Triage BBL Module 6 les 2 Hoesten en kortademigheid (herhaling)

• Triage
• MBO
• Studiejaar 2

Triage BBL Module 6 les 2

Hoesten

Kortademig (herhaling) 

De Hulpvraag

Alma Buitenhuis

2024-2025

Deze les:

- terugblik vorige les

- kortademigheid (herhaling)

- De hulpvraag

- Triage voor de klas

Zijn er vragen n.a.v. vorige les, brandwonden, tetanus, wonden.

Hoesten 

Welke soorten hoest ken je?

Productief en niet productief

Droge hoest - prikkelhoest/kriebelhoest

Producerende hoest - slijmhoest

Kinkhoest

Acuut - chronisch

<3 weken = acuut

>3 weken = chronisch

Welke oorzaken kun je bedenken van hoesten?

Rook

Stof

Verkoudheidvirus (ontsteking van de luchtwegen)

Overgevoeligheid/allergie

Chemische stoffen

Sommige medicijnen

Maagzuur (reflux)

Hoesten 

Longontsteking/ pneumonie

Pseudokroep: blafhoest

Kinkhoest: hevig hoesten gevolgd door een gierende inademing

Hartfalen: vochtophoping in de longen waardoor hoestprikkel 

Epiglottitis: ernstig ziek, benauwd, kan niet slikken

Bronchiolitis: bij zuigelingen. Verkouden en kortademig/ piepen

Vangnet/contactadvies

Welk vangnet geef je bij hoesten?

Spoed: 

u hoest bloed op

u ademt snel of moeilijk als u rustig zit of ligt

u maakt een piepend geluid bij het ademhalen

u heeft koorts en raakt in de war of suf (slaperig)

u heeft pijn in de borstkas

u heeft langer dan 3 dagen koorts (38 graden of hoger, meet de temperatuur via de anus)

u heeft koorts gehad, daarna een paar dagen geen koorts gehad, en krijgt dan weer koorts

u bent ouder dan 70 jaar

u heeft minder weerstand door een ziekte of medicijnen (bijvoorbeeld prednison of chemotherapie)

u hoest langer dan 3 weken

u heeft vaker periodes waarin u veel hoest (zeker als u rookt)

Bloed ophoesten

Wat is het verschil tussen veel, matig of gering bloed ophoesten? 

bloed ophoesten

Van belang is de mate van bloed ophoesten te bepalen. 'Hevig' is ophoesten van puur bloed. 'Matig' is ophoesten van slijm met overduidelijk bloed. 'Gering' is enkele druppels bloed bij het hoesten. Ophoesten van bloed is urgent behalve 'druppels' bloed.

Pseudokroep

Oorzaak?

Adviezen?

Contactadvies Pseudokroep?

Bij pseudokroep is de keel ontstoken door een virus. 

Komt vooral voor bij kinderen van zes maanden tot vijf jaar.

ADVIES:

Warme, vochtige lucht kan soms helpen de hoestprikkel te verminderen. Ga bijvoorbeeld samen met uw kind 10 tot 20 minuten naast de warme stromende douche zitten met de deur van de badkamer dicht. U kunt ook een tijdje (20 tot 30 minuten) met uw kind in bad gaan zitten.

Contactadvies:

Contact opnemen als uw kind erg benauwd is, de benauwdheid met de genoemde adviezen niet vermindert, uw kind suf of erg onrustig wordt.

Medicatie bij hoestklachten

- Zijn er medicijnen tegen hoesten? 

- Welke?

- Ga je deze adviseren? Waarom wel/niet? 

Thuisarts:

Hoestdrankjes en andere hoestmiddelen helpen niet. 

U gaat er niet minder door hoesten. Ze lossen ook geen slijm op.

Codeïne --> op voorschrift arts - opiaat! --> bijwerkingen/verslavend.....

Dit wordt dus ook alleen bij uitzondering gegeven en niet standaard/laagdrempelig

kortademigheid 

C= Circulation huidskleur (grauw/bleek /blauw, temp?  klam/ zweten, vlekjes/marmering huid, bij veel vochtverlies/bloedverlies, weinig urineproductie, niet meer op de benen kunnen staan-> niet door verlamming

D: bewustzijn gedaald of buiten bewustzijn, dus niet allert, verward, soms sprake van trauma, FAST

E: grote paniek, agressie, gevaar door stoffen brand, gevaarlijke omgeving 

Welke kaart pak je wanneer?

Wanneer iemand belt met de ingangsklacht kortademigheid/benauwdheid:

Vanaf welke kaart zou je je triage gesprek voeren? 

Welke kaart pak je in welke situatie?

HIERBIJ IS HET DUS HEEL BELANGRIJK DAT JE HET PLAATJE VOOR JE ZIET!

'Een (te snelle) ademhaling die veel inspanning kost of het gevoel geeft te weinig lucht binnen te krijgen. Moeite met ademhalen.'

