2.1 Aarde als systeem

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

2.1 De aarde als systeem

H2 Afbraak en vorming van landschappen

§2.1 De aarde als systeem

Planning          week 34: Intro en instap

Week 35	Week 36	Week 37	Week 38	Week 39	Week 40 13-17 mrt	Week 41 20-25 mrt
H1 §1.1	H1 § 1.2	H1 §1.3	H1 §1.4 en §1.5	H1 §1.6	H2 §2.1	H2 §2.3

Week 42 herfstvakantie

Planning

Week 43	Week 44
H2 examen training	H1 + H2 Toetsweek	H1	H1	H1	H1	H1

Leerdoelen (deelvragen)

Aan het einde van deze paragraaf beantwoorden we de volgende twee vragen. Schrijf ze nu vast op in je schrift:

(1) Uit welke sferen is het systeem aarde opgebouwd en hoe functioneert het

       systeem?

(2) Welke rol spelen de verschillende kringlopen in dit systeem?

Govert naar de kern van de aarde

📺 ▶️

www.npostart.nl

Benodigde voorkennis 

Je weet dat de aarde is opgebouwd uit vier sferen;
Je weet hoe gesteente kan ontstaan;
Je weet hoe gesteente kan afbreken;
Je kent de begrippen; evaporatie, condensatie, neerslag en afstroming;

Sediment gesteente

Stollings-
gesteente

Metamorfe gesteente

Wat viel je op aan het landschap uit het filmfragment?

Het landschap uit het filmfragment is vooral gevormd door

1. Endogene krachten
2. Exogene krachten

Lesdoelen

• Hoe werken exogene krachten als verwering, erosie en sedimentatie in op het landschap en hoe kun je die processen verklaren?
  

- Uit welke sferen is het systeem aarde opgebouwd en hoe functioneert het systeem?

- Welke rol spelen de verschillende kringlopen in dit systeem?

Het landschap

Hoe het landschap eruit ziet, hangt af van vele verschillende factoren;

Geofactoren

Welke 4 sferen zijn er
op aarde?

De vier sferen beïnvloeden elkaar

4 sferen

• Lithosfeer
• Hydrosfeer
• Biosfeer 
• Atmosfeer
  
• Sterk met elkaar verbonden
  

Lithosfeer 

Hydrosfeer

• Het vloeibare gedeelte van de sferen
• Ook gletsjers en vast ijs
• Vooral zout (97%)
  

De watervoorraad in de wereld.

Biosfeer

• Alle levende organismen op aarde
• Bevinden zich vooral op het land (lithosfeer) en de bovenste 100m van de oceanen (hydrosfeer)
  

Opbouw van de atmosfeer

Herhaling Klimaatvraagstukken (vwo 4)

Troposfeer (onderste ±10-12 km atmosfeer) bevat 80% van de gassen van de atmosfeer

Figuur 2.3

Figuur 2.4

Atmosfeer

• Troposfeer, stratosfeer, mesosfeer en de thermosfeer
• Water en klimaatprocessen 
• 80% gassen
• Ozon
  

Hydrologische kringloop

Waar begint de waterkringloop

1. In de zee
2. In de bergen
3. Nergens, het is een kringloop
4. In de wolken

Op de bergen valt sneeuw.
Welke kringloop is dat?

1. de korte kringloop
2. de lange kringloop

Stralingsbalans

• Motor achter de kringlopen
• Absorberen en weerkaatsen
• Albedo

Hoeveel % van het zonlicht bereikt de aardoppervlak?

1. ~70%
2. ~30%
3. >50%
4. <50%

Stralingsbalans op verschillende breedte

• Invalshoek
• Langere of kortere afstand
• Transport d.m.v: oceaanstromen                                                       en luchtcirculatie

Het albedo van een .... landschap is het grootst

1. gras
2. Bos
3. Woestijn
4. Ijs en sneeuw

Hoe wordt de aarde verwarmd?

1. Door lichtstralen vanaf de zon
2. Door warmtestralen vanaf het aardoppervlak
3. Door CO2
4. Door het albedo

De kringloop van het water wordt aangedreven door de kracht van de zon.

1. goed
2. fout

In welke sfeer van de aarde speelt het klimaat zich af

1. biosfeer
2. atmosfeer
3. hydrosfeer
4. lithosfeer

Wat is geen sfeer?

1. Atmosfeer
2. Hydrologische sfeer
3. Biosfeer
4. Hydrosfeer

Reflectie de lesdoelen

• Hoe werken exogene krachten als verwering, erosie en sedimentatie in op het landschap en hoe kun je die processen verklaren?
  

- Uit welke sferen is het systeem aarde opgebouwd en hoe functioneert het systeem?

- Welke rol spelen de verschillende kringlopen in dit systeem?