Vraaggerichte instructie §3.1 §3.2 en §3.3

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

vraag instructie

§3.1 Organismen in hun omgeving

§3.2 Planten

§3.3 Energierijke stoffen

gestelde vragen:

1. Wat is het verschil tussen biotische en abiotische factoren?
   
2. Wat is fotosynthese?
3. Wat is het verschil tussen houtvaten en bastvaten en is er een ezelsbruggetje om dit te onthouden?
4. Hoe groeit een plant? / Hoe maakt een plant zichzelf groter?
5. Planten nemen CO₂ op via de huidmondjes. Hoe wordt de CO₂ verdeeld in de plant en hoe stoten ze het weer uit als zuurstof?
   (oftewel: Hoe werkt de gaswisseling in een plant?)
   

Wat is het verschil tussen biotisch en abiotisch?

Organismen zijn om te overleven afhankelijk van een aantal factoren in hun omgeving. Bijvoorbeeld de temperatuur, voedselvoorraad, andere organismen, leefomstandigheden zoals bijv. een schuilplaats, ziekteverwekkers of andere gevaren.

Die factoren kun je verdelen in twee soorten: biotische factoren en abiotische factoren.
In het woord biotisch zit het stukje bio. Dat komt van het Latijnse "bios" wat leven betekent. Biologie gaat over alle organismen (= levende wezens). Biotische factoren zijn dan ook factoren afkomstig van andere organismen. Of anders gezegd: factoren uit het levende milieu van het organisme.
Abiotisch betekent niet biotisch (ezelsbruggetje: A=anti). Dit zijn dus factoren uit het niet levende milieu van het organisme.

Biotische factoren

Je ziet hier een ecosysteem van een rivier.
Neem de grote vis onder de eend even als organisme waar we op focussen.
Deze vis is afhankelijk van verschillende factoren om te kunnen overleven, o.a:
- voldoende voedsel (kleinere vissen, plankton,
   of andere kleine waterdiertjes)
- niet teveel predatoren (grotere dieren die
   hem eten
- geen ziekteverwekkers waaraan hij zal
   overlijden

Abiotische factoren

Je ziet hier weer het ecosysteem van een rivier. We nemen ook dezelfde vis weer om op te focussen.

Naast de biotische factoren is deze vis om te overleven ook afhankelijk van o.a:
- de temperatuur van het water
- de hoeveelheid zuurstof in het water
- de stroming van het water
Dit zijn de abiotische factoren.

Wat is fotosynthese?

Het proces waarbij een plant glucose maakt uit water met mineralen en koolstofdioxide.
Dit proces vindt met behulp van de energie uit zonlicht plaats in de bladgroenkorrels.
Hierbij komt zuurstof vrij als afvalproduct van de verbranding.

Net als alle organismen, hebben planten ook voedingsstoffen nodig om te groeien en ontwikkelen.

Planten maken deze voedingsstoffen zelf d.m.v. fotosynthese
- de wortels nemen water met daar in opgeloste mineralen op
   uit de grond.
- via de huidmondjes wordt koolstofdioxide uit de lucht
   opgenomen.
- de bladgroenkorrels kunnen energie maken uit zonlicht.
--> met die energie worden de koolstofdioxide met het water
       en de mineralen verbrand tot glucose.
--> bij die verbranding komt zuurstof vrij als afvalproduct.

reactieschema fotosynthese:
water + koolstofdioxide --> glucose + zuurstof

Wat is het verschil tussen houtvaten en bastvaten?

En is er een ezelsbruggetje om dit te onthouden?

Hoe groeit een plant?
Hoe werkt de gaswisseling in een plant?