3H SK NOVA katern OVERZICHT

• Middelbare school

NOVA katern 

Paragraaf 2.2

Les 1: Bindingen in moleculaire stoffen

Nodig: schrift 

Leerdoelen

Je weet welke binding wordt verbroken bij een fase overgang of mengen.

Je weet welke binding wordt verbroken bij een chemische reactie.

Hoe blijven de atomen in een molecuul bij elkaar?

Onthoud

De vanderWaalsbinding zit TUSSEN moleculen en wordt verbroken bij een fase-overgang of als stoffen mengen.

De atoombinding zit IN moleculen en wordt verbroken bij een chemische reactie.

NOVA katern 

Paragraaf 2.2

Les 2: Formules van moleculaire stoffen

Nodig: schrift & rekenmachine! 

Stoffenschema op deeltjes niveau. Sleep de beschrijvingen naar de juiste plek.

Verschillende soorten moleculen 

Een molecuul bevat verschillende soorten atomen.

Eén soort moleculen 

Een molecuul bestaat uit één soort atomen 

NOVA katern 

Paragraaf 3.1

Les 4: Energie

Nodig: schrift  

Soorten energie

Chemische energie

De verbranding van hout is een chemische reactie. Bij de verbranding komt er energie vrij in de vorm van warmte en licht. 

Conclusie: Hout bevat chemische energie. 

Chemische energie

Bij de verbranding een broodje in je lichaam wordt chemische energie omgezet in wamte en bijvoorbeeld spierkracht. 

Wet van behoud van energie

• Energie kan nooit verloren gaan.
• Energie kan wel worden omgezet in een andere soort.
• De totale energie op het begin = de totale energie op het eind. 

Fasedriehoek

Neem de fasedriehoek over in je schrift, gebruik voor exotherme fase-overgangen een rode pijl en voor endotherme fase-overgangen een blauwe pijl. 

Zet de namen van de fase-overgangen erbij.

NOVA katern 

Paragraaf 3.1

Les 5: Energiediagram

Nodig: schrift  

Bij een endotherme reactie, zoals het verdampen van zweet, is energie nodig. 

Het energieniveau van de beginstoffen is ................  dan dat van de reactieproducten.

Energiediagram

Bij een endotherme reactie is het energieniveau van de beginstoffen is lager dan dat van de reactieproducten.

Dit zie je ook in het energiediagram hiernaast. 

In een energiediagram worden de energieniveaus van de stoffen in een reactie weergegeven. 

Reactiewarmte

De hoeveelheid energie die nodig is (of die vrij komt) bij een chemische reactie heet: reactiewarmte (symbool delta E)

In het energiediagram wordt de reactiewarmte aangegeven met een pijl van het energieniveau van de beginstoffen naar het energieniveau van de reactieproducten.

Reactiewarmte

Bij een endotherme reactie neemt de beginstof voortdurend energie op.

Het teken van de reactiewarmte is daarom positief.

Delta E > 0

Bij een exotherme reactie, zoals het verbranden van raketbrandstof, komt energie vrij. 

Het energieniveau van de beginstoffen is ................  dan dat van de reactieproducten.

Energiediagram

Bij een exotherme reactie is het energieniveau van de beginstoffen is hoger dan dat van de reactieproducten.

Reactiewarmte

Bij een exotherme reactie geeft de beginstof energie af aan de omgeving.

Het teken van de reactiewarmte is negatief, de reactieproducten bevatten minder energie dan de beginstoffen.

Delta E < 0

Microniveau

Hoe komt het dat sommige reacties endotherm zijn en andere exotherm? 

Om dat te begrijpen moeten we inzoomen naar deeltjes niveau.

Weet je nog dat bij een chemische reactie de atomen zich herschikken tot nieuwe groepjes? 

Bij een chemische reactie worden de bindingen tussen de atomen in de moleculen van de beginstof verbroken. 

Er worden nieuwe bindingen tussen atomen gevormd, waarbij nieuwe moleculen ontstaan.

Endotherme reactie

Het verbreken van bindingen tussen atomen kost energie. Het vormen van nieuwe bindingen tussen atomen levert juist energie op.

In de figuur hiernaast zie je dat bij een endotherme reactie meer energie nodig is dan er vrij komt.