Hfst 2/ Paragraaf 2/ Rivieren van ijs

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Deze les verwerk je zelfstandig. Ga langs alle dia's.  Vul in en of aan als dat gevraagd wordt. 

Leg klaar:

• Aantekeningenblad
• Leerboek
• Basisboek
• Werkboek

Planning

• Opgeven huiswerk
• Lesdoelen bespreken
• Activeren voorkennis
• Instructie
• Herhalen lesdoelen
• Maken huiswerk

Huiswerk voor expert

• Maken/ doen Lesson Up (LU)
• Maken aantekeningen bij LU
• Begrippen §2
• Lezen §2 Leerboek
• B118/ B119
• Vragen:  1/2/4/6/8/9/10/11

Begrippen handgeschreven in Teams. Vragen werkboek of online. Aantekeningen handgeschreven. Allen in juiste opdracht in Teams. 

Huiswerk anderen

• Maken/ doen Lesson Up (LU)
  
• Maken aantekeningen bij LU
• Begrippen §2
• Lezen §2 Leerboek
  
• B118/B119
• Vragen: 2/4/6/8/9/10

Begrippen handgeschreven in Teams. Vragen werkboek of online. Aantekeningen handgeschreven. Allen in juiste opdracht in Teams. 

Planning

• Opgeven huiswerk
• Lesdoelen bespreken
• Activeren voorkennis
• Instructie
• Herhalen lesdoelen
• Maken huiswerk

§2: Rivieren van ijs. 

Antwoord geven op de volgende dia. 

Noteer wat je denkt dat het antwoord is. Een fout antwoord is niet erg. Maak gebruik van de kennis die je al hebt, blader dus niet in je boek. Geen idee of een ? zijn niet toegestaan.

Leerdoelen §2: Rivieren van ijs

Aan het eind van de les …

8. Weet ik hoe een gletsjer bijdraagt aan de afbraak en de opbouw van een landschap

9. Weet ik wat de kenmerken van de bovenloop van de Rijn zijn

10. Weet ik hoe de waterval van Schaffhausen is ontstaan

11. Ik ken W6/ W7/ W8

12. Ken ik de begrippen die bij deze les horen 

Planning

• Opgeven huiswerk
• Lesdoelen bespreken
• Activeren voorkennis
• Instructie
• Herhalen lesdoelen
• Maken huiswerk

Wat is neerslag?

Wat is een ander woord voor glaciaal?

Planning

• Opgeven huiswerk
• Lesdoelen bespreken
• Activeren voorkennis
• Instructie
• Herhalen lesdoelen
• Maken huiswerk

Niet vergeten om aantekeningen te maken!

Het ontstaan van een gletsjer...

 Gletsjer = rivier van ijs die langzaam van de  berghelling naar beneden glijdt.

 ijstijd / glaciaal: alleen de toppen van > 2.000 m hoog kwamen boven het ijs uit                             ontstaan Gardameer, Comomeer

( > = hoger dan) 

Hoe dragen gletsjers bij aan de afbraak en de opbouw van een landschap? 

Hoe dragen gletsjers bij aan de afbraak en de opbouw van een landschap? 

In een ijstijd valt veel neerslag als sneeuw.

Door steeds ontdooien en bevriezen verandert  sneeuw in firn = korrelige, overjarige en ijsachtige sneeuw.

Firn hoopt zich op in firnbekken: het begin van  een gletsjer.

Het einde van een gletsjer...

Hoe dragen gletsjers bij aan de afbraak en de opbouw van een landschap? 

Het met puin beladen ijs van de gletsjer schuurt het dal uit.

            erosie

            V-dalen (door rivieren) veranderen in U-dalen (door gletsjers)

  In het dal smelten de gletsjers.

             ontstaan van:

• gletsjertunnel
• gletsjerpoort

             begin van een gletsjerrivier

Door mechanische verwering zijn veel stenen  op de gletsjer gevallen.

