Egidiuslied

Het Egidiuslied
1 / 42
suivant
Slide 1: Diapositive
NederlandsSecundair onderwijs

Cette leçon contient 42 diapositives, avec quiz interactifs, diapositives de texte et 2 vidéos.

Éléments de cette leçon

Het Egidiuslied

Slide 1 - Diapositive

Hoe volg je deze les?
  • Je volgt deze LessonUp aandachtig. 
  • Je maakt notities in de werkbundel 'middeleeuwse lyriek' die gisteren op je bank lag. Telkens als je een groene slide ziet, zal je iets moeten noteren in je werkbundel. Probeer de structuur van de les goed te volgen!  

Slide 2 - Diapositive

Inleiding
Straks laat ik je kennismaken met een gedicht - nee, eigenlijk noemen we het een lied - dat in de top-10 is geëindigd van beste Nederlandstalige gedichten ooit.

Slide 3 - Diapositive

Inleiding
Maar eerst luisteren we naar een hedendaags lied dat er wel héél veel van wegheeft. Maaike Ouboter brengt 'Dat ik je mis'. 

Slide 4 - Diapositive

4

Slide 5 - Vidéo

01:08
Wat is de primaire emotie waarover Maaike Ouboter zal zingen?
A
Nostalgie (= heimwee naar het verleden)
B
Melancholie (= verdrietige kijk op het verleden)
C
Lankmoedigheid (= verdraagzaamheid, geduld)
D
Vreugde

Slide 6 - Quiz

02:22
Viel het je op?
Tot nu toe was de jij-persoon voortdurend het onderwerp van de zin. Daarnaast zong ze over wat de jij-persoon met haar doet.
"Je kust me, je sust me, omhelst me, gerust me, je vangt me, verlangt me, oneindig ontvangt me, je roept me, je hoort me, je redt en verstoort me, gelooft me, berooft me, verstikt en verdooft me ..."
Nu verandert dat perspectief! Luister goed! 

Slide 7 - Diapositive

03:34
Vanuit welk perspectief is de tekst nu geschreven?
A
Jij
B
Ik
C
Wij
D
Hij/zij

Slide 8 - Quiz

05:23
Welk gevoel roept het lied bij jou op? Aan wie of wat dacht je bij het horen van dit lied?

Slide 9 - Question ouverte

Basisgegevens Egidiuslied
Zo'n 700 jaar geleden schreef Jan Moritoen een lied over hetzelfde gevoel van nostalgie en missen. 
Voor we verder gaan, noteer je eerst de basisgegevens! 

Slide 10 - Diapositive

Beantwoord nu de twee vragen op p. 2 in de werkbundel. 

Slide 11 - Diapositive

Basisgegevens Egidiuslied
  • Auteur = Jan Moritoen 
  • Datum = 14de eeuw
  • Plaats = uit Brugge

Slide 12 - Diapositive

Duid met een fluostift deze basisgegevens aan op p. 3 (bovenaan) in de werkbundel. 

Slide 13 - Diapositive

De inhoud van het Egidiuslied
De eerste stap is steeds het lied goed beluisteren! In de volgende slide kom je op een website terecht, waar je het lied kan aanklikken (! doen). Tegelijkertijd zie je de tekst links en de vertaling rechts. 

Slide 14 - Diapositive

Slide 15 - Lien

Wie is aan het woord? Welke band had hij/zij met Egidius? = vraag a, p. 3

Slide 16 - Question ouverte

Jan Moritoen en Egidius
WB p. 3, vraag a

Egidius is vermoedelijk een andere naam voor 'Gillis Honin'. 
De meesten zien in het lied Jan Moritoen rouwen om de dood van zijn beste vriend, Egidius.
Sommige onderzoekers noemen het dan weer het eerste homoseksuele treurgedicht en vermoeden dus een liefdes- in plaats van vriendschapsrelatie.
Nog anderen merken ten slotte op dat Jan en Egidius verliefd waren op dezelfde vrouw, ene 'Mergriete'. Was hier sprake van een driehoeksrelatie? We zullen het nooit zeker weten, maar een eigen interpretatie staat vrij! 

Slide 17 - Diapositive

Lees nu beide strofes grondig.

Slide 18 - Diapositive

Slide 19 - Diapositive

Slide 20 - Diapositive

Welke tegenstelling komt aan bod tussen de twee strofes?
A
Strofe 1: ongeluk - Strofe 2: geluk
B
Strofe 1: de dood - Strofe 2: het leven
C
Strofe 1: in de hemel - Strofe 2: op aarde
D
Strofe 1: negatief gevoel - Strofe 2: positief gevoel

Slide 21 - Quiz

Inhoudelijke tegenstelling
Vraag b, p. 3

In de eerste strofe merk je dat Jan Moritoen de hemel voorstelt als 'the place to be': het licht is er helderder dan de zonneschijn en er is veel vreugde.
De tweede strofe gaat over het leven op aarde. Daarin verbindt Jan Moritoen zijn leven met ploeteren en pijn lijden. 