Dyspneu of benauwdheid door tekort aan adem(haling) - kortademigheid

Benauwdheid als druk op de borst valt onder pijn op thorax - pijn thorax

Bij kortademigheid na trauma- trauma thorax

Kortademigheid

- Hevig  

- Matig

- Gering

Kun jij dit onderscheid maken?

Welke vragen stel je?

Welke urgentie koppel je?

Wat zie je bij (kleine) kinderen?

 'Hevig': kan geen vijf woorden achtereen zeggen. Zit rechtop. Is doorgaans instabiele B en U1.

 'Matig': milde tachypneu (=te snelle ademhaling) of gebruik van hulpademhalingsspieren.  (Dit is te zien aan opgetrokken schouders, aangespannen nekspieren en krachtig gebruik van tussenribspieren. Dit is een krampachtige manier van ademhalen, en het is belangrijk dit tijdig te herkennen. Patiënten zullen namelijk na verloop van tijd uitgeput raken.)

U2 (tenzij snel ontstaan - dan U1)

 'Gering':(gevoel van) lichte benauwdheid, geen gebruik van hulpademhalingsspieren. U4

Bij kind: steunende, kreunende of piepende ademhaling betekent hevig kortademig.

Aan welke symptomen kun je kortademigheid herkennen? Wat zie/merk je aan een patiënt? Wat kan hij/zij wel niet?

• Bijgeluiden in ademhaling - kreunen/stridor
• Houding - rechtop zitten, schouders omhoog trekken bij ademhaling 
• Zinnen/woorden spreken - kan iemand nog meer dan 5 woorden spreken?
• Kinderen - neusvleugelen en ribbetjes intrekken 
• Snelle ademhaling
• Cyanose
• ANGST!!

Astma/COPD

Welke vragen stel je?

Waarom?

Wat doe je?

Bent u bekend met astma/copd?

Exacerbatie = verergering

Al medicatie gebruikt?

Wat? Wanneer? Hoeveel? Effect?

Bij geen verbetering op medicatie is zorg geboden - kan snel verslechteren!! (U1 of U2)

Astma/ COPD, urgent

Geen inspanning. Laat patiënt niet alleen. De eigen inhalatiemedicatie volgens voorschrift gebruiken. Of nitro als dit ook wordt gebruikt, ook als er geen sprake is van pijn op de borst.

Je hebt een triage gesprek gevoerd, waarbij je een ambulance hebt ingeschakeld omdat je denkt dat er sprake kan zijn van ernstig acuut hartfalen. Welk tussentijds advies geef je?

Asthma cardiale - ernstig acuut hartfalen

Patiënt hevig benauwd - rochelt - cyanotisch - doodsangst (denkt de stikken)

Patiënt rechtop laten zitten, geen inspanning verrichten, benen laten afhangen

Wanneer denk je aan de volgende ziektebeelden?

• Longembolie
• Pneumothorax
• RS virus

Herken je dit en weet je welke urgentie/adviezen? 

Welke risicogroepen zijn er?

Belangrijk om de risicogroepen van longembolie, pneumothorax, pseudokroep en RS virus te kennen.

Signalen van de ziektebeeld herkennen

Urgentie en (tussentijdse) adviezen

(Zie lesopzet) 

Longembolie:

kortademigheid en pijn vastzittend aan de ademhaling (met name inademing)

Risicofactoren: operatie, langdurige bedrust, roken, eerdere trombose, kraambed.

Pneumothorax:

Dit kan spontaan gebeuren of door een trauma.

De spontane pneumothorax treedt vooral op jonge leeftijd.

Respiratoir syncytieel virus – RS-virus

Veroorzaakt bij oudere kinderen en volwassenen een infectie van de hogere luchtwegen die als een griep of verkoudheid verloopt al dan niet in combinatie met koorts. Bij jonge kinderen en zuigelingen kan de infectie ernstig verlopen met hoesten, piepen en ademhalingsproblemen, doordat de lagere luchtwegen ontstoken raken.

De reden van het contact en de hulpvraag vaststellen.

Let op hierbij heb je een luisterende en stimulerende rol. Doormiddel van gerust te stellen en vooral door open vragen te stellen. 

Zinnen die je helpen om de hulpvraag vast te stellen.

• Wat is precies uw vraag?
• Wat is de reden dat u nu belt?
• Waar maakt u zich zorgen over?
• Evt. doorvragen (denk aan iemand die zegt benauwd te zijn) Wat bedoeld u met benauwd?
• Duidelijkheid scheppen (stellen directe vragen) Wat is de klacht, of wat is het probleem? Wat wilt u dat ik voor u doe?

Eventueel geruststellen

• Het is goed dat u hiervoor belt.

Zijn er nog vragen over oorpijn?

Casus voor de klas

Is er een vrijwilliger?

Waar wil je dat wij op letten?

Wat is je leerdoel?

Volgende les:

Voorbereiding: Pijn thorax (herhaling module 1)

De agressieve patiënt

 

2 casussen maken over pijn thorax waarbij in ieder geval 1 casus met een agressieve patiënt.