P3W3-4 ATVV: Vitale functies P/T/RR

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

P3W3-4 ATVV: Temp, pols en bloeddruk

Doelstelling

Na de lessen en het bestuderen van het lesmateriaal in TM en het maken van de verwerkingsopdrachten kun je de pols, temperatuur, bloeddruk van de zorgvrager meten, interpreteren en actie ondernemen bij afwijkende waarden.

Inhoud

• Terugblik vorige les
• Over 2 lesweken verspreid observatie van:
  - de lichaamstemperatuur
  - de polsslag
  - de bloeddruk 

Korte terugblik vorige les

• Wat weet je nog t.a.v. de les van ademhaling en saturatie? 

                                             

                     Doe de Quizzzzzz

Week 3 Pols en Temperatuur

Bronnen:
- Thieme Meulenhoff PBZ module 8 Vitale functies en slaap-waakritme;  hoofdstukken:

• bloedsomloop, hartslag en bloeddruk
• observatie van de lichaamstemperatuur

- YouTube

Waarom meten we de pols?

Meten van de pols

Zegt iets over de pompfunctie van het hart

Bij de polsslag kun je de volgende 4 kwaliteiten observeren:

- De frequentie van de pols: wat is het aantal slagen per minuut?

- De regelmaat van de pols: is de pols regelmatig of niet?

- De gelijkmatigheid van de pols: zijn de polsslagen gelijk gevuld?

- De kracht van de pols: is de pols al of niet heftig?

Opdracht 1

Zoek op in 2 tallen: 
Wat is de gemiddelde hartslag per leventijdsfase?

Wat betekent tachycardie?

Wat betekent bradycardie?

Hoelang meet je de pols als die regelmatig (regulair) is?

Hoelang meet je de pols als die onregelmatig (irregulair) is?

De gemiddelde hartslag per minuut (frequentie) per leeftijdsfase:

pasgeborenen: 120

Vanaf 3 jaar: 100

Volwassene: 60 - 100

ouderen: 60

Tachycardie: Een frequentie van meer dan 100 slagen per minuut

Bradycardie: Bij een frequentie van minder dan 50 slagen per minuut

Tel de pols:

¼ min bij regelmatige pols

1 min bij onregelmatige pols

Plaatsen om de hartslag te bepalen

Gelijkmatigheid van de pols

Inequale pols: het hart zal niet elke keer evenveel bloed uitpompen en voelen de verschillende hartslagen bij de pols dus verschillend aan.

Equale pols: vulling van de pols is elke keer gelijk

Waarom meten we de temperatuur?

Lichaamstemperatuur  bewaken

Een vitale functie van het lichaam is het constant houden van de lichaamstemperatuur.

Om deze functie te bewaken, leer je wat de temperatuur van de belangrijkste delen van het lichaam (kerntemperatuur) is en wat de normale waarden en de afwijkende waarden van de lichaamstemperatuur zijn.

Opdracht 2

Zoek in 2-tallen op wat een normale lichaamstemperatuur is bij: 

• oudere zorgvragers 
• volwassenen 
• pasgeborenen

oudere zorgvragers tussen 36,0 °C en 37,5°C;

volwassenen tussen 36,5 °C en 37,5 °C;

pasgeborenen tussen 35,5 °C en 37,5 °C.

Wat wordt bedoeld met kerntemperatuur?

1. De temperatuur midden in het menselijke lichaam
2. De temperatuur van je hart
3. De temperatuur die minimaal aanwezig moet zijn
4. De temperatuur van je hersenen

Meting lichaamstemperatuur

• rectale meting: meten  in de anus;
  
• orale meting: meten onder de     tong;
  
• axillaire meting: meten onder de   oksel;
  
• tympanische of aurale meting:   meten in het oor..
  

Temperatuur

Eén ding klopt in dit filmpje. Wie kan zo vertellen wat?

Cette vidéo n'est plus disponible

Opdracht 3

Werk in sub groepjes uit:

• wat de afwijkende waarden voor lichaamstemperatuur zijn;
• wat de redenen ervan kunnen zijn;
• welke fasen er bij temperatuurstijging zijn; 
• wat doe je bij afwijkende waarden?

De waarden zijn afwijkend bij:

Een temperatuur van 37,5 °C tot 38 °C (verhoging).

