11/3 zakelijk lezen 4.5 2v nieuwsberichten

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

1. Telefoon in de telefoontas en snel gaan zitten.
   
2. In stilte pak je je iPad en log in op de LessonUP.
   
3. Draai je iPad om.
   
4. Pak dan je werkboek, schrift, leesboek en  etui.
   
5. Ga in stilte lezen.
   

Lezen

4.5 opbouw nieuwsbericht, titels en koppen

Planning

• Korte activiteit
• Instructie/quiz
• Werken 
• Afsluiten

Spelen met woorden: raadsels

Geef iedereen de kans om het raadsel op te lossen: roep je geen antwoorden door de klas, maar doe je het in je hoofd.

• Lees eerst het raadsel en probeer hem in je hoofd op te lossen (schrijf je antwoord eventueel even in je schrift op)
  
• Schrijf je antwoord in de volgende sheet.
  
• Denk aan hoofdletters en leestekens.
  

Wanneer je mij hardop zegt, ben ik verdwenen.

Hoeveel druppels kunnen er in
een leeg glas?

Waarom heeft een kale man altijd liefdesverdriet?

Lesdoel:

Aan het einde van deze les:

• weet je hoe een nieuwsbericht opgebouwd is en hoe koppen, onderkoppen en tussenkoppen werken;
• weet je welke tekstvormen je in de krant kunt vinden.

Schrijf drie dingen op die je van de vorige les over
zakelijk lezen hebt onthouden.

details, voorbeelden en uitleg

belangrijkste zaken uit een tekst

verzameling zinnen die met elkaar samenhangen

herhaling informatie, toekomst, antwoord vraag

Inleiding

Bijzaak

Hoofdzaak

Alinea

Slot

onderwerp benoemen, nieuwsgierig maken

Wat is nieuws ook alweer?

Wat is nieuws?

- actueel;
- belangrijk voor een grote groep mensen;
- het betreft (vaak) een bekend persoon
- feiten 
- objectief

Hoe kom je aan nieuws?       

- persfotografen

- sociale media (is dat betrouwbaar?)

- eigen research

- netwerk

- iemand op locatie die verslag doet

De krant lezen: waarom en hoe?

De belangrijkste reden om een krant te lezen is kennisnemen van het nieuws: wat is er gaande in de wereld? 

Elke lezer heeft zijn eigen voorkeur en belangstelling, en vrijwel niemand wil alles lezen. Daarom is de krant lezen vaak ook verkennend lezen. Om de lezer hierbij zo goed mogelijk van dienst te zijn, schrijven journalisten hun nieuwsberichten op een speciale manier. 

Opbouw van een nieuwsbericht

De opbouw van een nieuwsbericht is niet driedelig: er is geen slot. Wel begint het met een opvallende kop (titel) en een, meestal vetgedrukte, inleiding (in krantenjargon ‘lead’ genoemd) waarin het nieuwsfeit duidelijk wordt beschreven. Wat daarna volgt, is een uitwerking die kort of lang kan zijn.

Hoe verder je doorleest in een nieuwsbericht, des te meer details je tegenkomt. Wanneer je vindt dat je genoeg weet over het onderwerp, stop je met lezen. De schrijver van het bericht houdt rekening met deze manier van lezen.

Koppen

Een titel heet in de krant een kop. Een ondertitel is dus een onderkop.

Een tussenkopje in een artikel of nieuwsbericht geeft niet altijd precies aan waar het volgende tekstgedeelte over gaat. Hij past wel bij de eerstvolgende alinea, maar niet bij die daarna. De reden hiervoor is dat tussenkopjes in de krant (of in een tijdschrift) vooral de bedoeling hebben om de tekst leesbaarder te maken. Tussenkopjes hakken de tekst als het ware in stukken en zorgen voor afwisseling door het lettertype, de lettergrootte en eventueel de kleur van de letters. 

Wat is een ander woord voor titel?

1. kop
2. onderkop
3. alinea
4. hoofdgedachte

De kop heeft meer woorden dan de onderkop.

1. waar
2. niet waar

Tekstvormen in de krant (1)

Een krant is, elke dag opnieuw, een rijke verzameling van teksten. Behalve grote en kleine nieuwsberichten staan er allerlei andere tekstvormen in. 

Een sportverslag is bedoeld om de lezer te informeren over een sportgebeurtenis, meestal een wedstrijd. Behalve feiten bevat zo’n verslag vaak ook subjectieve elementen: de journalist laat weten wat hij van de sportprestaties vindt. 

Lezers schrijven e-mails om te reageren op wat ze in de krant hebben gelezen. De redactie kiest zo’n ingezonden brief uit en plaatst hem in de krant. Doordat lezers op deze manier bijdragen aan de discussie over maatschappelijke onderwerpen is de krant ook interactief.

In een recensie geeft de auteur een beoordeling van een boek of een game, een film, een album et cetera. Behalve zijn mening, die hij hoort te onderbouwen met argumenten, zal hij ook een korte beschrijving moeten geven van wat hij beoordeelt. Lang niet alle krantenlezers hebben zelf het boek gelezen of de voorstelling bezocht. Recensies helpen de lezer om keuzes te maken en hun smaak te ontwikkelen.

Al deze tekstvormen komen voort uit verschillende schrijfdoelen. Sommige zijn objectief, andere subjectief. Als je de krant goed wilt begrijpen, is het belangrijk je telkens te realiseren wat voor soort tekst je leest.

LEAD

Lead = inleiding van je nieuwsbericht.

Je geeft antwoord op de vraag

WIE

WAT 

WAAR

WANNEER

Wat staat er in een lead?

1. wie, wat, wanneer
2. wie, wat, hoe
3. wie, wat, waar
4. wie, wat, waarom

Wat is een 'lead'?

1. Tijdstip waarop artikel persklaar moet zijn
2. Een advertentie geschreven in de vorm van een artikel
3. de samenvattende eerste alinea, meestal vet gedrukt
4. een beschouwende prozatekst

Werk voor de deze les (als er tijd over is) + huiswerk: 

Werkboek deel 2, 4.5, blz. 48, deel 1 + deel 2

Wat  niet af is = huiswerk

Klaar = lezen uit je leesboek

Stel de volgende les vragen over fouten die je niet begreep!

Lesdoel:

Aan het einde van deze les:

• weet je hoe een nieuwsbericht opgebouwd is en hoe koppen, onderkoppen en tussenkoppen werken;
• weet je welke tekstvormen je in de krant kunt vinden.

Ik weet hoe een nieuwsbericht is opgebouwd en hoe koppen, onderkoppen en tussenkoppen werken.

😒🙁😐🙂😃

Ik weet welke tekstvormen je in de krant kunt vinden.

😒🙁😐🙂😃

Reflectie:
Wat ging bij jou goed tijdens deze les?
Wat kan nog iets beter?

Feedback:
Wat vond je fijn/goed aan deze les?
Wat zou je liever anders willen zien?