Lezen par. 3: uiteenzetting, betoog en beschouwing

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Vandaag

• Je kunt onderscheid maken tussen uiteenzettende, beschouwende en betogende teksten;
• Je kunt een vergelijking maken met andere teksten en tussen tekstdelen.

Par. 3: Uiteenzetting, betoog of beschouwing?

Uiteenzetting	Betoog	Beschouwing
Informatief	Overtuigend	Opiniërend
Objectief	Subjectief	Objectief
Feiten, uitleg en voorbeelden	Standpunten en argumenten	Feiten, uitleg en voorbeelden
Hoofdgedachte = constatering	Hoofdgedachte = mening	Hoofdgedachte = constatering

Par. 3: Uiteenzetting, betoog of beschouwing?

Opdracht 1

Lees tekst 1, 2 en 3 op blz. 70 t/m 73 in je boek.

Als je klaar bent, beantwoord dan vraag 1. 

Zorg dat je de teksten erbij houdt, zodat je er nog in kunt kijken tijdens het beantwoorden van de vragen bij opdracht 1.

Tekst 1, 2 en 3 gaan over hetzelfde onderwerp.
Welk onderwerp is dat?

Bekijk de titel van tekst 1. Wat is de functie van de titel?
Proefverlof: voor even op vrije voeten

1. De lezer motiveren de tekst te lezen.
2. De mening van de auteur weergeven.
3. Een nieuwsfeit vaststellen.
4. Het onderwerp van de tekst noemen.

Bekijk de titel van tekst 2. Wat is de functie van de titel?
Gelijke monniken, gelijke kappen?

1. De lezer motiveren de tekst te lezen.
2. De mening van de auteur weergeven.
3. Een nieuwsfeit vaststellen.
4. Het onderwerp van de tekst noemen.

Bekijk de titel van tekst 3. Wat is de functie van de titel?
Proefverlof werkt juist uitstekend.

1. De lezer motiveren de tekst te lezen.
2. De mening van de auteur weergeven.
3. Een nieuwsfeit vaststellen.
4. Het onderwerp van de tekst noemen.

In welke tekst vind je de meeste informatie over het onderwerp?

1. Tekst 1
2. Tekst 2
3. Tekst 3

In welke tekst wordt het duidelijkst een standpunt ingenomen over het onderwerp?

1. Tekst 1
2. Tekst 2
3. Tekst 3

In welke tekst geven diverse deskundigen hun visie op het onderwerp?

1. Tekst 1
2. Tekst 2
3. Tekst 3

Het proefverlof functioneert, leidt tot een lagere recidive en bevordert de re-integratie.

Er blijken verschillende opvattingen te bestaan over het proefverlof – en mogelijk ook wel over de mensen die op proefverlof mogen –, die uiteenlopen van zonder meer afschaffen, drastisch inkorten tot onvoorwaardelijk handhaven.

Er zijn voor gedetineerden twee soorten verlof, die aan strenge regels gebonden zijn: algemeen verlof en proefverlof; dat laatste wordt in drie fasen voorbereid.

Tekst 1

Tekst 2

Tekst 3

Vraag de leerlingen de teksten te koppelen aan de juiste hoofdgedachtes. Vraag vervolgens op basis van deze hoofdgedachtes: wat is het tekstdoel en de tekstsoort?

Tekst	Hoofdgedachte	Doel	Soort
1	Er zijn voor gedetineerden twee soorten verlof, die aan strenge regels gebonden zijn: algemeen verlof en proefverlof; dat laatste wordt in drie fasen voorbereid.	informeren	uiteenzetting
2	Er blijken verschillende opvattingen te bestaan over het proefverlof – en mogelijk ook wel over de mensen die op proefverlof mogen –, die uiteenlopen van zonder meer afschaffen, drastisch inkorten tot onvoorwaardelijk handhaven.	opiniëren	beschouwing
3	Het proefverlof functioneert, leidt tot een lagere recidive en bevordert de re-integratie.	overtuigen	betoog

Opdracht 1

Maak vraag 3: noteer de betekenis van de volgende woord(groep)en. Pas een woordraadstrategie toe of gebruik een woordenboek.

Vandaag

• Je kunt onderscheid maken tussen uiteenzettende, beschouwende en betogende teksten;
• Je kunt een vergelijking maken met andere teksten en tussen tekstdelen.

Voor de volgende keer: 

• lees de theorie van par. 4: stappenplan tekstanalyse op blz. 74 t/m 77
• maak opdracht 1 of 2 op 77 blz. t/m 82