thema 3 B3 en 4 nieren en lever

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Leerdoelen

je kunt de bouw, functie en werking van de lever beschrijven 

welke rol speelt de lever in het constant houden van het interne milieu en de homeostase

Lever

De lever krijgt zuurstofrijk bloed via de leverslagader en zuurstof-arm maar voedselrijk bloed via de poortader. In de lever wordt onder andere glycogeen opgeslagen, zodat de leverwerking belangrijk is voor de samenstelling van het bloedplasma. De lever is zodoende betrokken bij homeostase. 

Bouw: Binas 82D

www.bioplek.org

Functies van de lever

Leverslagader en poortader

Opbouwen en omzetten

- Aminozuren/ eiwitten (desaminering/transaminering)

- Glucose -> vet -> cholesterol

Afbreken

- Aminozuren > ureum

- Alcohol/ ander gif/ medicijnen

Afvoeren

- Gal (hemoglobine -> billirubine (geelbruin afbraakproduct)

Opslaan

- Glycogeen en ijzer

Geelzucht

• De lever breekt rode bloedcellen af als ze oud zijn
• De hemoglobine in de rode bloedcellen bevat ijzer, wat kleur geeft aan het bloed. Als je hemoglobine afbreekt krijg je de stof billirubine, wat wordt afgevoerd via gal.
• Als de lever niet goed werkt komt er billirubine in het bloed
• Dit verspreid zich door het lichaam en geeft een gele kleur in huid en weefsels
• Geelzucht geeft dus aan dat iemands lever niet goed meer werkt

Nieren en urinewegen 85A

Samenstelling nier 85A

Urine wordt verzameld in het nierbekken en afgevoerd via de urineleiders. Via urine wordt overtollig water en zouten afgevoerd, zodoende hebben de nieren invloed op de osmotische waarde. De hoeveelheid uitgescheiden water staat onder invloed van het hormoon ADH: anti-diuretisch hormoon (anti-uitscheidingshormoon). Dus: hoe meer ADH, hoe minder water met urine uitgescheiden wordt.

Door hoge bloeddruk wordt het vocht met glucose, ionen en ureum uit het bloedplasma in het nierkapsel eruit geperst. Dit heet ultrafiltratie. Dit proces kost geen zuurstof, door het kleinere volume vocht zit er dus relatief meer zuurstof in het bloed.

Kapsel van Bowman

Er wordt per dag 180 l voorurine gemaakt. Veel stoffen worden weer uit de voorurine mbv actief transport gehaald, bijv glucose. Dit proces heet terugresorptie.

De pH van het bloed wordt geregeld door meer of minder CO2 via de longen uit te ademen.

Binas 85B

Binas 85C