De middeleeuwers keken dus met een positieve blik uit naar het leven na de dood en vonden het leven maar een treurige situatie. 

Slide 22 - Diapositive

Even controleren: wat is de kerngedachte over leven en dood in dit gedicht?
A
Geniet van je leven!
B
Wacht op de dood!
C
Het leven is beter dan de dood
D
De dood is beter dan het leven

Slide 23 - Quiz

Kernidee over leven en dood
WB p. 4, vraag b

De dood is beter dan het leven. Het leven is maar treurig, maar na de dood, wordt alles beter (hemel > aarde). 

Slide 24 - Diapositive

Het genre
WB p. 4, vraag d

Inhoudelijk merken we nog op dat het genre van het Egidiuslied een elegie of klaaglied is. In dit genre zing je al mijmerend over de tragische aspecten van het leven, nadat je een geliefde verloren hebt. De dichter vindt troost in het idee dat de geliefde op een andere plek verderleeft (een hemel, reïncarnatie). 

Slide 25 - Diapositive

Du coors die doot
Een zin die vaak fout vertaald wordt, is "du coors die doot, du liets mi tleven". Zoek op de website op de volgende pagina hoe je de zin niét mag vertalen en waarom dat zo is. 

Slide 26 - Diapositive

Slide 27 - Lien

Hoe moet je de zin 'Du coors die doot' vertalen, en hoe niet? Waarom?

Slide 28 - Question ouverte

'Du coors die doot'?
WB p. 5, vraag a en b

Je mag niet de suggestie wekken dat Egidius voor de dood heeft gekozen, want dat zou betekenen dat hij zelfmoord heeft gepleegd. Die interpretatie kan niet correct zijn, want zo'n persoon belandt volgens de middeleeuwse redenering zeker niet in de hemel, maar wel in de hel. Vertaal de zin dus beter als 'De dood koos jou' of 'Je moest de dood meemaken'.

Slide 29 - Diapositive

De vorm van het Egidiuslied
Bij de inhoud bespreken we de vraag: "Waarover gaat dit lied?"
Als we de vorm bestuderen, dan hebben we het over o.a. strofebouw, rijm, stijlfiguren ... Met andere woorden: "Hoe ziet het gedicht eruit?"

Slide 30 - Diapositive

De vorm van het Egidiuslied
Bekijk het filmpje grondig en maak notities. Achteraf volgt een testje. 

Slide 31 - Diapositive

Slide 32 - Vidéo

In welke dichtvorm is het Egidiuslied geschreven?
A
Elegie
B
Klaaglied
C
Rondeel
D
Refrein

Slide 33 - Quiz

Hoeveel keer komen de eerste drie regels voor? "Egidius, waar beste bleven, mi lanct na di gheselle mijn, du coors die doot du liets mi leven"
A
1
B
3
C
2
D
5

Slide 34 - Quiz

Wat is het effect van de vele herhalingen?

Slide 35 - Question ouverte

Typisch voor een rondeel is ook dat het gedicht maar twee rijmklanken heeft. Welke zijn ze in het Egidiuslied?
A
-even
B
-eren
C
-iend
D
-ijn

Slide 36 - Quiz

Herhaling in strofebouw en rijm
WB p. 4, vraag a
De eerste drie dichtregels (Egidius, waar bestu bleven -> du coors die doot, du liets mi tleven) komen drie keer terug. = herhaling in strofebouw.
Er zijn maar twee rijmklanken in de Middelnederlandse tekst, nl. -even en -ijn. = herhaling in rijm. 

WB p. 4, vraag b
Het effect is klagerig, wat past bij de inhoud. 

Slide 37 - Diapositive

Waar vind je bovendien een retorische vraag (= een vraag waarop je geen antwoord verwacht) in de tekst? = WB p. 4, vraag c

Slide 38 - Question ouverte

De dichtvorm
WB p. 5, grijs kader 1

Het Egidiuslied is een rondeel, een kort gedicht dat gebouwd is op twee rijmklanken (hier: -even en -ijn) en veel herhaling van een refrein. Zo'n kort gedicht is makkelijk te onthouden en het feit dat er maar twee rijmklanken zijn, helpt je ook met de tekst te memoriseren. 

Slide 39 - Diapositive

Overzicht
We bestudeerden al de inhoud én de vorm. Hopelijk zijn je notities zo volledig mogelijk! 
Nu maken we opnieuw een sprong naar het heden. 

Slide 40 - Diapositive

Opdracht
Klik de volgende website aan en plaats daar een lied waarin hetzelfde thema aan bod komt als in het Egidiuslied: gemis na de dood van een geliefde of een vriend, het verlangen om opnieuw verenigd te worden. Vertel in enkele volzinnen ook wie de maker is (de band, de artiest), over wie het lied gaat en waarom jij het goed vindt. Op het volbrengen van deze opdracht krijg je een punt. 

Slide 41 - Diapositive

Slide 42 - Lien