H3B SK NOVA katern les 5 - 3.1 Energiediagram

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

NOVA katern 

Paragraaf 3.1

Les 5: Energiediagram

Nodig: schrift  

Leg in je eigen woorden uit wat een endotherme reactie is en geef een voorbeeld.

Bij een endotherme reactie, zoals het verdampen van zweet, is energie nodig. 

Het energieniveau van de beginstoffen is ................  dan dat van de reactieproducten.

Energiediagram

Bij een endotherme reactie is het energieniveau van de beginstoffen is lager dan dat van de reactieproducten.

Dit zie je ook in het energiediagram hiernaast. 

In een energiediagram worden de energieniveaus van de stoffen in een reactie weergegeven. 

Reactiewarmte

De hoeveelheid energie die nodig is (of die vrij komt) bij een chemische reactie heet: reactiewarmte (symbool        )

In het energiediagram wordt de reactiewarmte aangegeven met een pijl van het energieniveau van de beginstoffen naar het energieniveau van de reactieproducten.

Reactiewarmte

Bij een endotherme reactie neemt de beginstof voortdurend energie op.

Het teken van de reactiewarmte is daarom positief.

Bij een exotherme reactie, zoals het verbranden van raketbrandstof, komt energie vrij. 

Het energieniveau van de beginstoffen is ................  dan dat van de reactieproducten.

Energiediagram

Bij een exotherme reactie is het energieniveau van de beginstoffen is hoger dan dat van de reactieproducten.

Reactiewarmte

Bij een exotherme reactie geeft de beginstof energie af aan de omgeving.

Het teken van de reactiewarmte is negatief, de reactieproducten bevatten minder energie dan de beginstoffen.

Microniveau

Hoe komt het dat sommige reacties endotherm zijn en andere exotherm? 

Om dat te begrijpen moeten we inzoomen naar deeltjes niveau.

Weet je nog dat bij een chemische reactie de atomen zich herschikken tot nieuwe groepjes? 

Bij een chemische reactie worden de bindingen tussen de atomen in de moleculen van de beginstof verbroken. 

Er worden nieuwe bindingen tussen atomen gevormd, waarbij nieuwe moleculen ontstaan.

Endotherme reactie

Het verbreken van bindingen tussen atomen kost energie. Het vormen van nieuwe bindingen tussen atomen levert juist energie op.

In de figuur hiernaast zie je dat bij een endotherme reactie meer energie nodig is dan er vrij komt.

Opgave waterstofperoxide

Maak deze opgave (onderdelen a t/m d) in je schrift. Aan het eind van de vraag komt een dia waar je een foto van je schrift kan uploaden.

Bij de ontleding van een waterstofperoxideoplossing -
 H₂O2 (aq) - ontstaan water en zuurstof.

a) Geef de kloppende reactievergelijking. 

Bij de ontleding van waterstofperoxide komt energie vrij. 

b) Geef onder elke molecuulformule uit de reactievergelijking met pijlen het opnemen en vrijkomen van energie aan. 

• Gebruik een pijl naar boven als de bindingen tussen de atomen worden verbroken (kost energie) en een pijl naar beneden als er nieuwe bindingen tussen atomen worden gevormd (levert energie op). 
• Een dikke pijl is veel energie en een dunne pijl is weinig energie.
•  Kijk naar 2 dia's hiervoor als je dit nog lastig vind.

Als het goed is heeft je antwoord ongeveer deze vorm.

c) Leg uit hoe je aan de pijlen kan zien dat er bij deze reactie energie vrij komt. 

d) Leg uit of
 het ontleden van een waterstofperoxideoplossing een endotherme of een exotherme reactie is.

Lever hier een foto van je schrift met de antwoorden op onderdeel a t/m d in:

Activeringsenergie

Nu volgt nog een stukje uitleg over het laatste nieuwe begrip van deze les: activeringsenergie.

Hieronder is het energiediagram voor de verbranding van methaan weergegeven. Sleep de namen naar de juiste plek.

methaan

water

koolstofdioxide

zuurstof

reactiewarmte

activeringsenergie

De verbranding van methaan is: ....

1. endotherm
2. exotherm

Leren uit de katern: blz 94 t/m 96

 

in de volgende dia ga je verder met de evaluatie.

Schrijf drie dingen op die je deze les hebt geleerd.

Schrijf één of twee dingen op die je deze les nog niet zo goed hebt begrepen.

EINDE