4.3 Het IJzeren Gordijn gaat open 2024

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Het IJzeren Gordijn gaat open

paragraaf 4.3

Leerdoelen

1. Je kunt met enkele voorbeelden beschrijven op welke manieren mensen zich tegen communistische overheersing hebben verzet.
   
2. Je kunt uitleggen welke hervormingen Sovjetleider Gorbatsjov doorvoerde en de belangrijkste oorzaken van zijn hervormingen noemen.
   
3. Je kunt de belangrijkste gevolgen noemen van de hervormingen onder Sovjetleider Gorbatsjov.
   
4. Je kunt beschrijven hoe Rusland zich sinds 1990 heeft ontwikkeld.

Leg uit waarom de Cubacrisis een kantelpunt was in de Koude Oorlog.

Geef minimaal twee oorzaken voor het verlies van de VS in Vietnam.

Verzet tegen het communisme

De meeste Oost-Europeanen waren niet blij om bij de invloedsfeer van de SU te horen en kwamen hierdoor soms in opstand. 

1. 1956: Hongaarse Opstand
2. 1968: Praagse Lente
3. 1980: verzet van Poolse vakbonden 

Gorbatsjov

• In 1985 kwam Michael Gorbatsjov aan de macht. 
• Hij zag dat de Sovjeteconomie enorm achterliep en probeerde dit in te halen.

•  Gevolg lange termijn: val van de Sovjet-Unie door opstanden in de satellietstaten. 

Perestrojka

hervorming

Glasnost

openheid

Perestrojka & Glasnost

• Beperkte markteconomie
• Particuliere bedrijven
• Bestuur democratiseren
• Vrijheid van meningsuiting
• Intermediate-Range Nuclear Forces verdrag 1987 (INF verdrag)

schooltv.nl

Bron-opdracht

Bekijk en lees de bron. Geef twee redenen waarom Gorbatsjov streefde naar een verdrag met de VS.

MAD

MAD

Tijdens de Koude Oorlog bouwden de Amerikanen en Russen zo'n groot kernwapenarsenaal op, dat ze elkaar meerdere keren konden vernietigen. Mutual Assured Destruction noem je dat. Voor de Amerikaanse president Reagan was dat nog niet genoeg. Hij wilde de militaire uitgaven zodanig verhogen, dat de Sovjet-Unie de wapenwedloop niet meer kon bijbenen.

Hij kwam met een plan voor een ruimteschild. SDI, in de volksmond Star Wars genoemd, zou met behulp van satellieten Russische raketten op hun weg naar de VS detecteren en vernietigen. Gezien de kwakkelende Russische economie had Gorbatsjov niet veel keuze meer. Hij besloot om met de Amerikanen over ontwapening te gaan praten.

Duitsland wordt herenigd

• Op 9 november 1989 viel de Berlijnse Muur0
• In 1990 werden de DDR en BRD verenigd tot het huidige Duitsland. 

<img src="https://lh3.googleusercontent.com/proxy/3b-KkCyZvB1jrvp33-_uqnQTTYdhn7p4-UWbbvruvVAT81q44wGu4Up-sHx9rRM8ZKpBZZ5MdJWUGUEMYEeoapBdYHeIHYfRJhNr_2ikyw-j-Q=s0-d" alt="heloohaloo: 25 Het beste Kaart Europa 1980"/>

Poetins Rusland

Poetin wilde van Rusland weer een wereldmacht maken na het vallen van de SU. 

1. Economie stimuleren door verkoop van aardgas
2. Macht van voormalige SU herstellen (Krim, Wit-Rusland en Oekraïne)
3. Voeden nationalisme door censuur en propaganda
4. Onderdrukking van tegenstanders

Bron 1 Een journalist blikt terug op de Koude Oorlog.

Verlangen naar de Koude Oorlog?

Soms verlangen mensen stiekem terug naar de Koude Oorlog. Al was er steeds de dreiging van een allesverwoestende nucleaire oorlog, de wereld was tenminste overzichtelijk opgedeeld in links en rechts. Zolang de VS en de SU elkaar als sumoworstelaars in evenwicht hielden, leefde West-Europa in vrede en voorspoed. Tegenwoordig loert het gevaar overal, van Talibanstrijders en schijnbaar geïntegreerde moslims die zich opblazen, tot schurkenstaten die aan een kernbom werken. Maar dat verlangen naar de Koude Oorlog is misplaatst. Er waren overal in de wereld kleinere oorlogen en de herinnering is te rooskleurig door de wetenschap dat zij goed is afgelopen.

Vrij naar: Peter Giesen in de Volkskrant, november 2007.

stelling

De wereld is sinds de koude oorlog veiliger geworden

010