2.4 Additie en substitutie

• Scheikunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Petrochemie

2.4 Additie en substitutie

Lesprogramma

• Huiswerk
• Leerdoelen
• Uitleg
• Vragen
• Nabespreken
• Huiswerk

Welke vragen van het huiswerk willen jullie dat ik bespreek?

Leerdoelen

• Je leert over additie- en substitutiereacties. 
• Je leert over halogeenalkanen.
• Je leert de bouw en systematische naamgeving van alkanolen en alkaanamines.

Voorbeelden additie

Additie van broom

• Met broomwater, Br2 (aq), kun je dubbele bindingen aantonen.
• Broomwater heeft een bruine kleur (Binas 65B), na additie is er geen broom meer aanwezig en verdwijnt de bruine kleur.

1. Geef de reactievergelijking van de additie van waterstofbromide (HBr) aan propeen in structuurformules.
2. Geef de systematische naam van het product.
3. Geef de structuurformule van het isomeer dat kan ontstaan.

Substitutie

• 'To substitute' = iets vervangen
• Twee beginstoffen geeft 2 producten o.i.v. UV-straling.
• Waterstofatomen worden vervangen door halogeen-atomen.

Voorbeelden substitutie

Geef de reactievergelijking van de substitutie van propaan met broom, waarbij 2 H-atomen worden vervangen. Gebruik structuurformules.

Halogeenalkanen

• Een alkaan (of alkeen) kan ook halogeen-atomen hebben als zijgroep. 
• Halogenen zijn: broom, jood, chloor, fluor.
• Geef ook hier de zijgroepen nummers en evt. telwoorden.
• Bijv. tetrachloormethaan (nummers hier niet nodig).

Alcoholen (alkanolen)

• Naam = stam + ol
• Binas 66D (eerste deel)
• Voorbeelden: ethanol (links) en propaan-1-ol (rechts)

Amines (alkaanamines)

• Naam = stam + amine
• Binas 66D (eerste deel)
• Voorbeeld: methaanamine

Amine en alcohol samen

• Als er zowel een alcoholgroep als een aminogroep aanwezig zijn, komt er het voorvoegsel 'amino-' i.p.v. het achtervoegsel '-amine'.
• Voorbeelden: 2-aminopropaan-1-ol (links) en 3-aminopropaan-1-ol (rechts).

Structuurformules tekenen

• De H-atomen aan de C mag je weglaten mits je streepjes neerzet.

• De H-atomen aan een N of O moeten altijd worden weergegeven!

Geef de naam van het molecuul.

Geef de systematische naam.

Geef de systematische naam.

Geef de systematische naam.

Huiswerk

Leren en maken 2.4