Externe systeem aarde

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-6

Externe Systeem Aarde

Openingsfoto

Wat zie je?

Waar komt dit voor?

Waarom komt dit hier voor?

Is dit gewenst?

Komt dit overal zo voor? 

Beschrijving van de openingsfoto

kern verhaal:

- orkaan

- laag drukgebied

- stijgingsregen

- met de klok mee

De temperatuur van het zeewater moet ruim 26 ºC zijn.

De bovenlucht moet een stuk kouder zijn waardoor de atmosfeer onstabiel wordt en de warme lucht kan opstijgen.

De Corioliskracht moet merkbaar zijn zodat er daadwerkelijk een circulatie en een lagedrukgebied ontstaat. Net rond de evenaar is de corioliskracht niet sterk genoeg. De beste ontstaansgebieden zijn zo’n 500 km noord of zuid van de evenaar.

Hurricane Irma 
And it also has to be one of the most well-documented hurricanes in history.

Irma is a large and powerful hurricane that has set its sights on Florida on Sunday.

But forecasters have been watching the storm for more than a week now as it tore through the Leeward Islands, raked along Cuba's coast and turned toward Florida.

Here are some of the more amazing images from Irma so far.

Programma

• Voorkennis test
• Terugblik 
• Voorkennis test
•  Uitleg
•  Aan de slag oefenopdrachten

Lesdoel(en)

Aan het einde van de les kan je:

de rol van de verschillende kringlopen in het systeem aarde verklaren; 

welke sferen het systeem aarde is opgebouwd en hoe functioneert het systeem kennen;

mondiale variaties in de stralingsbalans verklaren;

de zee- en windstromen in de wereld verklaren;

Benodigde voorkennis 

Je weet wat de diverse sferen zijn;
Je weet wat een hoogdrukgebied en laagdrukgebied is;
Je weet hoe neerslag ontstaat;
Je weet hoe warmte wordt verplaatst;

Voorkennis test: 

Log in op LessonUp!

De dunne laag om de aarde heen heet ...

1. het zwaartekrachtsveld
2. de atmosfeer
3. het heelal
4. de troposfeer

Uit welke 4 sferen bestaat de atmosfeer?

De 4 sferen van het systeem aarde

Atmosfeer

Hydrosfeer

Lithosfeer

Biosfeer

Welke uitspraak klopt?

1. Het weer en het klimaat zijn hetzelfde
2. Het weer is de gemiddelde toestand van het klimaat over een lange periode voor een groot gebied
3. Het klimaat is de gemiddelde toestand van het weer over een lange periode voor een groot gebied

Kringlopen

Hydrologische kringloop

Gesteenten in bergen worden onder invloed van  hydrologische kringloop afgebroken.
Deze kringloop belangrijk bij exogene processen, zoals sedimentatie. 

Bij de hydrologische kringloop
1. verdampt water uit zee en oceanen onder invloed van zon. 
2. waterdamp stijgt op met de lucht en vormt wolken
3. uit deze wolken komt neerslag en zo water weer terug in de rivieren, zeeën en oceanen. 

Gesteente kringloop

De gesteentekringloop zorgt ervoor dat materiaal van de aardkorst steeds opnieuw wordt afgebroken en weer meespeelt in de vorming van nieuw gesteente. Dit verloopt zeer traag.

Drie soorten gesteente: sedimentgesteente, stollingsgesteente en metamorf gesteente. 

Koolstofkringloop

De koolstofkringloop omvat alle processen waarmee koolstof door de aarde circuleert. 

Koolstof maakt een gedaanteverwisseling door: CO2 in de lucht opgenomen door planten en organismen in de oceaan. Deze sterven af en dragen bij aan vorming van o.a. steenkool en aardgas. Door verbranding van diie resources komt CO2 weer in atmosfeer.

Wat is het middelpunt van het ons planetenstelsel?

1. de zon
2. de maan
3. de aarde
4. mars

Wat is de grote motor?

Energiebron

De aarde ontvangt energie via de zon

Stralingsbalans

= hoeveelheid zonnestraling die de aarde bereikt en de hoeveelheid die de atmosfeer weer verlaat. 

Stralingsbalans

De hoeveelheid straling op een gebied is afhankelijk van:

1) breedteligging

2) albedo

3) verschil land/zee

1) Breedteligging

Waar is het warmer?

Waarom is het hier warmer

wolken / ijs

2) Albedo

weerkaatsing van zonlicht verschilt per gebied.

