trema, apostrof, accenttekens en cedille

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

TREMA, APOSTROF, ACCENTTEKENS EN CEDILLE

Spelling H1

Aan het eind van de les...

weet ik wanneer ik de juiste leestekens moet toepassen

Trema

Waar zet je de puntjes?

Je zet ze daar waar de klank anders wordt:

Zoölogie

Gedrieën

Bij drie of meer klinkers krijgen alleen de 'e' of de 'i' een trema:

Geuit is dus goed en niet geüit.

Drie of meer klinkers naast elkaar: direct na de 'i' geen trema:

ooievaar; aaien, dieet.

apostrof

Accenttekens

• accent aigu: streepje voorover
• accent grave: streepje achterover
• accent circonflexe: dakje
• cedille: 'komma' onder de c

Is zestien ampere/ampère genoeg?

Haar acné/acne is soms erg opvallend.

Is dat wel lekkere patee/paté?

Hij wilde persé/per se naar de film.

Die enquete/enquête is opgesteld door de leerlingen.

Is dat nu echt serieus/sérieus?

Voila/Voilà, daarmee is het werk afgelopen.

1. Voila
2. Voilà

Okee/Oké, daar kan ik me wel bij neerleggen.

1. Okee
2. Oké

Beheers je de leerdoelen? Zo niet; wat vind je nog lastig?

Trema

• om te voorkomen dat twee klinkers in één woord samen worden uitgesproken: kopiëren (maar: gekopieerd), creëren, beëindigen
  
• in sommige leenwoorden: fröbelen, conciërge

Let op: in samenstellingen geen trema, maar een koppelteken

Apostrof

• als weglatingsteken: 's nachts, 's morgens, Lars' scooter
  
• om uitspraakproblemen te voorkomen bij: i(k) (h)ou (v)a(n) y(s)   baby's, Hanna's, accu's
  
• in verkleinwoorden en meervouden van cijfer- en letterwoorden: A4'tje, pc's, dvd'tje
  
• in verkleinwoorden op-y, voorafgegaan door een medeklinker: baby'tje

De hoofdstad van Noord-Brabant is
s-Hertogenbosch

1. goed
2. fout

Waar is de apostrof goed geplaatst?

1. Lex's zusje
2. Lexs zusje
3. Lex' zusje

Waar schrijf je een apostrof?

1. Tims vader
2. Lisas vader

Wat is juist?

1. wcs
2. wc's

Accenten

• accent aigu: logé, soirée, café
  
• accent grave: barrière, crèche, fin de siècle
  
• accent circonflexe: enquête, crêpe

om klemtoon aan te geven, accent aigu: dé manier om rijk te worden, een héél mooie auto

Welk accent bevat dit woord?

blèren

1. accent aigu
2. accent grave
3. accent circonflexe

Welk accent bevat dit woord?

coupé

1. accent aigu
2. accent grave
3. accent circonflexe

Cedille

• het 'kronkeltje' onder de c: ç
  
• zorgt ervoor dat de c als s klinkt voor een a, o of u: Curaçao, garçon
  
• in alle andere gevallen klinkt de c als k: caravan, decor

Neem de zin over en plaats hoofdletters, accenttekens, trema’s, apostrofs en cedilles.
‘ik houd uberhaupt niet van sate’, zei de actrice voorafgaand aan de premiere, terwijl ze met een fohn haar haren in model bracht.