Een temperatuur tussen 38 °C en 41 °C (koorts).

Een temperatuur hoger dan 41 °C (hyperthermie). Veel processen in het lichaam werken dan niet goed meer, waardoor een levensbedreigende situatie kan ontstaan;

Een temperatuur lager dan 35 °C (onderkoeling). Een dergelijke lage temperatuur kan voorkomen bij onderkoeling bij alcoholisten, bij verwarde zorgvragers, bij oudere zorgvragers, bij pasgeborenen en door verdrinking en bevriezing.

Door:

Omgevingsfactoren

Menstruatiecyclus

Tijdstip van de dag

Huidoppervlakte

Lichaamsactiviteit

Kinderen: naarmate ze kleiner zijn, relatief groter huidoppervlakte. Hoe kleiner hoe sneller ze afkoelen.

De lichaamstemperatuur kan door verschillende oorzaken toenemen:

•Het lichaam is niet in staat alle geproduceerde warmte kwijt te raken (bij mensen die sporten op een klamme dag; bij actieve, dik geklede kinderen; en bij mensen die onder veel dekens slapen).

•Door ziekte loopt de temperatuur gemakkelijk op. Geringe activiteit en emoties leiden al tot een temperatuurstijging. Dit komt vaak voor in de herstelfase van infectieziekten. De temperatuurwisseling is dan meer dan 1 °C.

•Het temperatuurregulatiecentrum (in hypothalamus in de hersenen) is hoger afgesteld. Dit gebeurt door stoffen die bij een ontstekingsproces door de witte bloedcellen worden aangemaakt. Ook grote hoeveelheden bloedafbraakproducten of stoffen uit gezwellen kunnen het temperatuurregulatiecentrum in de hersenen beïnvloeden. Verder kan de temperatuur stijgen na een hersenbloeding, een hersenschudding of door sommige medicijnen.

Fase 1: in deze fase wordt de huid bleek en droog en ontstaat er soms kippenvel. De zorgvrager klaagt over kou en voelt zich ziek.

Fase 2: het lichaam heeft de ‘gewenste’, hoge temperatuur bereikt. De huid is dan tijdelijk rood en droog. De zorgvrager voelt erg warm aan en moet zijn warmte kwijt.

Fase 3: als de zorgvrager aan de beterende hand is, zal in deze fase de temperatuur gaan dalen. Het lichaam moet dan veel extra warmte kwijtraken

Opdracht 4

Ga naar Thieme Meulenhoff en maak de verwerkingsopdrachten en stellingen behorende bij module 8:

• observatie van de lichaamstemperatuur
• bloedsomloop, hartslag en bloeddruk: vragen 2 t/m 7 

Huiswerk

Maak, indien niet af, de opdrachten van deze week af.

Lees voor de volgende les door in Thieme Meulenhoff PBZ module 8 Vitale functies en slaap-waakritme het hoofdstuk over de bloeddruk

Week 4 Bloeddruk meten

Bronnen

- Thieme Meulenhoff PBZ module 8 Vitale functies en slaap-waakritme; hoofdstuk bloedsomloop, hartslag en bloeddruk

- YouTube

Voorkennis activeren

• Juist = staan / onjuist = blijven zitten
  
• De linkerboezem ontvangt zijn bloed uit de longslagader
  
• Slagaders vervoeren zuurstofrijk bloed
  
• In de slagaders is de druk hoger dan in de aders
  
• De druk in de aorta is hoger dan in de andere slagaders
  
• In de slagaders zitten kleppen
  
• Als je de bloeddruk meet, meet je de elasticiteit van de aders
  
• Een hoge bloeddruk kan worden veroorzaakt door roken
  
• Voor volwassenen is een bloeddruk van 100/60 normaal
  

Waarom bewaken we de circulatie?

Hoe bewaken we de circulatie?

Wat is bloeddruk?

De bloeddruk (tensie) is de druk die in de slagaders heerst, in het bijzonder in de slagader van de bovenarm.

Waarom meet je de bloeddruk?

Het geeft informatie over de gezondheidstoestand van de zorgvrager en over het functioneren en de toestand van het hart- vaatstelsel.

