Thema 1 §2 Organisatieniveaus van de biologie

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Organisatieniveaus van de biologie

   Kleinste biologische eenheid.

Vb. DNA -> groot molecuul.
         

Molecuul 

Cel - Prokaryoot

• Prokaryoot zijn eencellige organisme waarvan de cel geen celkern bevat
• Prokaryoot = Grieks -> πρό-, pro- = ‘voor’ en kαρυόν, karyon = ‘kern’. 
• Een organisme waarbij het DNA niet omsloten is door een membraan.

De celkern is een vb van een organel

Celorganellen

Cel - Eukaryoot

• Eukaryoot - de cel bevat wel een celkern.
• Eukaryoot = Grieks -> ευ, eu = ‘goed’ en καρυόν, karyon = ‘kern’.
  
• Een organisme waarbij het DNA omsloten is door een membraan. Dit membraan en de inhoud noem je bij elkaar de celkern (= organel).
  
• Eukaryoten hebben verschillende organellen.
  

Weefsel

• Weefsel = groep cellen met dezelfde vorm en functie, die met elkaar verbonden zijn door intercellulaire contacten of extracellulaire matrix.
  
• Enkele voorbeelden: 
• Bindweefsel
  
• Spierweefsel
  
• Beenweefsel
  
• Kraakbeenweefsel
  

Orgaan

• Orgaan = een deel van een organisme met een specifieke bouw en functie.
  
• Kan bestaan uit één of meerdere weefsels.
  

• Enkele voorbeelden:
  
• Blad (plant)
  
• Paddenstoel (schimmel)
  
• Hart (dier)
  

Orgaanstelsel

• Orgaanstelsel = het geheel van organen die samen zorgen voor één of meerdere functies.
  
• Bestaan altijd uit meerdere organen.
  

• Enkele voorbeelden:
  
• Bladerstelsel
  
• Spijsverteringsstelsel
  
• Bloedvatenstelsel
  
• Zenuwstelsel
  
• Bottenstelsel
  
• Voortplantingsstelsel
  

Organisme

• Organisme = Een levend wezen die ‘alle’ levensverschijnselen bezit (met name stofwisseling en voortplanting = belangrijk).
  
• Enkele voorbeelden: 
• Spitsmuis
  
• Den
  
• Steenarend
  
• Snoek
  
• Cholerabacterie
  

Populatie

Populatie = Een groep organismen van hetzelfde soort binnen een bepaald gebied, die zich onderling voortplanten.

Levensgemeenschap

Levensgemeenschap = alle populaties binnen een bepaald gebied, die al dan niet interactie hebben met elkaar.

Ecosysteem

Ecosysteem = alle biotische en abiotische factoren binnen een bepaald gebied en de interacties daartussen.

Biosfeer

Biosfeer = alle ecosystemen van de aarde samengenomen.

Emergente eigenschappen

• ‘Het geheel is meer dan de som der delen’ Aristoteles (384-322 v.Chr.)
  
• Emergente eigenschappen = eigenschappen, welke op een hoger organisatieniveau verschijnen en op het een daaronder liggend niveau niet te zien zijn.
  

Emergente eigenschappen

• Lopen / zingen kun je wel waarnemen bij een organisme. Maar niet op een kleiner niveau. Bijvoorbeeld op celniveau/ orgaanstelselniveau.
• De meiose kun je waarnemen op het niveau cel, maar niet op het niveau populatie.
  
• Klimaatverandering kun je waarnemen binnen een ecosysteem, maar niet op niveau van de celorganel; bladgroenkorrel

Maken § 2

Over een half uur kijken we het samen na

1. Sommige biologen beschouwen het begrip 'soort'als een organisatieniveau van de biologie. Na welk organisatieniveau kan het begrip 'soort' worden geplaatst?

• Na het populatieniveau.

2. In basisstof 1 lees je over micro-organisme in het maag-darmkanaal. Geef een argument om het maag-darmkanaal als en ecosysteem te beschouwen.

• De maag is een min of meer begrensd gebied met
  bepaalde eigenschappen (bijvoorbeeld een warm, vochtig, zuurstofarm milieu) waarbinnen de abiotische en biotische factoren een eenheid vormen.

3. Met welk organisatieniveau kun je een enterotype vergelijken?

• Een enterotype kun je vergelijken met het organisatieniveau levensgemeenschap.

4. Welk organisatieniveau wordt in het eneterotypeonderzoek nog meer bestudeerd? Leg je antwoord uit.

• Het organisatieniveau molecuul. Het DNA van de bacteriën wordt onderzocht. DNA is een molecuul

5. Welke organisatieniveaus ontbreken bij bacteriën?

• Bij bacteriën ontbreken de organisatieniveaus:
  organel, orgaan en organenstelsel.

6. Op welk organisatieniveau ontstaat de emergente eigenschap vliegen?

• Op het organisatieniveau organisme ontstaat de
  emergente eigenschap vliegen.

7. Behoort de mens tot de prokaryoten of tot de eukaryoten? Leg je antwoord uit.

• Een mens behoort tot de eukaryoten, doordat de mens
  geen eencellig organisme is. Menselijke cellen bevatten bovendien organellen zoals een celkern.

8. Het versterkte broeikaseffect is een milieu probleem. Op welk organisatieniveau speelt dit milieuprobleem zich af? Leg je antwoord uit.

• Het versterkte broeikaseffect speelt zich af op het
  niveau biosfeer of het systeem aarde, doordat meerdere ecosystemen erdoor worden beïnvloed.