Bos = donker = absorbeert warmte en straalt het dan weer uit 

IJs = licht = weerkaatst warmte

 

Wit versus zwart shirt: wie heeft het warmer in de zomer?

Het albedo van een .... landschap is het grootst

1. gras
2. Bos
3. Woestijn
4. IJs en sneeuw

3) Land/zee verdeling

Regel: Water wordt langzamer warm/koud dan land. 

Welke vier factoren zijn van invloed op de temperatuur?

Energieoverschot

De warmte van de evenaar wordt via wind en water getransporteerd.

Windstromen 

Wind 

Wet van Buys Ballot

en het Corioliseffect

- Lucht stroomt van H naar L

- NH afwijking naar rechts

- ZH afwijking naar links

- ITCZ is zone rondom de evenaar

Wind waait altijd van laag naar hoog

1. Juist
2. Onjuist

Atmosferische circulatie

Wereldwijde verplaatsing van lucht.

- Teken de evenaar  en de polen

- teken lijnen bij 30 en 60 graden N/Z.B
- Schrijf een H (hoge luchtdruk) en een L (lage luchtdruk) bij de juiste lijn. 

- Teken hoe de wind waait

ITCZ

1. scheve aardas

2. draaiing van de aarde

Moesson

Oceanische circulatie

De klimaatfactoren 

• Breedteligging

• Hoogteligging

• Ligging van gebergten

• Overheersende windrichting / zeesromen

• Land- en zeeverdeling

Klimaatverandering 

Albedo effect

Lesdoel(en)

Aan het einde van de les kan je:

de rol van de verschillende kringlopen in het systeem aarde verklaren; 

welke sferen het systeem aarde is opgebouwd en hoe functioneert het systeem kennen;

mondiale variaties in de stralingsbalans verklaren;

de zee- en windstromen in de wereld verklaren;

Wat weet je nog?

W

WAT GEEFT DE KAART WEER (LEGENDA)?

A

Algemene patroon?
WAAR VEEL? WAAR WEINIG? GEBRUIK SPREIDINGSWOORDEN

U

Uitzonderingen

WELKE GEBIEDEN VALLEN BUITEN HET ALGEMENE PATROON?

W

Windrichtingen. 

BESCHRIJF MET BEHULP VAN WINDRICHTINGEN (EN TOPONIEMEN)

Focus hier op lokale factoren;
- nabijheid zee

- hoogteligging

- aan- of aflandige wind

- etc.

Woordenboek

Vul je persoonlijke woordenboek aan met de 

woorden die je nog niet kent:

Weer

Klimaat

Stralingsbalans

Invalshoek zon

Luchtdruk

Neerslag

Moesson

(aanlandige)wind

Buys Ballot

Corioliseffect

Passaat

ITCZ

Oceanische circulatie

Köppen

Afsluitende foto

Wat zie je?

Waar komt het voor?

Waarom komt dit hier voor?

Is dit gewenst?

Komt dit overal zo voor? 

Beschrijving van de afsluitende foto

In januari 1992 sloeg tijdens een storm in de Grote Oceaan, halverwege tussen Hongkong en de V.S., een container van een vrachtschip overboord. Nu gebeurt dat dagelijks, maar de lading van deze container was bijzonder: bijna dertigduizend badspeeltjes. Gele badeendjes, blauwe schildpadden, rode bevers en groene kikkers: allemaal kwamen ze in de oceaan terecht. Bijna een jaar later spoelden duizenden speeltjes aan op de kust van Alaska. Een groot deel zat jaren vastgevroren in het Noordpoolijs. Pas in 2000 werden ze voor de kust van IJsland gesignaleerd. Nog steeds spoelen speeltjes, weliswaar sterk verweerd, aan op verschillende stranden in de wereld. Door het onbedoelde experiment met de badspeeltjes is waardevolle informatie verkregen over de zeestromen in de oceanen.

Quizlet bespreking

Kernbegrippen Quizlet	Verdiepende vragen
Luchtdruk Passaat Buys Ballot ITCZ Moesson Zeestromen Klimaatgebieden	Wat betekent het begrip? Kan je er een zin mee maken? Kan je het begrip tekenen?

     toets

https://quizlet.com/604966895/test

Oud examenopdracht

      Opdrachten           Bronnen            Antwoorden

Samenvatting

Schrijfopdracht

Maak je eigen samenvatting;

Schrijf een artikel over.

Atlaskaarten

Exit Ticket
Hoe goed heb je de les begrepen?

😒🙁😐🙂😃