Les 4B - Herdenken

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

§3.4

Holocaust: herinneren en herdenken

Holocaust

Herdenken

Je kunt beschrijven op welke manier de massamoord op de Joden werd uitgevoerd en hoe de bewustwording na de oorlog vorm kreeg.

Je kunt verklaren waarom landen de Tweede Wereldoorlog anders herdenken.

Fase 1:

Discriminatie, al voor WO II

Wat is de goede volgorde?

1. Endlösung
2. Kristalnacht
3. Anti-joodse propaganda en boycot van joodse zaken
4. Rassenwetten

1. 3 - 4 - 2 - 1
2. 1 - 3 - 2 - 4
3. 4 - 2 - 3 - 1
4. 3 - 1 - 2 - 4

Discriminatie en isolatie

• Groeiend antisemitisme in de 19e eeuw
• Kristalnacht: moest een spontane actie lijken, maar was georganiseerd

Fase 2:

Uitsluiten

Pesten en isoleren

• Met propaganda werden anti-Joodse gevoelens aangewakkerd. 
• Jodendom niet alleen geloof ook ras
• In propaganda: ratten die DU ziekmaken

Isolatie

• 1933: Joden meer geïsoleerd: niet meer in dienst nemen, Jodenvrije gebieden etc.
• 1935: Discriminatie verergerd door rassenwetten: geen burgerrechten meer, mogen niet meer trouwen met Ariërs.

gevolg: duizenden Joden vluchten naar het buitenland. 

De Nazi's willen de Joden steeds meer uitsluiten 

van het openbare leven in Duitsland

Spullen kopen in Joodse winkels? 

Dat doet een échte Duitser niet!

Fase 3:

Concentreren:

Getto’s/Concentratiekampen

Concentratie deportatie en moord 

• Joden opgesloten in getto's
• In SU en Baltische landen organiseerde de SS een genocide -> eigen massagraf graven erna doorgeschoten

Fase 4:

Systematische uitroeiing van de Joden:

Endlösung (=eindoplossing)

Definitieve oplossing

• Het 'joods vraagstuk': hoe EU 'jodenvrij' te maken
• Endlösung: definitieve oplossing
• SD-leider Heydrich vond dat Joden op efficiënte wijze moesten worden uitgeroeid: vergassing

Gaskamers

Het giftige Zyklon-B kwam via dit luik de gaskamer binnen

Korrels die verdampen (blauwzuur) als ze in contact komen met lucht.

Zyklon B

Vragen Histoclip: De Holocasut

1) Hoeveel Joden werden in de Tweede Wereldoorlog vermoord?

2) Welke problemen heeft Duitsland?

3) Waarom geeft Hitler de schuld aan de Joden?

4) Wanneer was de Kristalnacht?

5) Wat is de Kristalnacht?

6) Met welke gebeurtenis begint de Tweede Wereldoorlog?

7) Wat is een Ariërverklaring?

8) Zet de volgende woorden in de juiste volgorde van tijd: Ariërverklaring, borden voor Joden verboden, ontslagen, Jodenster, speciale Jodenwijk, oproep om te werken, concentratiekampen.

9) Waarom duiken duizenden Joden onder?

10) Hoe worden de mensen naar de concentratiekampen vervoerd?

11) Welk concentratiekamp is het grootst?

12) Waarvoor is het monument op Westerbork neergezet?

Ieder jaar op 4 mei 20.00 uur

herdenken we de slachtoffers: Dodenherdenking

Wie of wat wordt er herdacht
bij de Dodenherdenking?

Herdenken

• Tot 1960 werden alleen verzetshelden en soldaten officieel herdacht.
• Vanaf 1960: ook expliciet alle Nederlandse Joodse slachtoffers.
• Vanaf 1962:

‘alle Nederlanders die sinds 10 mei 1940 zijn omgekomen in een

oorlog, dus ook bijvoorbeeld soldaten in Korea, Bosnië, Libanon en

Afghanistan.' 

sinds 2010

Tijdens de Nationale Herdenking herdenken wij allen – burgers en militairen – die in het Koninkrijk der Nederlanden of waar ook ter wereld zijn omgekomen of vermoord; zowel tijdens de Tweede Wereldoorlog en de koloniale oorlog in Indonesië, als in oorlogssituaties en bij vredesoperaties daarna.

Herdenken in Duitsland

• Geen één nationale herdenkingsdag, maar meerdere
• Vergangenheitsbewältigung: worstelen met het verwerken van het verleden
• Veel aandacht voor

‘Juist omdat wij Duitsers de last en de schuld van

de geschiedenis op ons hebben genomen, geldt

voor ons, en geldt ook voor mij: wij vieren

samen met iedereen de bevrijding van het

nationaalsocialistische juk, wij vieren mee met

iedereen die destijds zijn onafhankelijkheid en

vrijheid weer terugkreeg. En wij voelen mee met

iedereen die juist nu in andere delen van de

wereld de vrijheid ontdekt of herontdekt.’

Een groot gedeelte van de Nederlanders accommodeerden zich tijdens de bezetting. Leg uit wat dit betekende en wat hun reden hiervoor zou zijn geweest.