• geeft de gletsjers een grauwe kleur.
• puin wordt meegevoerd
• ontstaan van:
•  - zijmorenen
•  - grondmorenen
•  - eindmorenen

Hoe dragen gletsjers bij aan de afbraak en de opbouw van een landschap? 

Na de ijstijd....

Sinds de laatste ijstijd is de gemiddelde temperatuur gaan stijgen.

                     afsmelten meeste gletsjers

  

Sporen ijstijd zijn nog steeds zichtbaar in het landschap:

- eindmorenen

- meren

• Door klimaatverandering smelten gletsjers verder (en sneller) af.

                          toekomst?

Hoe dragen gletsjers bij aan de afbraak en de opbouw van een landschap? 

Waardoor wordt het water een beetje warmer?

De bovenloop van de Rijn...

De gletsjers van de Alpen zijn de bron voor  veel rivieren in Europa.

 voorbeeld: de Rijn (Zwitserland)

                    de Rijn is een gemengde rivier

Hoe dragen gletsjers bij aan de afbraak en de opbouw van een landschap? 

In de bovenloop van de Rijn:

- hoge stroomsnelheid

- veel erosie

- diepe V-dalen

Hoe dragen gletsjers bij aan de afbraak en de opbouw van een landschap? 

Hoe en waar ontstaan watervallen? 

Op de plek waar hard gesteente overgaat in zacht gesteente:

1 slijt het zachte gesteente weg door het water.

2 het harde gesteente blijft liggen.

3 er ontstaat een overhangende rots.

4 hier stort het water naar beneden.

Hoe dragen gletsjers bij aan de afbraak en de opbouw van een landschap? 

Hoe heten de watervallen in het filmpje?

Hydro- elektriciteit

Hoge stroomsnelheid bovenloop

                 opwekken hydro-elektriciteit.

 Te trage stroming? 

                   stuwdammen met hogedrukcentrale

Hoe dragen gletsjers bij aan de afbraak en de opbouw van een landschap? 

Planning

• Opgeven huiswerk
• Lesdoelen bespreken
• Activeren voorkennis
• Instructie
• Herhalen lesdoelen
• Maken huiswerk

Noem 1 van de leerdoelen van deze les.

Leerdoelen §2: Rivieren van ijs

Aan het eind van de les …

8. Weet ik hoe een gletsjer bijdraagt aan de afbraak en de opbouw van een landschap

9. Weet ik wat de kenmerken van de bovenloop van de Rijn zijn

10. Weet ik hoe de waterval van Schaffhausen is ontstaan

11. Ik ken W6/ W7/ W8

12. Ken ik de begrippen die bij deze les horen 

Planning

• Opgeven huiswerk
• Lesdoelen bespreken
• Activeren voorkennis
• Instructie
• Herhalen lesdoelen
• Maken huiswerk

Huiswerk voor expert

• Maken/ doen Lesson Up (LU)
• Maken aantekeningen bij LU
• Begrippen §2
• Lezen §2 Leerboek
• B118/ B119
• Vragen:  1/2/4/6/8/9/10/11

Begrippen handgeschreven in Teams. Vragen werkboek of online. Aantekeningen handgeschreven. Allen in juiste opdracht in Teams. 

Huiswerk anderen

• Maken/ doen Lesson Up (LU)
  
• Maken aantekeningen bij LU
• Begrippen §2
• Lezen §2 Leerboek
  
• B118/B119
• Vragen: 2/4/6/8/9/10

Begrippen handgeschreven in Teams. Vragen werkboek of online. Aantekeningen handgeschreven. Allen in juiste opdracht in Teams. 

Extra lesmateriaal

Extra , maar geen keuze

Bekijk de volgende filmpjes. Maak eventueel aantekeningen. 

Beantwoord de laatste vraag. 

Hoe dragen gletsjers bij aan de afbraak en de opbouw van een landschap? 

Hoe dragen gletsjers bij aan de afbraak en opbouw van een landschap?

Einde les