Woordenschat - figuurlijk taalgebruik

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Woordenschat hs 1 & 2

Beeldspraak is

BEELDSPRAAK

Beeldspraak is figuurlijk taalgebruik ofwel een stijlfiguur. 

De gedachte aan iets bepaalds (object) roept andere zaken (beelden) in de gedachten. 

Vergelijking

In een vergelijking staan twee dingen naast elkaar die op elkaar lijken: het object (o) en het beeld (b): De verkoop van deze mobieltjes (o) loopt als een trein (b).

Een onderdeel van het (o) wordt vergeleken met een onderdeel van (b). (in dit geval: snelheid). 

een paar voorbeelden

– Stine (o) was door langdurige ziekte zo stijf als een plank (b).

– Je kamer (o) lijkt wel een slagveld (b).

– Wat een schat (b) van een kind (o) hebben jullie toch!

Maak een vergelijking met school als object

METAFOREN

Een wat moeilijkere vergelijking is een metafoor.

Daarbij wordt het object (0) niet genoemd, maar door een ander beeld  vervangen (dat moet je raden).

VB: – Niemand wil vriendin zijn met zo’n heks (b). = heel onaardig meisje (o).

METAFOREN

Soms wordt bij een metafoor het ‘object’ wel genoemd, maar ook dan moet je zelf de betekenis (het echte object) bepalen:

– Je (o) bent een rund (b) als je met vuurwerk stunt. = een stommeling (o).

METAFOREN

Werkwoorden kunnen een metafoor zijn:

– Veronique vliegt (b) door die spannende boeken. = leest heel snel (o).

Spreekwoorden en uitdrukkingen zijn vaak metaforen:

– Kleine potjes hebben grote oren (b). = Kinderen horen alles (o).

Bedenk een metafoor voor het leven op school

Ik snap het verschil tussen een vergelijking en een metafoor

JA

NEE

Nog niet helemaal, maar na het oefenen lukt me dat

PERSONIFICATIE

Met een personificatie stel je een levenloos ding voor als levend persoon:

– Het schip danste op de golven. Het schip (danste) = personificatie.

Gebruik personificatie met 'school'

METONYMIE

Veel beeldspraak berust op een overeenkomst (ov) tussen object (o) en beeld (b): Die bouwvakker (o) is zo sterk (ov) als een beer (b). Dat is een vergelijking.

Beeldspraak die niet berust op overeenkomst, maar op een ander verband tussen beeld en object, noemen we metonymie: De snor komt op bezoek. Met de snor bedoel je iemand die een grote snor heeft. Het woord snor is dan een metoniem.Bij metonymie is er een bijzonder verband tussen object en beeld, maar geen overeenkomst zoals bij de vergelijking en de metafoor. Je noemt bij metonymie bijvoorbeeld:

een deel (Latijn: ‘pars’), maar je bedoelt het geheel (Latijn: ‘totum’): de neuzen tellen; dit heet een pars pro toto;

het geheel in plaats van een deel: Nederland verloor met 3-0;

de plaats/ruimte, maar je bedoelt degenen die er zijn: het hele hotel werd ziek;

de producent, maar je bedoelt het product: een Samsung;

de eigenschap, maar je bedoelt de persoon: die hinkepoot;

het materiaal, maar je bedoelt het voorwerp: Zij won goud op de sprint;

het voorwerp, maar je bedoelt de inhoud: Ik lust nog wel een bordje;

een aardrijkskundige naam, maar je bedoelt het product dat daarvandaan komt: Slochteren levert de regering veel geld op.