8.5 gedrag bij mensen

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g, t, mavo
• Leerjaar 3,4

Thema 8. Gedrag

8.5 Gedrag bij mensen

Wat gaan we deze les doen

• Aanwezigheidscontrole
• Leerlingen die bio gekozen hebben zitten vooraan/doen actief mee: 
• Mila, Lucie, Louis, Lisa en Cato
• De rest werkt in stilte aan een vak wat je wel gekozen hebt. 
• Herhalen 8.1 t/m 8.4 met quiz 
• Leerprocessen filmpjes + vragen 
• Uitleg 8.5
• Aan de slag met huiswerk

herhalen 8.1 t/m 8.4 

Er bestaan 2 soorten prikkels.
Welke? Duid 2 antwoorden aan.

1. Innerlijke prikkels
2. Uiterlijke prikkels
3. Uitwendige prikkels
4. Inwendige prikkels

Een voorbeeld van een gedragsketen is paringsgedrag

1. Waar
2. Niet waar

Dit is een voorbeeld van

1. dreiggedrag
2. vluchtgedrag
3. baltsgedrag
4. territoriumgedrag

Is dit een ethogram
en/of een protocol?

1. Zowel een ethogram als een protocol
2. Ethogram
3. Protocol
4. Geen van beiden

Welke vorm van gedrag is dit?

1. Voortplantingsgedrag
2. Broedzorg
3. Baltsgedrag
4. Territoriumgedrag

1. trial and error
2. inprenting
3. gewenning
4. conditionering

Hoe wordt geleerd bij gewenning?

1. In een korte gevoelige periode gedrag aanleren
2. door proef- ondervindelijk leren nieuwe dingen leren
3. leren of afleren door prikkel vaak herhalen
4. leren door beloning en straf

Dit is:

1. Aangeboren gedrag
2. Aangeleerd gedrag

proefondervindelijk leren heet ook wel

1. gewenning
2. imitatie
3. trial and error

Mensen en dieren vertonen beide territoriumgedrag

1. waar
2. niet waar

Een voorbeeld van een gedragsketen is paringsgedrag

1. Waar
2. Niet waar

Wat is de leider van de groep

1. Dominant
2. Onderdanig
3. Rangorde
4. De grootste

video's met vragen over leren

04:25

Welke vorm van leren zie je bij de kat? Leg uit. 

00:59

Beschrijf de werking van een Skinner-box

01:53

Thorndike, Watson en Skinner zijn behavioristen. Welk idee hebben behavioristen? 

02:20

Wat is volgens de behavioristen nodig om te leren? 

01:57

Welke 3 aangeboren reflexen worden genoemd? 

02:20

Wanneer treedt volgens Pavlov onder natuurlijke omstandigheden de kwijlreflex op? 

04:10

De honden ‘leerden’ dat er voedsel kwam na het tikken van de metronoom. 

Hoe noem je dit soort reflex? 

05:51

Hoe noem je deze vorm van leren? 

04:49

Welk deel van de zang bleek erfelijk bepaald? 

05:52

Onder welke twee voorwaarden konden de vinken het dialect leren? 

01:12

Van welke manier van leren maak Sheldon gebruik?

basisstof 8.5 

Gedrag bij mensen 

aangeboren/aangeleerd

Aangeboren gedag = erfelijke factoren (genen) bepalen gedrag

- wordt bij dieren vaak instinct genoemd

Aangeleerd gedrag = gedrag ontstaan door leren

Gedrag is vaak een combinatie van aangeboren en aangeleerd gedrag.

Aangeboren gedrag

Aangeleerd gedrag

Normen en waarden

Waarden: een opvatting over wat belangrijk is. Bijvoorbeeld: eerlijkheid.

Normen: gedragsregels die gebaseerd zijn op waarden. Bijvoorbeeld: niet stelen, niet liegen, niet spieken.

Soms botsen normen, bijvoorbeeld vrijheid van meningsuiting en geen discriminatie.

Rolgedrag en rolpatroon

Gedrag dat bij een bepaalde rol hoort = rolpatroon

Rolpatroon

Een rolpatroon is de manier waarop mensen onderling functioneren. 

Mensen verwachten dat de ander volgens het rolpatroon dingen doet of reageert.

Rolpatronen

• Bij mensen is er ook altijd een bepaald rolpatroon.

• Dit zijn alle gedragingen die bij een rol horen. Bijvoorbeeld de rol van ouder, docent of kind.

Bij de mens komen rolpatronen voor.
Kan imitatie een rol spelen bij het ontstaan van rolpatronen?
Leg je antwoord uit.

Sleutelprikkel

Sleutelprikkel -> een prikkel die een vaste reactie veroorzaakt

Supranormale prikkel bij een vrouw

Supranormale prikkel bij een man

overeenkomsten

- gedrag bepaald door erfelijke factoren en leerprocessen

- gevoelig voor sleutelprikkels en supranormale prikkels

- territoriumgedrag, imponeergedrag, dreiggedrag

Verschillen

- gedrag mens sterker bepaald door leerprocessen

- mens kan gedrag beoordelen adhv normen / waarden

Mensen leren sneller dan dieren

rolpatronen

Aan de slag met 8.5

Maak opdrachten 34+35+37+38 

Kies tussen 36 en 39 

Kies tussen 40 of 41