3.4: Nederland tijdens de Tweede Wereldoorlog

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

 3.4 Nederland tijdens de Tweede Wereldoorlog

Wat gaan we doen deze les?

• Leerdoel 11 + 12
• 
  

Leerdoel 11 + 12

11. Je kunt de begrippen aanpassing, collaboratie en verzet in je eigen woorden uitleggen en toepassen in verschillende situaties.

12. Je kunt met minimaal 3 voorbeelden uitleggen welke maatregelen de Duitse bezetter nam om Nederland te besturen en controleren.

Duitse maatregelen

Begin: Vriendelijk en investeren in Economie. 

Werkte niet, dus strenge maatregelen:

• Censuur en gelijkschakeling
  
• Arbeidsinzet
• Leegroven Nederland
• Persoonsbewijs

Gelijkschakeling: Alle organisaties en verenigingen in nazi-Duitsland moesten zich verplicht houden aan de ideeën van de nazi’s, deden ze dit niet dan werden ze verboden. Dit noemen we gelijkschakeling omdat alle organisaties zich aan dezelfde regels moesten houden.

'Goed' en 'Fout'

• Aanpassing: meeste mensen pasten zich aan de oorlogssituatie aan en gingen door met hun leven.
  
  
• Verzet(actief en passief): verzetsgroepen maakten illegale krantjes, stalen voedselbonnen en maakten valse persoonsbewijzen. 
  
  
• Collaboratie: meewerken met de vijand.

Henk Kistemaker (H.K.) (1922-2003) meldt zich, op aandringen van zijn vader, aan voor de SS omdat hij werkloos is. Zijn vader is dokwerker en heeft, omdat hij vloeiend Duits spreekt, goede contacten met de bezetter. Ook is vader anticommunistisch en voorstander van een Groot-Duitsland. Bij Henks vertrek naar Duitsland bracht vader, tot grote schaamte van Henk, de Hitlergroet. In het eerste gedeelte van de oorlog heeft Henk gevochten als infanterist bij SS Standarte Germania en in het tweede gedeelte als Funker (radiobediende) bij SS pantserregiment 5 Wiking.

Hannie Schaft (H.S.) (1920-1945) is opgevoed met socialistische ideeën. In de oorlog heeft ze op verschillende manieren (onder andere door het stelen van persoonsbewijzen van niet-joodse vrouwen om deze door te geven aan joodse vrouwen en door het verzenden van pakjes naar Westerbork en andere kampen) geprobeerd haar protest tegen de bezetting om te zetten in daden tegen de bezetters. Ze ging echter veel verder. Ze papte met Duitsers aan om aan informatie te komen. Verschillende Nederlanders, ook verzetsmensen, zagen haar als verraadster. Ze heeft meegewerkt aan verschillende sabotage-aanslagen.

Verzet, aanpassing of collaboratie?

Verzet, aanpassing of collaboratie?

Verzet, aanpassing of collaboratie?

Wat zou jij doen?