Bloeddruk=tensie=RR

• mm HG= mm kwikdruk, vroeger werd er kwik in de bloeddrukmeters gebruikt. De hoogte van de opgestuwde kwik werd gemeten. 
• RR staat voor Riva Rocci, de uitvinder van deze bloeddrukmeter

Bloeddrukwaarden

Twee waarden:

• Bovendruk (systolische druk)
• Onderdruk (diastolische druk)

Opdracht 1

Werk in 2-tallen onderstaande vragen uit:

• Wat is de gemiddelde bloeddruk (RR) bij:
  

        - oudere zorgvragers (80+)

        - volwassenen

        - kinderen  

        - baby’s

• Wat gebeurt er in de systolische en diastolyse fase?
• Wat zijn indicaties om de RR te meten?
• Waar moet je op letten bij het meten van de RR 

Hypotensie = lage bloeddruk

Afhankelijk van de klachten van een cliënt spreken we over een hypotensie

• Duizeligheid
  
• Zweten/klam aanvoelen
  
• Bleekheid
  
• Verminderd bewustzijn
  
• Gapen
  
• Verwardheid
  
• Misselijkheid

Hypertensie = hoge bloeddruk  Volwassenen

Een bovendruk > dan 140 en een onderdruk > dan 90

Er is sprake van een lage bloeddruk als de bloeddruk zo laag is dat het lichaam niet in staat is om normaal te functioneren (als er klachten optreden zoals duizeligheid, flauwvallen of een licht gevoel in het hoofd). Deze waarde kan voor iedereen verschillend zijn.

Hoge bloeddruk (hypertensie) komt veel voor, namelijk bij 5 tot 10% van de bevolking. Een bovendruk bij ouderen (80+) van meer dan 160 mmHg is in principe altijd te hoog.

De bloeddruk kan ook te laag zijn (hypotensie). Het meten van de bloeddruk is van belang bij een zorgvrager bij wie bloedingsgevaar bestaat. Een daling van de bloeddruk wijst dan op een dreigende shock. Dan krijgen minder belangrijke organen minder bloed, waardoor de huid bleek en klam wordt en de zorgvrager zich slap voelt. De pols is in zo’n geval te snel. Sommige mensen hebben altijd een lage bloeddruk. Dat is dan geen teken van ziekte.

Meestal is zowel de bovendruk als de onderdruk verhoogd. Maar het komt ook voor dat alleen de bovendruk is verhoogd. De bovendruk is bij het bepalen van het risico op hart- en vaatziekten het belangrijkst.

Opdracht 2

Zoek in 2-tallen op wat de mogelijke oorzaken van een hypo- of hypertensie zijn.

Te lage druk in de slagaders. Dit kan komen door:

Bloedverlies

Vochtverlies

Infecties:(maagdarminfecties met spugen en diarree).

Zwangerschap (lage bloeddruk is dan een normaal verschijnsel).

Medicijngebruik (bijvoorbeeld bij plaspillen).

Orthostatische hypotensie: duizeligheid en/of flauwvallen als u snel opstaat.

Overige oorzaken worden in leerjaar 2 behandeld.

Te hoge druk in de slagaders. Dit kan komen door:

Teveel zoutgebruik, er blijft dan teveel in de bloedvaten en zout houdt het vocht vast.

Vernauwing van een slagader, wat voor verhoogde druk zorgt.

Nierproblemen, waardoor het onvoldoende zouten worden uitgescheiden.

Medicijnen, o.a. pilgebruik, kunnen mensen hogere bloeddruk van krijgen.

Overige oorzaken worden in leerjaar 2 behandeld.

Opdracht 3

Ga naar Thieme Meulenhoff en maak de verwerkingsopdrachten en stellingen behorende bij module 8:

bloedsomloop, hartslag en bloeddruk: vragen 8 t/m 10  en de stellingen van dit hoofdstuk.

Huiswerk

Maak, indien niet af, de opdrachten van deze week af.

Lees voor de volgende les het document wat je van de docent krijgt over het meten van het bewustzijn van een zorgvrager door. 

Evaluatie van week 3 en 4

• Doel behaald?
   Je kunt de pols, temperatuur, bloeddruk van de zorgvrager     meten, interpreteren en actie ondernemen bij afwijkende         waarden.
• Tips en tops