8.5 gedrag bij mensen

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g, t, mavo
• Leerjaar 3,4

Thema 8. Gedrag

8.5 Gedrag bij mensen

Wat gaan we deze les doen

- Herhalen 8.4

- Uitleg 8.5

- Aan de slag met huiswerk

Wat is dit voor
gedrag

1. territoriumgedrag
2. Broedzorg
3. baltsgedrag
4. imponeergedrag

Wat is dit voor
gedrag

1. territoriumgedrag
2. Broedzorg
3. baltsgedrag
4. imponeergedrag

Mensen en dieren vertonen beide territoriumgedrag

1. waar
2. niet waar

Dit is een voorbeeld van

1. dreiggedrag
2. vluchtgedrag
3. baltsgedrag
4. territoriumgedrag

Welke vorm van gedrag is dit?

1. Voortplantingsgedrag
2. Broedzorg
3. Baltsgedrag
4. Territoriumgedrag

Een voorbeeld van een gedragsketen is paringsgedrag

1. Waar
2. Niet waar

Wat is de leider van de groep?

1. Dominant
2. Onderdanig
3. Rangorde
4. De grootste

Basisstof 8.5

Gaat over:

- Communicatie tussen mensen

- Normen en waarden

- Rolgedrag en rolpatronen

aangeboren/aangeleerd

Aangeboren gedag = erfelijke factoren (genen) bepalen gedrag

- wordt bij dieren vaak instinct genoemd

Aangeleerd gedrag = gedrag ontstaan door leren

Gedrag is vaak een combinatie van aangeboren en aangeleerd gedrag.

Aangeboren gedrag

Aangeleerd gedrag

Communicatie

Signalen tussen elkaar: verbaal en non-verbaal

Veel communicatie wordt aangeleerd:

• Schrijven / tekenen
• Muziek / film maken
• Gebaren
• Omgangsvormen

Normen en waarden

Waarden: een opvatting over wat belangrijk is. Bijvoorbeeld: eerlijkheid.

Normen: (ongeschreven) gedragsregels die gebaseerd zijn op waarden. Bijvoorbeeld: niet stelen, niet liegen, niet spieken.

Soms botsen normen, bijvoorbeeld vrijheid van meningsuiting en geen discriminatie.

Rolgedrag en rolpatroon

Op verschillende momenten heb je steeds een andere rol, bijv:

- Leerling

- Zoon/dochter

- Vriend/vriendin

In elke rol wordt een bepaald gedrag van je verwacht

Rolpatroon

Al het gedrag dat bij een bepaalde rol hoort heet een rolpatroon

Bekend voorbeeld: man-vrouwrolpatroon

• Man werkt buitenshuis
• Vrouw kookt, maakt schoon en zorgt voor kinderen

Sleutelprikkel

Gedrag van mensen wordt gestuurd door sleutelprikkels en supranormale prikkels

Sleutelprikkel -> een prikkel die een vaste reactie veroorzaakt

Supranormale prikkel bij een vrouw

Supranormale prikkel bij een man

overeenkomsten dieren/mens

- gedrag bepaald door erfelijke factoren en leerprocessen

- gevoelig voor sleutelprikkels en supranormale prikkels

- territoriumgedrag, imponeergedrag, dreiggedrag

Verschillen dieren/mens

- gedrag mens sterker bepaald door leerprocessen

- mens kan gedrag beoordelen adhv normen / waarden

Aan de slag

3 vmbo gt

8.5 opdracht 34,35,39,40