 hiermee aan de slag te gaan.